John Locke FRS (29 d'agostu de 1632 (xul.), Wrington (es) – 28 d'ochobre de 1704 (xul.), High Laver (es) ) foi un filósofu y médicu inglés consideráu como unu de los más influyentes pensadores del Sieglu de les Lluces y conocíu como'l Padre del Lliberalismu Clásicu».[7][8][9] Consideráu como unu de los primeros empiristes británicos, siguió les idees de Francis Bacon y tamién tuvo una participación fundamental na teoría del contratu social. El so trabayu afectó en gran midida'l desenvolvimientu de la epistemoloxía y la filosofía política. Los sos escritos influyeron en Voltaire y Rousseau, pensadores de la Ilustración escocesa, según los revolucionarios estauxunidenses. Les sos contribuciones al republicanismu clásicu y la teoría lliberal reflexóse na Declaración d'Independencia de los Estaos Xuníos.[10]
La teoría de la mente de Locke ye frecuentemente citada como l'orixe de les concepciones modernes de la identidá y del yo, que figuren prominentemente nes obres de filósofos posteriores como Hume, Rousseau y Kant. Locke foi'l primeru en definir el yo como una continuidá de la conciencia. Postuló que, al nacer, la mente yera una cayuela o tabula rasa en blanco. Al contrario de la filosofía cartesiana —basada en conceutos presistentes—, sostuvo que nacemos ensin idees innates, y que, sicasí, la conocencia solamente se determina pola esperiencia derivada de la perceición sensorial.[11]
Nació'l 29 d'agostu de 1632, nuna pequeña cabaña con techu de paya cerca de la ilesia en Wrington (Somerset), a unos dolce quilómetros de Brístol. Foi bautizáu'l mesmu día. El padre de Locke, tamién llamáu John, yera un abogáu rural y emplegáu de los Xulgaos de Paz en Chew Magna,[12] quien se desempeñara como capitán de caballería de les fuercies parllamentaries mientres la primer parte de la guerra civil inglesa. So madre llamábase Agnes Keene. Dambos padres yeren puritanos. Poco dempués de la nacencia de Locke, la familia treslladóse a la zona mercantil de Pensford, a unos siete quilómetros al sur de Brístol, onde creció nuna casa estilu Tudor rural en Belluton.
En 1647, Locke foi unviáu a la prestixosa Westminster School en Londres, baxo'l patrociniu d'Alexander Popham, un miembru del Parllamentu y ex-xefe de so padre. Dempués de completar los sos estudios ellí, foi almitíu na Christ Church (Oxford). El decanu del colexu nesi momentu yera John Owen, vicerrector de la universidá. Anque un estudiante capaz, Locke irritóse pol plan d'estudios de pregráu de la dómina. Atopó obres de los filósofos modernos, como René Descartes, más interesantes que'l material clásicu enseñáu na universidá. Por aciu'l so amigu Richard Lower, al que conocía dende la Westminster School, introdúxolu a la medicina y la filosofía esperimental que s'aplicaba n'otres universidaes y na Royal Society, de la que finalmente se convirtió nun miembru.
Dióse-y la so llicenciatura en 1656 y una maestría en 1658. Llogró un títulu de medicina en 1674, porque estudió fondamente la medicina mientres la so estancia n'Oxford y trabayó con dellos científicos y pensadores notables como Robert Boyle, Thomas Willis, Robert Hooke y Richard Lower. En 1666, conoció a lord Anthony Ashley Cooper, primer conde de Shaftesbury, que llegara a Oxford en busca de tratamientu médicu pa una infeición del fégadu. Cooper taba impresionáu con Locke y convenciólu pa convertise en parte de la so comitiva.
Locke tratara de buscar una carrera estable y en 1667 treslladóse a la casa de lord Ashley en Exeter House, en Londres, pa sirvir como'l so médicu personal. En Londres, volvió a entamar los sos estudios de medicina baxo la tutela de Thomas Sydenham. Sydenham tuvo un efeutu importante nel pensamientu filosóficu natural de Locke —un efeutu que se fadría evidente nel Ensayu sobre l'entendimientu humanu—.
