Lojban

Lojban Lojban
Familia	Llingua lóxica
Alfabetu	Alfabetu llatín (na mayoría de los casos)
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Logical Language Group (la lojbangirz)
Códigos
ISO 639-1	-
ISO 639-2	jbo
ISO 639-3	jbo
Lojban logo logo del idioma

Lojban (AFI /ˈloʒban/) ye un idioma construyíu, más esautamente una llingua lóxica, basáu na lóxica de primer orde (lóxica predicativa) creada pol Logical Language Group en 1987. El so predecesor ye'l Loglan, el llinguaxe lóxicu orixinal creáu por James Cooke Brown.

El desenvolvimientu del llinguaxe empecipiar en 1987 el Logical Language Group (Grupu del llinguaxe lóxicu), qu'intentaba llograr los propósitos del Loglan, según complementar el llinguaxe faciéndolo más práuticu y llibremente disponible. Dempués d'un llargu periodu d'alderiques y pruebes, la base foi completada en 1988 cola publicación del The Complete Lojban Language (El llinguaxe Lojban completu).

El nome lojban ye una combinación de loj y ban, que son les formes curties de logji (lóxica) y bangu (llinguaxe), respeutivamente. Lojban ye un llinguaxe faláu, usáu pa la comunicación ente persones. Entá siendo capaz d'espresar los conceutos lóxicos más complicaos, ye altamente flexible. Dependiendo del grau que'l falante deseye, puede paecese a un llinguaxe natural o a un llinguaxe de programación, o a otros idiomes construyíos, pudiendo ser semánticamente ambiguu, poéticu, precisu o neutral.

Les principales fontes del vocabulariu básicu son los seis idiomes más falaos del mundu: chinu mandarín, inglés, hindi, español, rusu y árabe, escoyíos p'aumentar la familiaridá de les pallabres a persones con diverses redolaes llingüístiques. El llinguaxe tomó componentes d'otros llinguaxes construyíos. Un exemplu notable ye'l conxuntu d'indicadores del Láadan. Tamién el Toki Pona y l'esperantu son similares al Lojban en cierta midida.

Nesti artículu, les esplicaciones de los sos aspeutos gramaticales van basase casi dafechu en El llinguaxe Lojban completu; la manera llatina va usar pa la ortografía.

Historia

Oríxenes (1955-1987)

El predecesor del lojban, Loglan, foi inventáu por James Cooke Brown en 1955 y desenvueltu pol Institutu Loglan. El Loglan foi primeramente concebíu como un mediu pa esaminar la influencia del llinguaxe nel pensamientu del suxetu (una tesis conocida como la hipótesis de Sapir-Whorf).

Al empezar Brown a reclamar derechos d'autor sobre los componentes del llinguaxe, les actividaes de la comunidá de Loglan quedaron acutaes. Col propósitu d'evitar esti control, un grupu de persones decidieron empecipiar un proyeutu separáu, estremándose de la base léxica del Loglan y reinventando tol vocabulariu, lo que dio llugar al léxicu actual del lojban. Esti grupu de persones estableció en 1987 el Grupu del llinguaxe lóxicu, con sede en Washington DC. Tamién ganaron un xuiciu alrodiu de si podíen llamar "Loglan" a la so versión del llinguaxe.

El periodu de conxelamientu (1997-2002)

Dempués de la publicación de El llinguaxe lóxicu completu, esperábase que "establézase'l léxicu documentáu y la combinación del léxicu y la gramática comprensiva conxelar por un periodu mínimu de 5 años mientres l'usu del llinguaxe creza"^[1] Como quedó fitu, esti periodu, al que se llamó oficialmente'l "conxelamientu", expiró en 2002. Los falantes de Lojban agora son llibres de construyir les sos propies pallabres y espresiones, y de decidir escontra ónde va'l llinguaxe.

Principales carauterístiques

Símbolu del Lojban.

