La Zubia | |||
---|---|---|---|
| |||
Alministración | |||
País | España | ||
Autonomía | Andalucía | ||
Provincia | provincia de Granada | ||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Nome oficial | La Zubia (es)[1] | ||
Códigu postal |
18140 (La Zubia, El Barrichuelo y Cumbres Verdes) | ||
Xeografía | |||
Coordenaes | 37°07′14″N 3°35′06″W / 37.120555555556°N 3.585°O | ||
Superficie | 22 km² | ||
Altitú | 740 m | ||
Llenda con | Cájar, Monachil, Dílar, Gójar, Ogíjares, Granada y Huétor Vega | ||
Demografía | |||
Población |
19 885 hab. (2023) - 9460 homes (2019) - 9695 muyeres (2019) | ||
Porcentaxe | 0% de provincia de Granada | ||
Densidá | 903,86 hab/km² | ||
Más información | |||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
Llocalidaes hermaniaes | Miercurea Ciuc (es) | ||
ayuntamientolazubia.com | |||
La Zubia ye una llocalidá y conceyu español asitiáu na parte meridional de la contorna de la Vega de Granada, na provincia de Granada, comunidá autónoma d'Andalucía. Llenda colos conceyos de Granada, Huétor Vega, Cájar, Monachil, Dílar, Gójar y Ogíjares. Bona parte de la so términu municipal pertenez al Parque Natural de Sierra Nevada.
El conceyu ye una de los trenta y cuatro entidaes que componen el Área Metropolitana de Granada, y entiende los nucleos de población de La Zubia, Cumes Verdes y El Barrichuelo.
El topónimu deriva del árabe az-Zāwīa («la ermita», «el llugar de retiru»), el mesmu orixe qu'otros topónimos españoles como Adsubia o Azoya.[2] Otros filólogos con más aciertu, aluden a que ye erróneu rellacionar el nome del pueblu con "zawiya", y qu'hai qu'acomuñar esautamente con "zubia", (Del árabe hispánicu "zúbya", y esti del árabe clásicu "zubyah") que significa n'árabe «llugar onde flúi l'agua» o «corriente d'agua nun arenal», que describiría les carauterístiques del allugamientu del pueblu.[3] Per otra parte tamién puede inferise un orixe Íbero
Esti artículu necesita wikificase. |
Según los archivos históricos, los restos topaos nes cueves de La Zubia (Cueva del Moru, Cueva de la Higuerilla y Cueva d'El Palombu) indiquen que los primeres asentamientos que se reconocen na zona son asentamientos megalíticos.
Los restos d'una mágnifica villa romana del sieglu I, na que s'identificó una zona señorial con delles habitaciones soladas con teselas y otra rústica con una zona de almazara, molín y fornu, con siquier un enterramientu fueron afayaos cuando se faía la cimentación d'una nave nel polígonu industrial del lloréu, lamentablemente les autoridaes llocales y autonómicu dejarón que se construyera enriba la nave. de la mesma, los reconocencies más importantes tienen el so orixe a partir del orixe romanu de la villa. Son escases les referencies arqueolóxiques anteriores que llegaron a los nuesos díes pos, con toa seguridá, el cascu urbanu llevantóse y desenvolvió sobre los restos de lo que sería dichu asentamientu romanu. Como muestra d'esta civilización podemos almirar un ara romana con una inscripción llatina, anque s'atopa borrada yá que la piedra foi reutilizada como base p'alzar la Cruz de San Antón nel s. XVII, precisamente na cai d'este mesmu nome. La base de la cruz atópase casi escondida xunto a unos secaderos de tabacu.
El pasáu árabe ye'l que dexó mayor númberu de restos na villa.
El nome del conceyu "La Zubia", que provién de l'antigua pallabra árabe AL – ZAWIYA, SAWIYAT o Zauya, que significa Ermita o Retiru. Esto ye asina porque La Zubia atópase enclavada nun llugar privilexáu que se convirtió en llugar de recogimiento y de rezu de los árabes de la provincia de Granada.
Atópense entá en La Zubia unos importantes baños árabes del sieglu XII y XIII, na llamada casa del Mieu, o de Maruxu la Chana, que s'atopa precisamente na cai llamada "Bañu". Consisten en dos habitaciones abovedaes con claraboyas octogonales que correspuenden al tepidarium o cámara tibia y la caldaria o sala de bañu caliente.
