George Soros (n'húngaru: György Soros y nacíu como György Schwartz) (12 d'agostu de 1930, Budapest) ye un magnate, multimillonariu y especulador financieru[12] húngaru d'orixe xudíu.[13] Ye presidente del Soros Fund Management y fundador de Quantum Fund. Ye conocíu por ser «l'home que provocó la quiebra del Bancu d'Inglaterra» el 16 de setiembre de 1992, episodiu llamáu miércoles negru, onde Soros llogró unes ganancies d'unos 1000 millones de dólares[14] y produció perdes al Estáu británicu por valor d'unes 3400 millones de llibres. Ye una de les persones más riques del mundu, con 24 200 millones de dólares en 2015 según Forbes.[15]
Ye un gran partidariu del neolliberalismu económicu y les sos polítiques, ideoloxía que sofita nel mundu gracies a les sos donaciones económiques y fundaciones[16], y de la mesma, del intervencionismu estatal, popularizando la espresión "fundamentalismu de mercáu" nel so llibru La crisis del capitalismu global. Soros defende la filosofía de sociedá abierta, bien influyida pol lliberalismu del filósofu Karl Popper. Ente 1979 y 2011, Soros donó más de 8000 millones de dólares a «causes rellacionaes cola educación, la salú pública y los derechos humanos».[17]
Soros xugó un papel clave na vuelta de los Estaos socialistes d'Europa al sistema capitalista,[18] ente 1984 y 1989, sofitando por casu al movimientu sindical anticomunista Solidaridá en Polonia o sofitando la Carta 77 en Checoslovaquia.[19] Ye presidente de la Open Society Foundations, una de les organizaciones qu'enríen los fondos donaos; foi miembru de la xunta del Council on Foreign Relations. Los sos críticos señalen qu'estes cuantiosas donaciones tán dirixíes a caltener el orde social esistente y la hexemonía mundial del capitalismu.[20] Dalgunos de los sos oponentes llámen-y la Estrella de la Muerte, en rellación cola estación de combate del Imperiu en Star Wars.[21]
El so padre foi l'abogáu húngaru Tivadar Soros. Tivadar, entós llamáu Theodor, ye conocíu nos medios rellacionaos col idioma internacional esperantu como editor y escritor. Ello ye que George ye citáu de cutiu como unu de los pocos falantes nativos d'esperantu anque realmente'l so idioma nativu como tal ye l'húngaru, foi una parte importante del so padre y de la so mocedá.[22][23]
El so padre na obra n'esperantu "Modernaj Robinzonoj" rellata'l so cautiverio como prisioneru de guerra mientres y dempués de la Primer Guerra Mundial, la so fuga travesando Siberia y la so salida de Rusia p'axuntase de nuevu cola so familia en Budapest.[24]
La familia camuda la so apellíu en 1936 de Schwartz a Soros, en respuesta al creciente antisemitismu cola puxanza del fascismu. A Tivadar gustó-y el nuevu nome porque ye un palíndromu y porque tien un significáu. En idioma húngaru, "soros" significa'l "siguiente na llinia, o socesor designáu", y n'esperantu ye "va alzase".[25] Anque la familia yera d'orixe xudíu, la so observancia relixosa yera amenorgada.
Cuando Soros tenía trece años, l'Alemaña nazi tomó'l control militar d'Hungría (marzu de 1944) y empezó a esterminar xudíos húngaros. El padre de Soros entamó un complicáu esquema pa despintar la identidá de tola familia y d'otros xudíos, lo cual dexó-yos sobrevivir al Holocaustu. La esperiencia cuntar darréu nun llibru llamáu "Maskerado ĉirkaŭ la morto", editáu per primer vegada n'esperantu pola editorial Stafeto del profesor español Juan Régulo Pérez.[26] El llibru foi darréu traducíu a otros idiomes.
La familia Soros sobrevivió tamién a la batalla de Budapest, onde les fuercies soviétiques y nazis combatíen casa per casa dientro de la ciudá.[ensin referencies]
Los primeros pasos de Soros nes finances fueron mientres la hiperinflación que sufrió Hungría ente 1945 y 1946. En 1946, Soros escapa de la ocupación soviética participando nun congresu xuvenil d'esperantu en Suiza. Soros emigró a Inglaterra en 1947 y trabayó n'oficios diversos, mientres estudiaba na Escuela d'Economía y Ciencia Política de Londres, onde se graduó en Filosofía en 1952, n'estudiando con Karl Popper, la so influencia intelectual más permanente.[ensin referencies]
En graduándose, George Soros empezó a trabayar en finances en Londres. En 1956, emigró a los Estaos Xuníos, onde empezó a trabayar con F. M. Mayer en temes d'arbitraxe (1956-59) y dempués como analista financieru con Wertheim & Co. (1959-63). Mientres estos años ellaboró'l conceutu de reflexividá como forma d'analís n'economía y ciencies humanes.[27]
Soros empezó una dómina d'inversiones económiques, ente 1963 y 1973, trabayó en Arnhold and S. Bleichroder, onde algamó puestos d'alta direición (vicepresidente), y fundó diversos fondos de cobertoria, de gran ésitu.[ensin referencies]
En 1973 establecer pola so cuenta y fundó'l Quantum Fund, que con diverses reestructuraciones y anguaño xestionáu polos sos fíos, sigue siendo la so principal vía d'operación financiera.[ensin referencies]
Les sos actividaes nel ámbitu de les divises diéron-y una gran fama, polo xeneral negativa como especulador financieru. Él defendió les sos actuaciones na economía como una forma d'atopar les diferencies ente les valoraciones real y percibir de los activos financieros. Una de les sos máximes ye “atopa un enclín que la so premisa seya falsa, y apueste el to dineru contra ella”.[ensin referencies]