El Lojban caltién munches de les carauterístiques de Loglan:

• La so gramática ta basada na lóxica de predicaos, diseñáu pa espresar construcciones lóxiques complexes con precisión.
• Nun tien irregularidaes nin ambigüedaes na ortografía nin la gramática. Esto da llugar a una gran claridá pa la so analís sintácticu por ordenador.
• Fálase esautamente de la forma en que s'escribe. Por casu, esisten delles pallabres equivalentes al signu ? utilizáu en distintos idiomes pa señalar una entruga a la fin de la mesma. N'español nun esiste una forma falada d'esti símbolu, les entrugues indicar por aciu un cambéu na entonación al entamu de la oración pa faela interrogativa.
• Ta diseñáu pa ser culturalmente neutru.
• Los sos morfemes básicos fueron tomaos d'elementos comunes o combinaos de los seis idiomes más falaos (nel momentu de la so ellaboración): chinu mandarín, inglés, hindi, español, rusu y árabe, reconstruyíos según les normes fonéticu y gramatical.
• Dexa un usu y aprendizaxe sistemáticu en comparanza colos llinguaxes naturales.
• Tien un sistema entrevesgáu d'indicadores que efeutivamente comunica actitúes y emociones.
• La simplicidá nun ye un criteriu del so diseñu.
• Anque l'oxetivu inicial yera investigar la hipótesis de Sapir-Whorf, la comunidá del Lojban tien oxetivos adicionales, tales como:
  • Investigación xenérica sobre llingüística.
  • Investigación en intelixencia artificial y comunicación con máquines.
  • Meyor interacción humana colos ordenadores, almacenamientu d'ontoloxíes y traducción automática d'idiomes naturales.
  • Usu posible como llingua auxiliar internacional
  • Usu del idioma pa la educación.
  • Creatividá personal.

Gramática

Fonoloxía

El Lojban usa l'alfabetu llatín (esisten otres formes d'escribilo, pero son pocu frecuentes). L'alfabetu en Lojban consta de 17 consonantes, 6 vocales y 3 calteres auxiliares (' , .) que nun son signos de puntuación. La mayoría d'elles tien una única pronunciación anque se dexen delles pronunciaciones alternatives pa facilita-y la pronunciación a falantes de distintes llingües. Tamién tien 16 diptongos (pero nengún triptongu). L'apóstrofu (') utilízase cuando dos vocales nun formen un diptongu, calter que polo xeneral pronúnciase /h/.

El Lojban escríbese tou con lletres minúscules, esto ye, que les oraciones nun empezar con mayúscula. Sicasí, utilícense mayúscules pa indicar acentuaciones de les pallabres qu'escapen de la norma. Les lletres en Lojban y les sos respeutives pronunciaciones amosar na siguiente tabla. Los símbolos AFI ensin paréntesis amuesen les pronunciaciones preferíes (les otres son similares).

Nel casu de la "r" nun hai un soníu preferíu, cualquier soníu róticu ye igualmente aceptable.

En principiu, puede haber munchos más sistemes ortográficos siempres que satisfaigan les inambigüedades riquíes. Dalgunes de les razones pa esta flexibilidá seríen les siguientes:

1. El Lojban ta definíu polos sos fonemes, poro, un sistema de representación puede ser apoderáu pa representar el Lojban siempres que s'asignen los sos símbolos de tal manera que se caltenga'l isomorfismu audiovisual.

1. El Lojban pretende ser lo más culturalmente neutru que sía posible, poro, nun ye crucial escoyer nengún sistema de representación particular (por casu, l'alfabetu llatín). Dellos lojbanparlantes estendieron esta noción hasta afirmar que se debe buscar un sistema nativu pal llinguaxe.^[2]

Esti artículu va usar siempres l'alfabetu llatín, por ser el más familiar a los falantes del idioma español.

Los 16 diptongos con /AFI/ son:

consonantes

vocales

calteres auxiliares

representación AFI

b

ʃ (ʂ)

d

f (ɸ)

g

ʒ (ʐ)

k

l (ɭ)

m (ɱ)

n (ɳ, ɲ, ŋ)

p

r ɾ, ɹ, ʀ

s

t

v (β)

x

z

a (ɑ)

y (ɛ)

i

o (ɔ)

o

ə

h (θ)

ʔ

,

calter llatín

b

c

d

f

g

j

k

l

m

n

p

r

s

t

v

x

z

a

e

i

o

u

y

'

.

,

calter cirílicu

б

ш

д

ф

г

ж

к

л

м

н

п

р

с

т

в

х

з

а

е

и

о

у

ъ

'

.