La mayor estensión de restos árabes correspuenden a la doble rede d'acequies pa la conducción de l'agua, como La "Acequia del Xenital" (de Genil), y la "Acequia Gorda" o "Acequia de La Zubia". Amás de les mesmes acequias hai restos de la infraestructura amiesta que xeneraron, como los trés arcos árabes que traviesen el "Barranquillo de la Negra", unu de los siete que traviesa'l pueblu, a manera de pequeños acueductos.
Tamién cunta coles ruines del "Molín de Cantares" cerca de la cai "Chorreras", nome que recuerda los remexos d'agua al salvaben el desnivel.
Numberosos barcals, qu'apaeceríen peles cais del pueblu, como'l del "Barriu Hondillo", que los sos restos son güei propiedá privada.
Más interesante ye la "Banzáu Grande" (s. XVI) en plenu centru urbanu de La Zubia, una impresionante construcción que sirvía de depósitu permanente d'agua.
Tamién había banzaos pa cocer cáñamu por tola vega del pueblu. Elles son el testimoniu vivu d'un cultivu que llegó a producir hasta 10.000 arrobes (110.000 kilogramu) nun solu añu. El testimoniu gráficu del so cultivu constituyir un arcu de trunfu construyíu a base de cáñamu, llevantáu por cuenta de la visita de la reina Sabela II a la Zubia en 1862.
Tamién sobresalen na vega del pueblu, los yá pocu visibles restos del "Torrexón de Yájar" (s. XIV), mui cerca d'otru torrexón similar na vecina población de Cájar.
Nos últimos cien años, asocédense numberosos cambeos, como la desapaición de la tranvía, en 1971, de l'alpargatería, la creación de la fábrica Alpujarreña, que la so ellaboración de tapices y alfombres ye conocida en tol mundu.
La Zubia ye un conceyu que destacar por ser, posiblemente, unu de los pueblos d'España que cunta con un mayor númberu de deportistes d'élite, siendo les disciplines d'atletismu, ciclismu, artes marciales, tenis de mesa y patinaxe de velocidá onde se collecharon los mayores ésitos.
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Unu de los fechos históricos que con mayor enraigono nárrase y recuerda en La Zubia, ye'l que fai referencia a la reina Isabel La Católica y la Batalla de La Zubia. Según cuenta la tradición popular, nel branu de 1491 (25 d'agostu, sábadu), la reina decidió pasiar a caballu pa contemplar lo más cerca posible, la guapura de la ciudá de La Alhambra y la so contorna. Los árabes confundieron entós la osadía del monarca con una incursión de tropes cristianes, polo que decidieron atacar. La reina, que taba en clara desventaxa, abellugar ente unos frondosos lloreos y dirixó les sos plegaries a San Luis. Les sos tropes ganaron la escaramuza, y la reina fixo votu de construyir ellí un conventu a dichu santu.
Nel añu 1500 foi fundáu El Conventu de San Luis (s. XVI), adscritu a la orde de los franciscanos. De dichu conventu güei solo queda la ilesia. En que la so portada pueden vese los símbolos ya iniciales referentes a los Reis Católicos. La ilesia foi reformada nel sieglu XVIII, entemeciéndose l'estilu barrocu con llinies sencielles y sobries, y un tabernáculo neoclásicu. Nel esterior un xardín románticu decimonónicu, onde apaez un templete con delles efixes de santos, un bustu de la reina Sabela I, nel "Bosquecillo del Lloréu", el mesmu que según la tradición, acoyó a la reina (d'ende'l so nome "Lloréu de la Reina"). A un llau apaez un mirador construyíu con motivu del viaxe de la reina Sabela II que dexa apreciar la vega nuna gran estensión, y al fondu la ciudá de Granada. A un llau del conventu atopen los restos del palaciu arzobispal (s.XIX) que los arzobispos de Granada teníen na villa. Foi construyíu pol arzobispu Bienvenido Monzón y Martín sobre los restos del antiguu conventu. El so escudu episcopal apaez na portada principal del edificiu, según la fecha de finalización de les obres, 1884. El palaciu foi utilizáu mientres poco tiempu, y tuvo en ruines hasta va pocos años, cuando foi reconstruyíu poles monxes mercedarias qu'ocupen el conventu.
L'otru gran monumentu qu'esfruta La Zubia ye l'arrogante Ilesia Parroquial de La nuesa Señora de l'Asunción, construyida ente los sieglos XVI-XVIII, ye claru esponente del más puru estilu mudéxar. El templu alzóse sobre una mezquita musulmana y compónse d'una nnave_(arquiteutura) principal que desagua a un monumental retablu protobarroco de piedra, trazáu por Ambrosio de Vico en 1614. Dichu tetablo ta afatáu con una pintura de Pedro de Raxis. La ilesia cunta amás con una cúpula octogonal cubierta con unos formosos artesonados. A entrambos llaos ábrense dos pequeñes capiyes: a la derecha correspuende a la capilla bautismal y la de la izquierda constitúi la Base sobre la que se llevanta la torre campanariu, de tres cuerpos, que ta afatada con azulexos sevillanos. Al pie de estos elementos arquiteutónicos tien de faese mención al cuadru tituláu "Cristu recibiendo'l pan de los ánxeles", atribuyíu a Don Pedro A. Bocanegra y la sobriedá de la puerta principal y llateral de marcáu estilu manierista. La Ilesia foi declarada Bien d'Interés Cultural.
La influencia morisca sigue dexándose sentir nel trazáu del "Barriu Altu", na estrechura de dellos caleyones y cais como Miguel Hernández, antigua "Cai Real". Nella álcense poderoses casones de families importantes como lo demuestren los sos pimpanos portaes, zarros o balcones. Sicasí, les antigües güertes que presidíen el centru del pueblu casi sumieron. Quiciabes el so meyor representante sía la "Güerta Grande", "Güerta Íberos", o la "Güerta de Santa Rita"; d'otres namái queda'l nome como la "Güerta de les Infantes", un pequeñu palacete nazarí del s.XIX, o "La Casa Afumada", rellacionada cola fundación de la Guardia Civil, precisamente en terrenes qu'hasta apocayá pertenecíen a la "Güerta Grande", y qu'anguaño tán destinaos a allugar una amplia zona verde de 7200 m².
En plenu corazón del pueblu, onde s'atopa la mítica encina de La Zubia, un formosu y grandiosu exemplar con una antigüedá de más de 700 años, que pertenez al patrimoniu natural, y ensin dala dulda, símbolu del pueblu.
El conceyu cunta con dos nucleos de población principales, el cascu urbanu puramente dichu y el barriu conocíu como Cumes Verdes, que ta dientro del Parque Natural de Sierra Nevada. Los barrios más conocíos son el Barriu Molín, El Barriu Hondillo, la Cañada de los Priscos el Barriu de San Antonio y el Barriu de San Pedro. Dalgunos d'ellos cunten inclusive coles sos propies fiestes populares, casu del "Barriu de San Antonio" y del "Barriu de San Pedro".
Nel "Barriu Hondillo" sobreviven otres construcciones más humildes, pequeñes cases, arrexuntaes en cais con nomes tan sonoros como cai del Primu, calle Figales, o calle Doña Francisca. Esta postrera toma'l so nome n'honor d'una importante dama del s. XVIII, que supo faer valir el so nome nuna dómina na que la muyer nun podía ser un personaxe públicu. Tien De reconocese l'importante papel que la muyer desempeñó nel desenvolvimientu del pueblu, yá que amás de llevar la responsabilidá del llar y de curiar a la familia, tuvo que dedicase munches vegaes a realizar trabayos y llabores rellacionaos cola agricultura, la ganadería o l'artesanía.
Reflexu d'aquellos tiempos pueden identificase les distintes pilastres públiques, qu'enceten les cais del pueblu. Por casu, el pilastra de la "Placeta del Pilar" (s. XIX). Entá se reparen los rebaxes na piedra xusto onde se sofitaben cantar.
Otru barriu importante ye'l de "San Pedro", d'onde procedió José Salvador Reyes García de Lara, un fíu del pueblu que aportó a Arzobispu de Granada (1851-1865), y falaríanos de la plaza que lleva'l so nome, "Placeta José Reyes", que'l gracejo popular convirtió en Ozé Reyes, y acabó llamándose placeta de 'Once Reyes'. Nesti barriu alza una, de les más importantes manifestaciones de la relixosidá popular, "La Ermita de San Pedro" (s. XVIII), que preside la Plaza d'España, y que magar la estrechura de les sos dimensiones, ye una escelente muestra d'amiestu de tradición y relixosidá. Cofraderíes y Hermandaes daben orixe a cultos anovaos como esti de "San Pedro", desligado d'otres tradiciones anteriores. Otra muestra de la devoción relixosa, atópase na "Ermita de la Virxe de Gracia", nel "Barriu Molín", onde amás de la imaxe de La Virxe, venerar a la d'un cristu conocíu popularmente como 'El Señor de la Ermita' y a la talla de San Antonio de Padua, patrón del tradicional "Barriu de San Antonio".