Les sos actividaes fueron bien diverses, xeneralmente centraes nel sofitu a rexímenes lliberales, en llinia coles idees de sociedá abierta que defendió. Sofitó'l movimientu Solidaridá en Polonia, según a la organización de derechos humanos Carta 77 na República Checa, contribuyendo a la fin de los gobiernos comunistes nesos países. El so financiamientu y organización de la Revolución de les Roses en Xeorxa foi considerada polos observadores rusos y occidentales como crucial pal so ésitu, anque Soros afirma que'l so rol foi esaxeráu.[ensin referencies]
Anguaño ye'l presidente de la Soros Fund Management y del Open Society Institute según tamién miembru del conseyu directivu del Council on Foreign Relations en Nueva York.[ensin referencies]
A fines de los años noventa, sofitó financieramente al candidatu Alejandro Toledo, quien depués se convertiría en presidente de Perú. Apurrir de Soros dar nel marcu d'una campaña d'oposición al réxime d'Alberto Fujimori.[28]
N'Estaos Xuníos ye bien conocíu pol so sofitu a causes ultraliberales o radical-progresistes. Ente los sos más conocíes atópase donar grandes sumes de dineru nun esfuerciu fallíu por consiguir la derrota de George W. Bush nes eleiciones presidenciales d'Estaos Xuníos de 2004 (a pesar de sofitalo nes primeres eleiciones). El 12 de payares de 2007 manifestó'l so sofitu a Barack Obama pa la candidatura demócrata nes eleiciones de 2008.[ensin referencies]
Apocayá sofitó diversos movimientos favorables a la llegalización de la mariguana, del albuertu y pro-LGBT y sofita y afala movimientos migratorios n'Estaos Xuníos y otros países.[ensin referencies]
N'ochobre de 2011, Financial Times publicó una carta abierta na que Soros dirixir a los líderes de la zona euro, pidiéndo-yos que respuendan a la crisis de la moneda única con más Europa. La carta foi roblada por otres 95 personalidaes europees ente les que s'atopen Javier Solana, Daniel Cohn-Bendit, Andrew Duff, Massimo D'Alema, y Emma Bonino.[ensin referencies]
Soros tuvo arreyáu en proyeutos dende finales de la década de 1970. Ayudó económicamente a estudiantes de raza negra de la Universidá de Ciudá del Cabu na Sudáfrica del apartheid.[12] N'Hungría, en 1984 creó una sociedá cultural y educativo.[12] Ayudó a dar voz y a entamase a movimientos disidentes n'otros países comunistes del esti européu.[12]
En 1993 funda'l Open Society Institute (Institutu de la Sociedá Abierta).[12] Mientres los dos últimes décades del sieglu XX y la primera del sieglu XXI creó una rede de fundaciones dedicaes al desenvolvimientu de sociedaes abiertes n'América, Europa y África.[12] Pal empiezu de la segunda década del sieglu XXI, George Soros gastara ocho mil millones de dólares pa sostener derechos humanos, llibertá d'espresión y accesu a la educación y sanidá pública en más de cien países.[12]
Amás del so papel nes finances internacionales, Soros apaeció tamién como escritor. El so títulu La crisis del capitalismu global[29] da una idea más amplia sobre'l personaxe.
Almirador del filósofu Karl Popper, especialmente de la so obra La sociedá abierta y los sos enemigos, referir a él constantemente y utiliza el términu "falacias fértiles" pa referise a situaciones que, siendo oxetivamente falses, pórtense como si fueren verdaderes.
En 1999, predixo nel so llibru La crisis del capitalismu global los problemes económicos estructurales qu'en 2008 viéronse cumplíos. Ello ye que nel so últimu llibru publicáu en mayu de 2008, The New Paradigm for Financial Markets: The Credit Crisis of 2008 and What It Means, describe la situación de crisis financiera actual como la más grave que vivió en tola so vida.[30]
Nel so últimu artículu, qu'escribió pal Financial Times, George Soros esplica la importancia de capitalizar a los bancos lo más aína posible, y agora qu'enforma dineru s'atopa a la espera de que'l gobiernu tome les riendes y empiece a estabilizar la situación.[ensin referencies]
El 13 de payares de 2008, George Soros y otros cuatro conocíos[¿quién?] xestores de fondos de cobertoria fueron a declarar al Congresu de los Estaos Xuníos, onde presentaron el so puntu de vista sobre la influencia d'estos preseos financieros d'inversión na actual crisis financiera.[31]
Los sos venceyos col Partíu Demócrata y el progresismu lliberal convirtiéron-y en blancu de toa clase de teoríes conspirativas. El gobiernu húngaru de Viktor Orbán empezó a esaniciar les ONGs financiaes por Soros yá que “sirve a los intereses globalistas y fuercia la correición política sobre les naciones estáu".[ensin referencies]
Tamién se-y culpa por "ser parte d'una élite global que les sos decisiones económiques esaniciaron la clase trabayadora, robáu la riqueza del país y asitiáu esa riqueza nes manes d'un puñáu de corporaciones y entes políticos".[ensin referencies]
Acúsase-y de tener llazos estrechos con Barack Obama y Hillary Clinton, y d'interferir nos procesos democráticos de los países europeos y de fraude fiscal al salir el so nome nos papeles del paraiso. [32]
N'España, la inmobiliaria de la que ye'l mayor accionista foi la gran beneficiada, xunto con Goldman Sachs, de la venta de 2.935 pisos del IVIMA, operación güei[¿cuándo?] investigada pol Xulgáu 48 de Madrid.[ensin referencies] Amás, tien el 2,217% de Telepizza.[33]