,

	ai /aj/	ei /ɛj/	oi /oj/	au /aw/
ia /ja/	ie /jɛ/	ii /ji/	io /jo/	iu /ju/
ua /wa/	ue /wɛ/	ui /wi/	uo /wo/	uu /wu/
iy /jə/	uy /wə/

Numberales

En Lojban, los numberales lleer por díxitos. Esiste una pallabra pa cada díxitu decimal dende'l cero hasta'l nueve. Los númberos mayores que nueve s'escriben xuniendo dos o más d'estes pallabres nel mesmu orde en que s'escriben los díxitos decimales del númberu que quier representase. Por casu, 28 dizse rebi. Los númberos del diez al quince pueden representase d'esta manera o por aciu les pallabres que tienen asignaes los sos respeutivos díxitos (A, B, C, D, E, F) en numberación hexadecimal.^[3]

númberu

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

Lojban

no

pa

re

ci

vo

mu

xa

ze

bi

so

dau

fei

gai

jau

rei

vai

Morfoloxía

El Lojban tien tres clases de pallabres: pallabres predicatives, pallabres estructurales y nomes. Caúna d'elles tien propiedaes úniques que les identifiquen de tal manera que puede reconocese a cuál d'estes categoríes pertenez cada pallabra. Estes categoríes tienen subdivisiones propies coles sos propies carauterístiques morfolóxiques.

Sintaxis y semántica

Les estructures gramaticales "tán definíes por un conxuntu de regles que demostraron ser inambiguas en pruebes por ordenador". A estes regles gramaticales llámase-yos efeutivamente "gramática de máquina".^[4] D'esta gramática de máquina derívense les carauterístiques sintáctiques del Lojban:

• Cada pallabra tien esautamente una interpretación gramatical
• Les pallabres tienen esautamente una forma de rellacionase ente sigo.

Sicasí, estos estándares llograr con ciertu cuidu:

Ye importante notar que nuevos lojbanparlantes nun van ser capaces de falar 'perfectamente' al empezar a aprender Lojban. Ello ye que ye posible que nunca puedan falar de manera 'natural' nuna conversación en Lojban. Nengún falante d'inglés fala siempres nun inglés perfectu nuna conversación bonal; los falantes de Lojban tamién van cometer errores gramaticales al falar rápido. Sicasí, van poder falar o escribir de manera inambigua si son cuidadosos, lo que ye mal si non imposible con un llinguaxe natural.

Nick Nicholas y John Cowan. What Is Lojban? II.3

Les espresiones en Lojban son modulares; espresiones curties y simples pueden añerase en frases más llargues de tal manera que les partes manifiesten una unidá gramatical. Esti mecanismu dexa espresar conceutos de gran complexidá lóxica.

La so tipoloxía puede considerase básicamente Suxetu Verbu Oxeto. Sicasí, puede usase práuticamente cualesquier:

• mi prami do (SVO)
• mi do prami (SOV)
• do se prami mi (OVS)
• do mi se prami (OSV)
• prami fa mi do (VSO)
• prami do fa mi (VOS)

Espresiones que toes equivalen a "yo amo a ti" ({mi prami do})

Esta flexibilidá ta rellacionada cola pretendida capacidá del llinguaxe de poder espresar tantes espresiones de llinguaxes naturales como sía posible, basándose nun únicu sistema de posiciones. El significáu de la oración {la mio prami do} ta determináu por {prami}, que tien la so propia "estructura de llugares"; una rellación semántica específica ente {mi} y {do}; cuando la rellación de llugares ente {mi} y {do} camuda, el significáu de la oración camuda tamién. Los exemplos anteriores amuesen los recursos qu'esisten en Lojban pa camudar l'orde de les pallabres ensin alteriar la estructura semántica.

Como beneficios d'un llinguaxe lóxicu, esiste una gran cantidá de conectivos lóxicos. Estes pallabres de conxunción tomen distintes formes dependiendo de qué sía lo que conecten, otra razón pola que les espresiones en Lojban son precises y clares polo xeneral.

Múltiples pallabres predicatives pueden concatenarse p'amenorgar el rangu semánticu d'una frase. En skami pilno, "usuariu d'ordenador", la pallabra skami (ordenador) modifica'l significáu más ampliu de pilno (usuariu) pa formar un conceutu más específicu. Como puede vese, l'orde en que les pallabres afectar ye d'esquierda a derecha, distintu de la forma más habitual del español (de derecha a esquierda).