Otru llabor rellacionáu con a la muyer, ye'l texíu, que'l so máximu representante, ensin dala dulda, ye la fábrica d'alfombres La Alpujarreña, onde s'ellaboren les más estraordinaries alfombres y tapices pa los más variaos llugares: dende eternos palacios d'Oriente, a modernos despachos de Ministerios. La calidá de los artículos ye indiscutible, a ello contribuyeron el bon faer de les socesives xeneraciones de maestres texedores que dende los entamos de la fabricación, pola década de los venti, fueron perfeccionando y enseñando les distintes xeres que se realizaren nel taller.
Al falar d'actividaes tradicionales de La Zubia, nun podemos pasar por alto faer una pequeña reseña a la industria de l'alpargatería. Por desgracia esta actividá sumió y namái queda na alcordanza de les persones mayores, pero'l trabayu del espartu foi bien significativu nel desenvolvimientu del pueblu, onde de manera artesanal realícense artículos de gran calidá y bien apreciaos nel mercáu, como les conocíes Alpargates de La Zubia.
La Zubia atopar nuna privilexada llocalización y redolada, como puerta d'entrada al Parque Natural de Sierra Nevada, na conocida como Campana granadina y arrodiada de fértiles tierres. Ye un conceyu que guarda les buelgues de los asentamientos, poblaciones y cultures que pasaron por estos llugares, con un ricu patrimoniu históricu-artísticu. Amás cunta con árees recreatives, bellos praos, cueves y cuetos que fomenten el turismu activu. Unu de los sos principales curiosos naturales ye'l xigantescu árbol que preside'l Parque de la Encina, un exemplar d'encina más de 700 años declaráu monumentu vexetal.
La Zubia ye unu de los conceyos que más creció nes últimes décades, sobremanera gracies a la so cercanía a la capital de la provincia.
1842 | 1877 | 1887 | 1897 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2013 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2963 | 3055 | 3128 | 3285 | 3396 | 3807 | 4129 | 4552 | 4833 | 4836 | 5159 | 5409 | 6429 | 8746 | 14 156 | 18 425 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
Los resultaos en La Zubia de les postreres eleiciones municipales, celebraes en mayu de 2015, son:
Eleiciones Municipales - La Zubia (2015) | ||||
Partíu políticu | Votos | %Válidos | Conceyales | |
Partíu Popular (PP) | ||||
Ganemos (PG) | ||||
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) | ||||
Ciudadanos (C's) | ||||
Agrupación Popular de La Zubia (APZ) |
Llexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Miguel Palma Molina | PSOE |
1983-1987 | Diego Díaz Pérez | PSOE |
1987-1991 | Miguel Palma Molina | CPT + PP |
1991-1995 | Miguel Palma Molina | CPT + PP |
1995-1999 | Jesús Graciliano Arenas Fernández | PP + CPT (Independiente) |
1999-2003 | Jesús Graciliano Arenas Fernández/Jorge Rodríguez Rincón (1999-2001) | PSOE+IU+PA//PP+UPZ |
2003-2007 | Jorge Rodríguez Rincón | PSOE + IU |
2007-2011 | Jorge Rodríguez Rincón/Mercedes Díaz Aróstegui (Dende 2008) | PSOE |
2011-2015 | Antonio Iglesias Montes/Inmaculada Hernández Rodríguez[4](Dende 2014) | PP + APZ |
2015-2019 | Antonio Molina López | GANEMOS |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
L'equipamientu educativu de La Zubia ta compuestu por dos Institutos IES Trevenque y IES Lloréu de la Reina y tres colexos de primaria CEIP Isabel La Católica, CEIP Enrique Tierno Galván y CEIP Al-Zawiya. Tamién hai un Centru de Formación profesional de calter priváu. Esisten delles guarderíes.
