Guadalupe | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Estremadura | ||||
Provincia | provincia de Cáceres | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Guadalupe (es) | Francisco Rodríguez Muñiz | ||||
Nome oficial | Guadalupe (es)[1] | ||||
Códigu postal |
10140 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 39°27′08″N 5°19′38″W / 39.452301°N 5.327236°O | ||||
Superficie | 68.2 km² | ||||
Altitú | 640 m | ||||
Llenda con | Alía, Cañamero, Navezuelas y Villar del Pedroso | ||||
Demografía | |||||
Población |
1787 hab. (2023) - 926 homes (2019) - 936 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0.46% de provincia de Cáceres | ||||
Densidá | 26,2 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
puebladeguadalupe.net | |||||
Guadalupe ye un conceyu español de la provincia de Cáceres, na comunidá autónoma d'Estremadura. #Asitiar na mancomunidá de Villuercas-Ibores-Jara y nel partíu xudicial de Logrosán. Los pueblos más cercanos per carretera son Cañamero, Alía, Castilblanco, Logrosán y Navalvillar de Ibor. El conceyu tien 1787, 2004, 1999, 2063, 2090, 2096, 2114, 2113, 2206, 2227, 2232, 2325, 2191, 2348, 2021, 2013, 1999, 1960, 1887, 1862, 1828, 1822 y 1787 habitantes según l'últimu datu del INE.
Según la tradición un pastor atopó una talla de la virxe María nel ríu Guadalupe a finales del sieglu XIII o principios del XIV. Cerca del llugar onde s'atopó la imaxe construyó una ermita alredor de la cual surdió l'asentamientu actual col nome de Puebla de Santa María de Guadalupe. Dende la construcción del primer santuariu Guadalupe #convertir nel centru de pelegrinación más importante de la península ibérica dempués de Santiago de Compostela, condición que caltién na actualidá al traviés de la pelegrinación que llega de toa España pelos caminos de Guadalupe. Esto debe al fechu de que #si Santiago ye'l patrón d'España, la virxe de Guadalupe ye la patrona de toles tierres de fala hispana y ostenta el títulu de reina de les Españas según la tradición católica. L'actual Real Monesteriu de Santa María de Guadalupe ye consideráu como unu de los mayores símbolos d'Estremadura y la Virxe de Guadalupe ye tamién patrona d'esta rexón. El conceyu cunta con gran cantidá de monumentos amás del monesteriu.
El 14 d'avientu de 2017 #condecorar a Guadalupe col títulu de "Primer Maravía Rural 2017". A esta reconocencia #sumir al certame de Ferrero Rocher "Lluz el to Pueblu" pa escoyer el "Pueblu más Guapu y Bonu d'España", dau de manera oficial el 16 d'avientu de 2017.,,[2][3][4]
El términu municipal tien les siguientes llendes:
Noroeste: Navezuelas | Norte: Alía | Nordeste: Alía |
Oeste: Cañamero | Este: Alía | |
Suroeste: Cañamero | Sur: Alía y Cañamero | Sureste: Alía |
Guadalupe tien un clima mediterraneu de tipu Csa[5] según la clasificación climática de Köppen.
Parámetros climáticos permediu de | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
Fonte: Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente. Datos de precipitación para el periodo 1961-1995 y de temperatura para el periodo 1961-1990 en Guadalupe[6] 22 d'ochobre de 2012 |
Según narra una antigua lleenda l'apaición de la imaxe de la Virxe #producir a finales del sieglu XIII o principios del XIV a un pastor de Cáceres, que darréu recibió'l nome de Gil Cordero. Esta efixe, según la mesma lleenda, fuera esculpida per San Lucas, que morrió en Acaya (Asia Menor), foi soterráu cola imaxe de La nuesa Señora. Treslladáu'l so cuerpu a Constantinopla, a mediaos del sieglu cuartu, la imaxe #acompañar.
Escoyíu, nel añu 590 Gregorio Magno, papa, treslladó dicha imaxe al so oratoriu particular. Afeutada Roma d'una fuerte epidemia, el papa Gregorio, solicitó la proteición de María per mediu d'esta efixe. Llevada en procesión por cais, vio'l pueblu cómo cesaba la peste, mientres apaecía un ánxel, sobre un castiellu, llamáu dende entós Sant´Angelo. Gregorio Magno unvió a San Leandro, arzobispu de Sevilla, al traviés del so hermanu Isidoro, que taba entós en Roma, esta singular imaxe de María, como agasayo. Nel so treslláu dende Roma a Sevilla, la espedición sufrió una fuerte nube n'alta mar, que gracies de nuevu a la proteición de María, llegó sana y salva a Sevilla, onde foi recibida per San Leandro y entronizada na ilesia principal, na que permaneció hasta la conquista musulmana. Hacia l'añu 714,dellos clérigos na so fuxida escontra'l norte de la península, traxeron consigo esta imaxe y delles reliquies de santos, qu'escondieron xunto al ríu Guadalupe, onde permaneció oculta hasta la so apaición al pastor cacereñu.