Exemplos

Frases comunes

Lojban	Significáu lliteral	Asturianu
coi/co'o	[saludos!]/[adioses!]	hola/adiós
pe'o	[por favor!]	por favor
ki'y	[estimosu!]	gracies
.o'o	[arrepentimientu!]	perdón
xu do se sanbau/jbobau	[verdaderu-falsu?] yes un falante d'asturianu/Lojban	¿Fales asturianu/Lojban?
ti/ta	esto/eso	esto/eso
mi na jimpe	Yo [falsu] entiendo	nun entiendo
go'i	l'enunciáu anterior	sí/l'enunciáu anterior ye ciertu
na go'i	[falsu] l'enunciáu anterior	non/l'enunciáu anterior ye falsu
la'o ma	una cantidá [cuál]	¿cuántu/cuántos?
ma jdima	cuál preciu	¿cuánto cuesta?
ma stuzi lo vimku'a	¿cuál ye la posición d'un escusáu?	¿ú l'escusáu?

Testu

Artículu 1º de la Declaración Universal de los Derechos Humanos:

Lojban	-----	Analís	[ro (tou) remna (humanu)] cu (ye) «se jinzi (ye innatemente) co (de tipu) zifre (llibre) je (y) simdu'i (mutuamente igual) be (en) -y ry nilselsi'a (dignidá humana) y (y) lei ry selcru (derechos humanos)» .i (.) [ ry (humanos)] «se menli (tienen mente)» gi'y (y) «se sezmarde (tienen conciencia)» .i (.) .ei (obligación) jeseku'i bo (polo tanto) ry (humanos) «curiase mutuamente»
Asturianu	Tolos seres humanos nacen llibres ya iguales en dignidá y en derechos. Tán dotaos de razón y de conciencia, y tienen de portase fraternalmente los unos colos otros.

L'analís amosáu equí ye una versión simplificada del analís que la ferramienta jbofihe produz del testu en Lojban.

Delles espresiones úniques del Lojban

• .oiro'o bu'onai pei
  [dolor físicu!] [fin d'emoción] [?]
  ¿Yá nun tienes dolor?
• mi nelci ko
  Yo gusto de [imperativu] tu
  ¡Fai que me prestes!
• -y cukta be'o cu zvati ma
  El llibru [necesidá] ta en cuál
  Preciso'l llibru, ¿ú?
• ko ga'inai nenri klama -y mi zdani
  [imperativu] tu [yo-n'inferioridá social] dientro [de tipu] dir la casa rellacionada conmigo
  Honraríame qu'entrares a la mio casa.
• -y nanmu cu ninmu
  Una o más coses específiques que describo como "homes" ye muyer
  L'home/s ye/son muyer/ye.

Traballingües

• lo'o lu -y la li'o -y'o *

-y crisa srasu cu rirci crino

• tisna fa la tsani -y cnita tsina lo tinci tinsa
• la bab. zbasu loi bakyzbabu loi bakygrasu
• mi na djuno -y du'o klama fa makau la makaus. makau makau makau

Un poema en Lojban (audiu)

•  xekri je blanu nicte

Comparanza con otros llinguaxes artificiales

Loglan

Loglan ye agora un términu xenéricu que se refier tanto al Loglan de James Cooke Brown, como a tolos llinguaxes derivaos d'este. Esto yá que la organización creada pol Dr. Brown, The Loglan Institute (TLI), inda llama al so llinguaxe Loglan, ye necesariu mentar qu'esta seición refierse específicamente al llinguaxe del TLI, y non a la familia de llinguaxes derivaos d'ésti.

La principal diferencia ente'l Lojban y el Loglan ye'l so vocabulariu. Un grupu separatista de Washington DC, que más tarde formaría'l Grupu de Llinguaxe Lóxicu (LLG poles sos sigles n'inglés), decidió en 1986 reinventar tol vocabulariu del Loglan p'asina evitar los reclamos de copyright del Dr. Brown. Dempués d'una llarga batalla llegal, esti reclamu de copyright foi tornáu. Pero aquel día, el nuevu vocabulariu yá yera una parte fundamental d'un nuevu llinguaxe que foi llamáu polos sos partidarios Lojban: Una realización del Loglan.

El conxuntu de pallabres raíz foi la primer parte del vocabulariu en ser reinventada. Les pallabres en Lojban fueron feches colos mesmos principios que les del Loglan; ye dicir que s'escoyeron d'ente formes candidates d'alcuerdu a cuántos soníos teníen de mancomún colos sos equivalentes en dalgunos de los idiomes más falaos nel mundu, lo que se multiplicó pol númberu de falantes de les llingües coles que les pallabres teníen lletres de mancomún. La diferencia que produció esta reinvención foi que les pallabres raigañu reflexaron ciertos cambeos nel númberu de falantes de los idiomes. Esto resultó en pallabres que tuvieron menos soníos tomaos del inglés y más soníos tomaos del chinu mandarín. Por casu, la pallabra en Loglan norma ye equivalente a la pallabra en Lojban cnano (en chinu 常, pinyin cháng), que significa "normal" en dambos idiomes.

El Loglan y el Lojban inda tienen esencialmente la mesma gramática. Les oraciones declarativas más simples inda podríen traducise vierbu a vierbu ente dambos idiomes; pero la so gramática difier en dellos detalles, y nos sos fundamentos formales. La gramática del Lojban ta definida principalmente pol formalismu de definición llingüística YACC, con unes poques regles de procesamientu previes. El Loglan tamién tien una gramática de máquina, pero nun ye definitiva entá; ta basáu nun númberu relativamente pequeñu d'oraciones que se caltuvo intactu por décades, que toma precedencia en casu d'un conflictu gramáticu.

Tamién hai munches diferencies tocantes a la terminoloxía usada pa falar de los dos llinguaxes. Nos sos escritos, Brown usaba munchos términos basaos nos idiomes Inglés, Llatín, y Griegu, dalgunos de los cualos yá taben establecíos con significaos llixeramente distintos a los usaos por Brown. Per otru llau, el Lojban tomó emprestaos llibremente munchos términos de sigo mesmu. Por casu, lo que los llingüistes llamen raigaños o pallabres raíz, los loglanistas llamar primitives o prims, y los lojbanistas llamar gismu. El lexema del Loglan y el selma'o del Lojban nun tienen nada que ver col significáu en llingüística de lexema. Ye más bien una parte de la fala, una subdivisión del conxuntu de les pallabres gramaticales, o partícules, que los loglanistas llamen pallabres chiques y los lojbanistas cmavo. El Loglan y el Lojban usen construcciones gramaticales llamaes metáfores y tanru respeutivamente; estes nun son verdaderes metáfores, sinón una suerte de rellación modificante-modificando similar a la rellación alverbiu-verbu n'español. Una pallabra emprestada en Loglan llámase a cencielles préstamu; pero en Lojban dizse fu'ivla.

Na nueva fonoloxía del Lojban, la consonante q y la vocal w fueron removíes, y la consonante h foi remplazada por x. La consonante ' (apóstrofu) foi añadida col valor de /h/ nel Alfabetu Fonéticu Internacional, sicasí dalgunos falantes usen el soníu /θ/)

Lojsk

Foi concebíu por Ari Reyes, fuertemente influyíu pol Loglan, el Lojban, el Universal Networking Language (UNL), el Esperantu, el Visual Basic, les Pallabres rápides de Dutton, el Ceqli y el Gua\spi. Ta diseñáu pa tar más empobináu a monosílabos. Esta carauterística podría llevar al Lojsk a ser entá más sensible n'ambientes ruidosos que'l Lojban.

Voksigid

El Voksigid,^[5] creáu por un grupu de trabayu n'Internet lideráu por Bruce R. Gilson, pretende construyir un llinguaxe predicativu distintu d'otros. La so sintaxis ta influyida en cierta midida pol xaponés, y el so vocabulariu ta basáu principalmente en raigaños europeos. El Loglan y el Lojban dambos usen l'orde de les pallabres pa marcar les partes d'una predicación, pero yá que recordar qué posición se refier a qué significáu pue tar más allá de la capacidá de memorización de la mayoría de les persones, Voksigid diseñar pa superar esi problema. Usa una gran variedá de proposiciones con conteníos semánticos específicos pa marcar los roles de los argumentos n'usar l'orde de los mesmos pa indicalo.

Gua\spi

Gua\spi ye un descendiente del Lojban y el Loglan qu'utiliza tonos d'aspeutu chinu pa marcar les estructures gramaticales. Foi desenvueltu por Jim Carter. Al usar tonos en llugar de pallabres estructurales, y cortáu los predicaos de dos a una pallabra, Carter resolvió un problema menor n'el predecesores del Gua\spi: lléva-yos munches sílabes dicir les coses.

Comunidá

N'Internet

Les actividaes de la comunidá de lojban dar en gran parte al traviés d'Internet:

• Lojban.org: Un sitiu calteníu polos sos usuarios que ye un reflexu de la comunidá de lojban fuera del LLG.
• Lojban IRC (irc.freenode.net #lojban): Asitiáu na rede Freenode (IRC). Puede usase una interfaz web como alternativa a los veceros IRC.
• Llista de corréu Lojban: Una llista de corréu dedicada a falar y aprender avera del llinguaxe (empobinada a primerizos).
• jbovlaste: La interfaz d'edición del diccionariu oficial de Lojban. Creada por Jay Kominek, actualizada por Robin Lee Powell. Pueden proponese nueves pallabres en Lojban con definiciones y exemplos, o votar por otres pallabres esperimentales.
• jbobac: Un foru web con discutinios fechos principalmente n'archivos de soníu.
• samxarmuj/The Lojban Moo: Un ambiente multiusuariu similar a los antiguos xuegos d'aventures. Apúrrese una guía equí.
• -y jbopre pe lj's Journal: Un blogue comuñal.
• lojban-valsi Archiváu 2013-03-10 en Wayback Machine: Una llista de corréu de qu'unvia una pallabra al día en Yahoo! Grupos.
• jbotcan: Una comunidá de persones que practiquen la so Lojban, faen entrugues y proponen idees rellacionaes col Lojban.
• uikipedias: Wikipedia en Lojban, onde los discutinios pueden faese n'inglés.

El Logfest

Entamáronse alcuentros de lojbanparlantes nos Estaos Xuníos dende 1990, llamaos Logfests. Ye mayormente informal, dura una fin de selmana, siendo la única actividá programada la xunta añal del LLG. Los que nun pueden tar presentes pueden sía comoquier arreyase vía IRC. Les actividaes son cualquier cosa que los asistentes quieran faer: conversaciones en lojban, lleiciones, discutinios téunicos, o socializar.

Población

El númberu total de lojbanparlantes ye desconocíu.

Acordies con Lojban.org,^[6] dellos llugares con concentraciones considerables de lojbanparlantes son:

• Australia, Israel, Estaos Xuníos

Tamién Frappr.com amuesa qu'a fecha de marzu de 2009, persones de los siguientes países tomaron interés pol llinguaxe:

• Alemaña, Arxentina, Canadá, China, Estaos Xuníos, Estonia, Francia, Irlanda, Méxicu, Países Baxos, Nueva Zelanda, Noruega, Rusia, Tailandia, Ucrania, Reinu Uníu, y Venezuela.

Señalóse que, polo xeneral, hai poca participación de falantes d'Hindi, a pesar de que la naturaleza etimolóxica del vocabulariu del Lojban ta fuertemente influyida por esti idioma.

De siguío hai dalgunes de les personalidaes más notables que contribuyeron al desenvolvimientu del Lojban:

• Bob LeChevalier (alies lojbab): presidente del LLG.
• John Cowan: autor de The Complete Lojban Language.
• Jorge Llambías (alies xorxes): unu de los lojbanparlantes más arreyaos y que realizó delles traducciones. Tamién ye una figura prominente na llista de corréu, ayudando a los primerizos col llinguaxe.
• Matt Arnold (alies epkat): unu de los lojbanparlantes más activos. Tuvo contribuyendo col proyeutu de traducción y el desenvolvimientu de software.
• Nick Nicholas (alies nitcion): llingüista australianu, foi'l primer lojbanparlante en falar l'idioma de manera fluyida. Escribió munches coses en lojban incluyendo Lojban pa primerizos en coautoría con Robin Turner.

• Robin Lee Powell (alies camgusmis): L'actual alministrador de lojban.org. Aprove l'anchu de banda col que se sirve'l sitiu. Tamién escribió dellos materiales en Lojban.
• Robin Turner: Un filósofu inglés. Ye'l coautor de Lojban for Beginners.

Lliteratura y Recurso

Literatura

Como la mayoría de los llinguaxes con pocos falantes, el Lojban escarez d'un gran cuerpu de lliteratura acomuñada, y el so potencial creativu nun foi desenvueltu en tola so estensión (Por casu, considérase que'l verdaderu potencial del so sistema actitudinal nun va ser desenvueltu nun siendo que se tenga una comunidá de neños que crecieren nuna redolada multicultural de lojbanparlantes^[7]). Sicasí, recursos masivos de conocencia, como Wikipedia en lojban, pueden ser capaces d'espandir l'horizonte léxicu del llinguaxe.

Los testos en Lojban anguaño disponibles tán principalmente concentraos en Lojban.org, anque esisten blogues independientes en Lojban tamién. La canal IRC en Lojban, (o'l so archivu) tien una coleición d'espresiones en Lojban, pero la so correición gramatical nun ta garantizada. Estos materiales disponibles n'internet inclúin tantu trabayos orixinales como traducciones de pieces clásiques del campu de los llinguaxes naturales, dende poesía, cuentos, noveles, hasta ensayos académicos. Esto foi comparáu con un proyeutu crestomático pa producir una coleición de testos traducíos coles mires d'amosar una amplia variedá d'exemplos del llinguaxe con una variedá de xéneros y estilos.^[8] Dellos exemplos de los trabayos que tán disponibles:

• Alicia nel País de les Maravíes pol autor Británicu-Irlandés Lewis Caroll
• Les mil y una nueches (un rellatu árabe clásicu).
• La Lluna ye una Ama Severa (Capítulu 1) pol autor de ciencia ficción Robert A. Heinlein
• El Profeta pol autor libanés Kalil Gibrán
• Coses pequeñes pol autor d'hestories curties Raymond Carver
• L'Home y la Culiebra pol autor d'hestories curties y satíriques Ambrose Bierce
• El llibru pol autor de terror H. P. Lovecraft
• La lleenda de Zelda (un xuegu fantásticu de NES) por Nintendo ^{[ensin referencies]}

Recursos d'aprendizaxe

Amás de la práctica del llinguaxe, dellos miembros de la comunidá y del LLG desenvolvieron proyeutos p'ayudar a los estudiantes. The Complete Lojban Language, la última pallabra en tolos aspeutos de Lojban, ye unu d'ellos, rematáu en 1997. Dalgunos de los proyeutos, con distintos graos de desenvolvimientu son:

• Analizadores gramaticales:
  • jbofi'y (por Richard Curnow)
  • analizador gramatical oficial (Robin Lee Powell)
  • valfendi (por Pierre Abbat)
• Diccionariu/base de datos:
  • jbovlaste (por Robin Lee Powewll)
  • Reference Database (por Matt Arnold)

Bibliografía

• Cowan, John Woldemar. 1997. The Complete Lojban Language. Logical Language Group. Fairfax, Va. ISBN 0-9660283-0-9. Versión del borráu (n'inglés)
• Nicholas, Nick y John Cowan (editores). 2003. What is Lojban? / .i la lojban. mo. ISBN 0-9660283-1-7 [1]
• Turner, Nicholas y Nick Nicholas. Lojban For Beginners — velcli befi la lojban. bei loi co'a cilre [2] (n'inglés)

Referencies

1. Lojban.org Official Baseline Statement
2. Kena. Vodca-Pomme: Considerations on wrinting: The case of lojban (accessed August 2007)
3. Lojban numbers
4. Nicholas, Nick. John Cowan. What Is Lojban? II.3
5. «Bruce R. Gilson's Voksigid page». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-04-27.
6. Lojban.org The Lojban Online Community. 2005
7. Cowan, John. The Complete Lojban Language 13.16
8. Lojban.org Official LLG Projects: Chrestomathy Archiváu 2007-09-29 en Wayback Machine (accessed August 2007)

Enllaces esternos

• Consulta la edición de Wikipedia en lojban.
• Logical Language Group, Inc. «Lojban» (inglés). Consultáu'l 13 de mayu de 2017.
• Lojban n'español (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• ¡Bienveníu!/Español (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

• Wikillibros en castellanu tien un llibru sobre Lojban.

• Wikillibros en inglés tien un llibru sobre Lojban.