La conocencia médica de Locke foi puesta a prueba cuando la infeición del fégadu de Shaftesbury se convirtió nun peligru potencialmente mortal. Coordinó un conseyu de dellos médicos y foi probablemente fundamental pa convencer a Shaftesbury a sometese a una operación (que tamién yera una amenaza a la so vida) pa estrayer el duviesu. Shaftesbury sobrevivió y recuperóse, y acreditó a Locke habe-y salvao la so vida.
ensin referencies] Dos borradores esistentes d'esti periodu inda sobreviven. Tamién mientres esi tiempu, Locke desempeñóse como Secretariu de la Xunta de Comerciu y Plantíos y Secretariu Titular de los Lores de Carolina, onde ayudó a dar forma a les sos idees sobre'l comerciu y la economía internacionales.
[Shaftesbury, como unu de los fundadores del movimientu whig, exerció una gran influencia nes idees polítiques de Locke. Esti involucróse na política cuando Shaftesbury se convirtió en lord canciller en 1672. Tres un descontentu popular de Shaftesbury en 1675, Locke pasó dalgún tiempu viaxando per toa Francia como tutor y asistente médicu a Caleb Banks.[13] Tornó a Inglaterra en 1679, cuando la fortuna política de Shaftesbury tuvo un curtiu cambéu positivu. Alredor d'esi tiempu, bien probablemente nel apoxéu de Shaftesbury, Locke compunxo la mayor parte de los Dos trataos sobre'l gobiernu civil. Magar se pensaba que Locke escribió los Trataos pa defender la Revolución Gloriosa de 1688, estudios recién demostraron que la obra foi escrita enantes d'esa fecha.[14] Anguaño considérase al trabayu como un argumentu más xeneral contra la monarquía absoluta (en particular, espuestu por Robert Filmer y Thomas Hobbes) y p'algamar el consentimientu individual como la base de la llexitimidá política. Anque s'asoció con influyentes whigs, agora considérase que les sos idees alrodiu de los derechos naturales y el gobiernu son bastante revolucionaries pa esi periodu na historia inglesa.
Fuxó a los Países Baxos en 1683, yá que sobre él cayía un fuerte barruntu por participar na intriga de Rye House, anque hai poca evidencia pa suxerir que taba direutamente arreyáu na trama. La filósofa y novelista Rebecca Newberger Goldstein sostién que mientres los sos cinco años n'Holanda, Locke escoyó a los sos amigos «ente los mesmos miembros de llibrepensadores de grupos protestantes disidentes como'l pequeñu círculu de confidentes lleales a Spinoza. [Baruch Spinoza morriera en 1677.] Casi con certidume, Locke axuntóse con dellos homes n'Ámsterdam que falaron sobre les idees de los xudíos renegaos quien... insistíen n'identificase per mediu de la so relixón como la única razón». Anque ella dixo que «fuertes enclinos empiristas de Locke» inclinaríenlu a « lleer una obra de grandiosa metafísica como la Ética de Spinoza, qu'ente otros aspeutos yera una fonda esposición de les idees de Spinoza, y bien especialmente como un meditáu argumentu pa bien de los racionalistes sobre tolerancia política y relixosa y la necesidá de la separación d'Ilesia y Estáu».[15]
Nos Países Baxos, tuvo tiempu pa tornar a la escritura ya invirtió enforma en volver trabayar el Ensayu y componer la Carta sobre la tolerancia. Nun volvió a casa hasta dempués de la Revolución Gloriosa, y acompañó a la esposa de Guillermu d'Orange nel so regresu a Inglaterra en 1688. La mayor parte de les publicaciones de Locke foi redactada dempués el so regresu del exiliu —el so Ensayo sobre l'entendimientu humanu enantes mentáu, los Dos trataos sobre'l gobiernu civil y la Carta sobre la tolerancia son impresos en rápida socesión—.
La señora Masham, amiga íntima de Locke, convidar a la casa de campu de los Masham n'Essex. Anque la so estancia ellí tuvo marcada por una salú variable arriendes de los sos ataques d'asma, convertir nun héroe intelectual de los whigs. Mientres esti periodu, aldericó temes con figures como John Dryden y Isaac Newton.