En dichu llugar construyó una ermita, alredor de la cual fueron asitiándose los primeros habitantes del nuevu nucleu de población, que tomaría'l so nome del ríu nel que foi atopada la imaxe de la Virxe. Les primeres noticies históriques #referir al otorgamiento de tierres a estos pobladores per parte del rei Alfonso XI en 1340, pasando a depender de la ciudá de Talavera de la Reina. En 1347 méntase yá'l nome de Puebla de Santa María de Guadalupe. En 1349, el rei da al prior del santuariu'l títulu de "Señor de #Poblar", que caltendría hasta 1820, fecha en que se constitúi'l primer conceyu. Pueblu orixinariamente perteneciente a les Tierres de Talavera y a la rexón de Castiella La Nueva, en 1833 pasa a formar parte de la provincia de Cáceres y por tanto a Estremadura.
Nel añu 1820, a la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá #constituyir en conceyu constitucional, entós conocíu como Puebla de Guadalupe na rexón d'Estremadura que dende 1834 quedó integráu en Partíu Xudicial de[7] Logrosánque nel censu de 1842 cuntaba con 700 llares y 3835 vecinos.[8]
En 1389 el santuariu ye encamentáu a los padres jerónimos, quedando so la so custodia hasta 1835. A partir de dicha fecha pasa delles décades abandonáu hasta qu'en 1908 los franciscanos fáense cargu del monesteriu.
Nesti pueblu #grabar en 1956 la película El pequeño ruiseñor, la primer película de Joselito.[cita [ensin referencies]
Guadalupe tuvo los siguientes datos de población dende 1900:[9][10]
Na siguiente tabla amuésense los votos nes eleiciones municipales de Guadalupe, col númberu de conceyales ente paréntesis, nes eleiciones municipales dende 2003:[11]
Añu | Populares | Socialistes (PSOE)
|
Otra esquierda
|
Rexonalistes | Otros | |
---|---|---|---|---|---|---|
2003 | PP: 639 (5) | PSOE: 656 (5) | IX-SIEX: 175 (1) | Nun se presentaron | Nun hubo más candidatures | |
2007 | PP-EU: 549 (5) | PSOE: 718 (6) | SIEX: 77 (0) | IPEX: 108 (0) | Nun hubo más candidatures | |
2011 | PP-EU: 505 (4) | PSOE: 405 (3) | Nun se presentaron | IPEX: 469 (4) | Nun hubo más candidatures | |
2015 | PP: 470 (4) | PSOE: 795 (7) | Nun se presentaron | Nun se presentaron | Nun hubo más candidatures |
La so principal fonte d'ingresos ye debida al turismu. Tien una agricultura con cultivos de ceberes, vide, olivares y hortolices. Tamién destaca'l ganáu lanar y porcín.
El pueblu cunta col so propiu IESO, el IESO Las Villuercas. Tamién cunta con un centru d'Educación Infantil y Primaria, el CEIP Reis Católicos.[12]
Guadalupe ye capital d'una zona de salú dientro del área de salú de Cáceres. Por cuenta de ello, el conceyu tien un centru de salú en #callar Viña Mayor. Na zona de salú de Guadalupe inclúyense les llocalidaes vecines de Alía y La Calera.[13] Tocantes a los centros sanitarios privaos, en 2013 había nel conceyu una consulta de podoloxía, una consulta de fisioterapia y dos clíniques dentales.[14] El conceyu cunta con una sola farmacia, que coordina les sos veces de guardia coles de Alía, Cañamero y Logrosán.[15]
En Guadalupe atópase'l notable Real Monesteriu de La nuesa Señora de Guadalupe que foi de jerónimos (sieglu XIV-XV), con cortil de fortaleza y marcáu acentu mudéxar, construyíu con elementos góticos, renacentistes y barrocos. La Unesco inscribió'l Monesteriu de Guadalupe na llista del Patrimoniu de la Humanidá en 1993. Destaquen:
Poblar, ye un interesante Conxuntu Históricu-Artísticu del sieglu XIV-XVI, con precioses caleyes y cases con portalaes. Ente los sos monumentos destaquen:
O Colexu de Gramática, antiguu centru d'enseñanza d'humanidaes y cantar relixoso, onde s'impartía'l trivium. Obra d'Antón Egas (s. XVI), ye un preciosu exemplar del arte mudéxar pol claustru, techos y portaes. Foi convertíu nel Parador Nacional de Zurbarán en 1966.
Rede d'antiguos albergues y hospitales (sieglos XIV-XVI) p'atención de pelegrinos y enfermos; caltiénense la Enfermería de Monxos (parte de la Hospedería del monesteriu), y los de San Xuan Bautista (o d'Homes, güei dependencia del Parador de Turismu), Nuevu (o de Muyeres), la Pasión y San Sebastián. Nel Hospital de San Juan #prauticar por primer vegada n'España, con autoridá pontificia concedida pol papa Eugenio IV en 1442, la ciruxía y diseición por #ciruxanu flaires y seglares.
Ilesia Nueva, obra de Barroca de Manuel de Lara Churriguera. Edificiu con portada barroca ye un templu de tres naves con cruceru y cúpula dedicáu a la Trinidá. Foi construyíu nos años 1730-1735 por cuenta del Duque de Veragua, descendiente de Cristóbal Colón.
De les antigües cintes de muralles; caltiénense cinco (tres - San Pedro, Sevilla y Remexu Gordu - de la muralla interior, y dos - Yeres y Tinte - de la muralla esterior).
Con cases de los sieglos XIV al XVI. Les cases qu'arredolen la Plazuela de los Trés Remexos y les cais escontra l'oeste preséntense arrexuntaes, con típiques portalaes de madera y balcones floríos, remembrando les antigües costumes de la sierra. Tamién tien de mentase'l Belén Artesanal de Norberto, conxuntu con más de 400 pieces de folla cocío, concebíu pola familia #Barba González, y de visita llibre tol añu.
Les principales entidaes museístiques de la villa son propiedá del Real Monesteriu de Santa María de Guadalupe y xuntos conformen los denominaos Museos del Real Monesteriu de Santa María de Guadalupe.[16] Ente ellos destaquen el Muséu de Bordaos, con ropes llitúrxiques d'ente los sieglos XVI y XIX; el Muséu de Llibros Miniados, onde s'esiben llibros realizaos nel monesteriu ente los sieglos XIV y XIX; y el Muséu d'Escultures y Pintures, que cunta con obres de Goya, el Greco, Zurbarán, Hanequin de Bruxeles y Egas Cueman, ente otros.
Dende l'añu 1929 celébrense añalmente en Guadalupe les Xornaes de Solidaridá ente los Pueblos Hispanos, oficiosamente conocíes como Xornaes de la Hispanidá, entamaes pola Real Asociación de Caballeros de Santa María de Guadalupe. Celébrense en redol al 12 d'ochobre, Día de la Hispanidá. Una parte de les actividaes #realizar en Guadalupe y otra parte en dalguna otra ciudá estremeña que s'escueye cada añu. Cada convocatoria céntrase sobre un asuntu determináu rellacionáu colos venceyos ente España y América Llatina y los desafíos sociales a los que dambes redolaes faen frente na actualidá. Celébrense coloquios, conferencies, esposiciones de pintura y escultura, cates gastronómiques, feries d'artesanía y festivales de música.[17] Tamién s'apurren los Premios Guadalupe-Hispanidá, que galardonen a personaxes destacaos de les artes y les ciencies #natural y #social que contribuyeron al desenvolvimientu económico y social y la mutua conocencia de los pueblos hispanos y a la proyeición de la cultura española, estremeña ya hispanoamericana.[18] Les xornaes fueron declaraes Fiesta d'Interés Turísticu d'Estremadura.
Guadalupe ye un importante centru de pelegrinación proveniente de diverses partes d'España. Tres l'entamu de la construcción del Monesteriu de Santa María de Guadalupe en 1337 por orde d'Alfonso XI creóse una rede de caminos que xuníen los principales nucleos de población del centru peninsular (Plasencia, Cáceres, Mérida, Ciudá Real, Toledo, Madrid) con Guadalupe.
Na actualidá conozse y caltién el trazáu de dolce d'estos caminos históricos, qu'actúen como recta final de caminos más llargos que comuniquen tolos estremos de la península cola villa de Guadalupe.[20] Los dolce caminos históricos son: