El llapiceru ópticu ye un periféricu d'entrada pa ordenadores, en forma d'una varita fotosensible, que puede ser usáu p'apuntar a oxetos amosaos nuna televisión de CRT o un monitor, nuna manera similar a una pantalla táctil pero con mayor exactitú posicional. Esti periféricu ye davezu usáu pa sustituyir al mouse o, con menor ésitu, a la tableta digitalizadora. Ta conectáu a un cable llétricu y rique d'un software especial pal so funcionamientu. Faciendo que'l llapiceru toque'l monitor l'usuariu puede escoyer los comandos de los programes (l'equivalente a un clic del mouse), bien primiendo un botón nun llau del llapiceru ópticu o primiendo ésti contra la superficie de la pantalla.
Creíase hai enforma tiempu qu'esti periféricu podría funcionar con cualesquier pantalla basada en CRT, pero non coles pantalles de cristal líquidu, los proyeutores, o otros dispositivos de visualización. Sicasí, en 2011, Fairlight Instruments llanzó'l so Fairlight CMI-30A, qu'use un monitor LCD de 17 pulgaes, controlable con llapiceros ópticos.
El llapiceru contién sensores lluminosos y unvia una señal al ordenador cada vez que rexistra una lluz, por casu al tocar la pantalla cuando los píxeles non negros que s'atopen so la punta del llapiceru son enfrescaos pol fexe d'electrones de la pantalla. La pantalla del ordenador nun s'alluma na so totalidá coles mesmes, sinón que'l fexe d'electrones qu'alluma los píxeles percorrer llinia per llinia, toes nun espaciu de 1/50 de segundu. Detectando'l momentu en que'l fexe d'electrones pasa so la punta del llapiceru ópticu, l'ordenador puede determinar la posición del llapiceru na pantalla. El llapiceru nun riquir una pantalla nin un recubrimientu especiales como pue ser el casu d'una pantalla táctil, pero tien la desventaxa de que sostener el llapiceru contra la pantalla mientres periodos llargos de tiempu llega a cansar al usuariu.
El llapiceru ópticu foi creáu en 1952 como parte del Ordenador Whirlwind, desenvueltu pol Institutu Teunolóxicu de Massachusetts.[1][2] Fízose abondo popular mientres los años 1980, cuando s'utilizó nel Fairlight CMI y la BBC Micro. El llapiceru ópticu foi compatible tamién con delles tarxetes gráfiques de los IBM PCs, incluyendo los Color Graphics Adapter (CGA), el Hercules Graphics Card (HGC), y el Enhanced Graphics Adapter (EGA). Dende 1984, los concursantes del concursu de televisión Jeopardy! utilicen llapiceros ópticos pa escribir los sos apuestes.
Yá que los llapiceros ópticos operen por aciu la detección de lluz emitida polos fósforos de la pantalla, tien d'haber un ciertu nivel d'intensidá non nulu na posición de les coordenaes pa ser escoyíu; de lo contrario, el llapiceru nun se va activar.