Morrió'l 28 d'ochobre de 1704, y foi soterráu nel campusantu de la llocalidá de High Laver,[16] al este de Harlow (Essex), onde viviera na casa de sir Francis Masham dende 1691. Locke nunca se casó nin tuvo fíos.
Los eventos qu'asocedieron mientres la vida de Locke inclúin la Restauración inglesa, la gran peste y el Gran Quema de Londres. Nun llegó a guardar l'Acta d'Unión de 1707, anque se caltuvieron los tronos d'Inglaterra y Escocia n'unión personal mientres tola so vida. La monarquía constitucional y una democracia parllamentaria taben dende la so infancia mientres la dómina de Locke.
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
La so epistemoloxía (teoría de la conocencia) nun cree na esistencia del innatismu y el determinismu, considerando la conocencia d'orixe sensorial, polo que refuga la idea absoluta en favor de la probabilística matemática. Pa Locke, la conocencia solamente algama a les rellaciones ente los fechos, al cómo, non al por qué. Per otra parte cree percibir una harmonía global, sofitáu en creencies y supuestos evidentes por sigo mesmos, polo que los sos pensamientos tamién contienen elementos propios del racionalismu y el mecanicismu.
Cree nun Dios creador cercanu a la concepción calvinista del gran reloxeru, basando la so argumentación en nuesa mesma esistencia y na imposibilidá de que la nada pueda producir el ser. Esto ye, un Dios tal como lo describe'l pensador racionalista, René Descartes, nel Discursu del métodu, na tercer parte del mesmu. De la esencia divina solamente pueden ser conocíos los accidentes y los sos designios solamente pueden ser alvertíos al traviés de les lleis naturales.
Trata la relixón como un asuntu priváu ya individual, qu'afecta solamente a la rellación del home con Dios, non a les rellaciones humanes.[ensin referencies] En virtú d'esta privatización l'home lliberar de la so dependencia de les imposiciones eclesiástiques y sustrai la llexitimidá confesional a l'autoridá política,[ensin referencies] yá que considera que nun hai base bíblica pa un estáu cristianu.
Considera la llei natural un decretu divín qu'impon l'harmonía global al traviés d'una disposición mental (reverencia, medrana de Dios, ciñu filial natural, amor al próximu), concretada n'aiciones prohibíes (robar, matar y en definitiva toa violación de llibertá ayena), qu'obliguen en favor de la convivencia.
John Locke acabó la so redaición en 1666, pero nun foi publicada hasta 1690, añu en que vio la lluz sol títulu orixinal inglés de An Essay Concerning Human Understanding.
Nesti tratáu, Locke plantegó los fundamentos de la conocencia humana y alvirtió la so intención de realizar una «obra moralmente útil». Concebida na dómina de los grandes descubrimientos científicos (especialmente bultables nos trabayos de Christiaan Huygens, Isaac Newton), Locke pensaba que la filosofía tenía que participar nestes importantes meyores, esaniciando, por casu, toles invenciones y los conceutos inútiles atropaos mientres los sieglos anteriores. Según él, les analoxíes y les rellaciones ente los conteníos de la conocencia, son los elementos que dexen la ellaboración de preseos críticos capaces d'esaniciar les conocencies errónees. Por cuenta del so característicu empirismu analíticu, oponer a les concepciones puramente mecanicistes y sistemátiques cartesianes y, magar ser cuestionáu por Gottfried Wilhelm Leibniz, la so influencia sobre los filósofos de la Ilustración foi considerable.
En resume la principal idea que subyace nel Ensayu ye que namái la sensación dexa la comprensión de la realidá y que la verdá pertenez namái al discursu.
En política, John Locke ye consideráu'l padre del lliberalismu modernu. Propón que la soberanía emana del pueblu; que la propiedá, la vida, la llibertá y el derechu a la felicidá son derechos naturales de los homes, anteriores a la constitución de la sociedá.
