Lee Kuan Yew (chinu: 李光耀, pinyin: Lǐ Guāngyào, POJ: Lí Kong-iāo, hakka: Lí Kông-yeu) (Singapur, 16 de setiembre de 1923 - Ibidem, 23 de marzu de 2015)[13] foi un políticu de Singapur y el so primer xefe de gobiernu (1959-1990).[14]
So l'alministración del segundu primer ministru de Singapur, Goh Chok Tong, trabayó como Ministru Senior. Ostentó'l cargu de Ministru Mentor, un puestu creáu pol so fíu, Llei Hsien Loong, que se convirtió nel tercer primer ministru'l 12 d'agostu de 2004.[15][16]
Descendiente d'una familia adinerada d'etnia china, Lee nació'l 16 de setiembre de 1923 nel Singapur baxu dominiu británicu (92 Kampong Java Road de Singapur). Los sos padres yeren Llei Chin Koon y Chua Jim Neo. En 1950 casóse oficialmente con Kwa Geok Choo, con quien tuvo dos fíos, Lee Hsien Loong y Llei Hsien Yang, y una fía, Lee Wei Ling.[17]
Cuando terminó los sos estudios en Londres, tornó a Singapur, empezó a ameyorar el so mandarín y hokkien, emprestando más interés a los valores asiáticos, entró a militar nel Partíu d'Aición Popular, col que foi primer ministru de Singapur de 1959 a 1990. Por ello, recuérdase-y como «el padre de la patria». Exerció un gobiernu estrictu no social, pero fondamente capitalista, qu'impulsó la economía de la nueva nación hasta convertila n'unu de los países más competitivos del mundu.
Mientres el so mandatu promovió la idea de los valores asiáticos, frente al conceutu de democracia occidental, como modelu de desenvolvimientu pa les sociedaes d'Asia Oriental. Asina, el gobiernu del Singapur independiente caracterizóse pola rixidez na aplicación de les sos reglamentaciones, con midíes revesoses como la prohibición de comerciar el chicle.[14] Igualmente, dacuando fueron revesosos los sos intentos d'inxeniería social, o la idea de construyir una Gran China formada polos chinos de tol mundu.[18] «L'afinidá de raza, cultura y llingua ye la base de les rellaciones de negocios», dixo nuna ocasión.[18]
Ciertu observadores afirmen que dalgunes de les sos midíes contribuyeron al ésitu económicu de Singapur, llugar famosu pola llimpieza de les sos cais y los baxos índice de delincuencia. Sicasí, otros denunciaron esti calter autoritariu, acusando a Lee de dictador.
Llee, a pesar de dexar el cargu de primer ministru en 1990, siguió nel gobiernu como ministru ensin cartera; primero como Senior Minister mientres Goh Chok Tong foi primer ministru hasta 2004; y dende entós Mentor Minister, pos cuando'l so fíu Llei Hsien Loong sustituyó a Goh Chok Tong como primer ministru,[19][20] esti postreru asumió'l cargu de Senior Minister.
Munchos aplaudieron el so modelu de desenvolvimientu económicu y otros consideren qu'ésti s'algamar en desterciu d'una sociedá dafechu democrática. A empiezos de 2015, foi internáu d'urxencia por cuenta de una neumonía grave y darréu foi conectáu a máquines pa caltenelo con vida. Finalmente, finó'l 23 de marzu a la madrugada. Anque dexara de ser primer ministru en 1990, hasta'l so últimu día caltuvo'l so puestu nel gobiernu como ministru mentor (un puestu vitaliciu) y la so acta de parllamentariu.
Predecesor: Cargu creáu |
Primer Ministru de Singapur 1959 - 1990 |
Socesor: Goh Chok Tong |