Centros d'Enseñanza en La Zubia (Fonte: Conseyería d'Educación - Rede de Centros Docentes) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Códigu | Denominación | Nome | Dependencia | Casa | Enseñances | Servicios |
18700244
|
IES Trevenque |
Avda. Hnos Álvarez Quintero e/n |
ESO BAC CFGM | AEX | ||
18001081
|
IES Lloréu de la Reina Públicu | C/ Everest e/n |
ESO BAC | AEX COM | |||
18008749
|
Colexu Enseñanza Infantil y Primaria |
C/ Cuesta de Corváles |
INF PRI EE | AEX AM COM | ||
18601102
|
Colexu Enseñanza Infantil y Primaria | CEIP Enrique Tierno Galván |
C/ Alcalde Francisco Pérez López |
INF PRI EE | AEX AM COM | |
18000623
|
Colexu Enseñanza Infantil y Primaria | CEIP Al-Zawiya |
Glorieta Dr Luis Masast |
INF PRI EE | AEX AM COM | |
18500437
|
CEP Giner de los Ríos Públicu | C/La Casa pintá |
ADU | ||||
18008956
|
CDP El Blancu Palombu | Priváu | C/ Padre Villoslada nᵘ |
CFGM PCPI FPE | ||||
18009067
|
CDP EDUCO | Priváu | C/ Salvador Dalí nᵘ |
INF | ||||
18009079
|
CDP Paredillas |
C/ Isaac Peral nᵘ5 |
INF | |||
18011104
|
CDP TECNOSUR CENTRU DE FORMACIÓN PROFESIONAL |
C/ García Lorca nᵘ4 |
FPE | |||
INF=Educación Infantil PRI=Educción Primaria EE=Educación Especial ESO=Educación Secundaria Obligatoria BAC=Bachilleratu CFGM=Formación Profesional |
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Patrón: San Juan Nepomuceno (16 de mayu).
Otru patrones (fiestes de barrios): San Antonio (13 de xunu) San Pedro (30 de xunu) y Virxe de Gracia (8 de setiembre). La Ilesia parroquial, d'estilu mudéxar y construyida a finales del s. XVI, ta dedicada a la Virxe de l'Asunción.
Como interés cabo destacar que'l patrón de La Zubia foi escoyíu por votación popular en 1748, quedando en segundu llugar el Arcánxel San Miguel (que la so fiesta ye 29 de setiembre anque nun se celebra)[ensin referencies].
Otru interés dar nos años de la fame, mientres la posguerra (1939-45). El cura de Monachil, aprovechando la escasez de comida, obligó al cura de La Zubia a vender la imaxe de San Antón a la so parroquia de Monachil en cuenta de una "pala" de tocín. Dende entós este ye'l patrón de Monachil y, como yera tradición naquella dómina con otros conceyos, llamóse coloquialmente "tocineros" a los habitantes de La Zubia[ensin referencies].
Esti artículu necesita wikificase. |
En selmana santa'l pueblu de La Zubia puede esfrutar d'una única procesión, la de la hermandá sacramental de Ntro. Padre Jesús y María stma. de los Dolores. Esta hermandá creció enforma mientres estos últimos años y nel añu 2013 incluyíense nazarenos al cortexu procesional. Les imáxenes van tolos años acompañaes musicalmente pola "Nueva Banda municipal de música de La Zubia". El Xueves Santu una imaxe d'un cristu realiza una vía crucis dende la ilesia hasta una de les ermites. La eleición de la ermita ye cada añu una.
Tamién puede esfrutase d'una pequeña procesión del Corpus Christi portáu nun pequeñu tronu doráu. Los momentos más recomendables pa esfrutar d'esta procesión ye en dalgún de los monumentales altares que monten los vecinos nes cais.
Aparte ta la procesión del santu patrón Juan de Nepomuceno y la Virxe del Rosario. A los ocho de la tarde celebra una solemne misa y darréu la so salida. Cuando lleguen al parque de la encina celébrase la típica traca de cohetes artificiales que se va repitir a la llegada de les imáxenes a la parroquia.
Tamién pa la festividá de San Antonio los vecinos lleven al so santu patrón al parque del barriu onde se celebra una misa. Darréu realízase una curtia procesión.
La procesión de San Pedro nel día 30 de xunu empieza con un treslláu de la imaxe dende la so ermita hasta la Plaza del Castillo onde se realiza una solemne misa. De siguío, empieza la procesión cola banda municipal de música acompañando musicalmente. El momentu más esperáu ye na Plaza de San Pedro onde colos sones clásicos de la marcha "Encarnación Coronada" se "bailla" la imaxe del Santu Apóstol cola d'una pequeña virxe. La imaxe de san Pedro ye la única del pueblu que procesiona nun pasu a trabajadera.
Ilesia de San Luis, sieglu XVI * Ilesia de La nuesa Señora de l'Asunción, mediaos del sieglu XVI * Palabio Arzobispal
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
La gastronomía llocal ta basada nos productos típicos de la zona. Destaquen platos como les fabones tostaes con xamón, migues de pan, pataques al montón, coneyu al ajillo, huevo moles, olla de col y el güevu y la rosca, esti postreru ye tradicional el día de la Cruz. Y los duces tradicionales como los roscos y pestiños ellaboraos nel mesmu conceyu.
<ref>
nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes alcaldesa