L'Estáu tien como misión principal protexer esos derechos, según les llibertaes individuales de los ciudadanos. Tamién sostién que'l gobiernu tien de tar constituyíu por un rei y un parllamentu. El parllamentu ye onde s'espresa la soberanía popular y onde se faen les lleis que tienen de cumplir tanto'l rei como'l pueblu. Antemanándose a Montesquieu, a quien Locke influyó, describe la separación del poder llexislativu y l'executivu. L'autoridá del Estáu sostener nos principios de soberanía popular y llegalidá. El poder nun ye absolutu sinón qu'hai de respetar los derechos humanos.
Al Estáu confierlu funciones de decisión en discutinios ente los individuos, nel contestu de la pluralidá y la tolerancia, yá que se dan diversidá d'opiniones ya intereses ente los homes, frutu de les distintes víes individuales de busca de la felicidá, polo que'l desalcuerdu y los conflictos son inevitables.
Postula que los homes viven nel estáu de naturaleza nuna situación de paz y sometíos a lleis naturales que surden de la razón (el derechu a exercer xusticia per mano propia y la llimitación de la propiedá privada per mediu d'elementos na so mayoría perecederos). Los homes salen d'él tres xenerase una situación d'inxusticia, tantu nel castigu como nel resarcimiento pol crime cometíu, que desagua nun ciclu infinitu d'inxusticies posteriores. Y que esti procesu de creación de la sociedá civil y/o política dar por mediu d'un contratu social destináu a protexer la propiedá privada y la vida de los individuos.
Por fines pedagóxicos este estremar en 2 partes:
- Contratu d'unión: Unidá de les partes pa conformar una sociedá → Creación de la sociedá civil.
- Contratu de suxeción: Lligamentu de los homes a determinada construcción política → Creación de la sociedá política.
Esta sociedá política tien como tener de garantizar la xusticia imparcial por que nun volver de nuevu a una situación de conflictu. Si nun garantiza nin la propiedá privada, nin la vida, el contratu de suxeción ruémpese y fórmase otra organización política.
Orixinal en llatín:
SISTE, VIAT0R, Hic juxta situs est Joannes Locke. Si qualis fuerit rogas, mediocritate sua contentum se vixesse respondet. Literis innutritus eousque profecit, ut veritati unice litaret. Hoc ex scriptis illius disce; quæ, quod de eo reliquum est majori fide tibe exhibebunt, quam epitaphii suspecta empondera. Virtutes si quas habuit, minores sane quam sibi laudi, tibi in exemplum proponeret. Vitia una sepeliantur. Morum exemplum si quæras, in evanxeliu habes; vitiorum utinam nusquam: mortalitatis, certe, quod prosit, hic et allugue.Natum Anno Dom. 1632 Aug. 29º
Mortuum Anno Dom. 1704 Oct. 28º
Memorat hac tabula - brevi et ipse interitura.
Traducíu del llatín:
Detente, viaxeru. Equí xaz John Locke. Si te preguntes qué clase d'home yera, él mesma te diría que daquién contentu col so medianía. Daquién que, anque nun foi tan lloñe nes ciencies, namái buscó la verdá. Esto vas saber polos sos escritos. De lo qu'él dexa, ellos te van informar más fielmente que los sospechosos aponderamientos de los epitafios. Virtúes, si tener, non tanto como p'allabalo nin por que lo pongas d'exemplu. Vicios, dalgunos colos que foi soterráu. Si busques un exemplu que siguir, nos Evanxelios atopar; si unu de viciu, oxalá niundes; si unu de que la mortalidá te seya de provechu, equí y peruquier.Que nació'l 29 d'agostu del añu d'El nuesu Señor de 1632,
y que finó'l 28 d'ochobre del añu d'El nuesu Señor de 1704,
esti epitafiu, que tamién va perecer llueu, ye un rexistru.
Una fonte d'información sobre bibliografía de y sobre John Locke ye John Locke Resources, sitiu web desenvueltu pola Universidá de Pennsylvania y empobináu por Roland Hall, onde s'atopa'l repositorio completísimo y actualizáu mensualmente. Inclúi fontes primaries y secundaries en tolos idiomes.
De siguío detállase ediciones de les obres de John Locke en castellán: