Martin Buber (8 de febreru de 1878, Viena – 13 de xunu de 1965, Xerusalén) foi un filósofu y escritor xudíu austriacu-israelín. Ye conocíu pol so filosofía de diálogu y poles sos obres de calter esistencialista. Sionista cultural, anarquista filosóficu, esistencialista y partidariu de "una tierra pa dos pueblos" buscando'l diálogu ente xudíos y árabes en Palestina.
Martin (n'hebréu: Mordechai) Buber nació'l 8 de febreru en Viena nel senu d'una familia d'eruditos xudía. Los sos padres divorciáronse y nun tuvo otra salida que pasar gran parte del so niñez na casa de los sos güelos Salomon Buber y Adela Buber, asitiada en Lviv (na actualidá Ucraína). Buber yera multillingüe: na so casa falábase yidis y alemán, na so infancia aprendió'l francés y l'hebréu, y na escuela secundaria aprendió polacu.
En 1896, Buber foi estudiase a la Universidá de Viena, y en 1898 xunir al movimientu sionista, participando en diversos congresos. En 1899 asistió al Tercer Congresu Sionista, tomando influencies d'Ahad Haam, y foise a estudiar a Zúrich. Ellí, Buber conoció a Paula Winkler, de Múnich, la que llueu se convertiría na so esposa, y dos años más tarde, tendría dos fíos: Rafael y Eva.
En 1901 empezó a editar una revista de claru enclín sionista: "Die Welt" (El Mundo), pero a Theodor Herzl nun lu prestaben pa nada les idees políticu y social de Buber, polo qu'ésti tuvo qu'abandonar la revista.
En 1904, Buber dedicóse dafechu al estudiu y a la escritura, y dio a conocer al públicu la so tesis: Beiträge zur Geschichte des Individuationsproblems. Un par d'años más tarde, tradució una serie de testos y cuentos del autor Rebe Nachman de Breslov al alemán, y tuvo una bona aceptación.
Na dómina ente 1910 y 1914, Buber estudió y escribió sobre testos místicos. Mientres la Primer Guerra Mundial, ayudó a establecer la Comisión Nacional Xudía p'ameyorar la condición de los xudíos que vivíen na Europa del Este. En 1916 fundó un periódicu: Der Jude ("El Xudíu"), aquel mensual namái duró hasta 1924.
Na dómina que trescurre dende 1923 hasta 1933, Buber foi un profesor reconocíu na Universidá de Francfort. Tamién trabayó conxuntamente con Franz Rosenzweig pa traducir la Biblia hebrea (Antiguu Testamentu) al alemán. Ente los años 1926 y 1928 edita una publicación titulada Die Kreatur (La Criatura).
En 1933, dempués del ascensu de Hitler al poder, fundó la Oficina Central pa la Educación Xudía Adulta, que foi de muncha importancia y de gran ayuda dempués de la prohibición d'asistencia de los xudíos a les escueles públiques, a pesar de que'l partíu nazi apexó tolo posible esta organización.
En 1938 emigró a Xerusalén, onde enseñó filosofía social na Universidá Hebrea de Xerusalén, aportando a xefe del Ihud, un movimientu que sofitaba la cooperación ente árabes y xudíos. En 1946 publicó'l so trabayu Paths in Utopia, nel que detalló los sos puntos de vista y, sobremanera, la so teoría de la Comunidá de Diálogu.
En 1951 recibe'l Premiu Goethe de la Universidá de Hamburgu, y en 1953 ye agasayáu col Premiu Paz de la Cámara del Llibru alemana. En 1963 recibe'l Premiu Erasmus.
Ich und Du (Yo y Tu), escritu en 1923, ye la obra de más ésitu pola so idea de la filosofía del diálogu. Na so obra, l'autor plasma les rellaciones ente'l Yo-Tu y Yo-Ello. El Yo-Tu detalla les rellaciones ente'l home y el mundu, describiéndoles como abiertes y de mutuu diálogu. Na rellación Yo-Ello tien d'interactuase necesariamente col Yo-Tu. Pero ésti nun ye l'oxetivu, el propósitu principal ye, sicasí, la rellación ente l'home y l'eterna fonte del mundu, representada por Dios. Buber sofita que la presencia de Dios puede atopase na esistencia diaria.
El pensamientu de Buber constitúi un apurra a l'amanecida d'un nuevu humanismu. En contra d'un mundu que se volvió inhabitable pal home, Buber vio necesariu resaltar los valores fundamentales de la vida humana y contribuyó a marcar claramente l'orixe y el destín de tola esistencia humana. La solidaridá, el respetu pol otru, la tolerancia, la non discriminación y l'amor pol próximu son aquellos valores indispensables que los seres humanos tienen de recuperar p'algamar el so destín: la comunión con Dios. Namái'l camín del amor y de la tolerancia, vivida en tolos ámbitos de la vida humana (na familia y nes instituciones civiles) va dexar que l'home se plenifique (Ure, 2001).
Esta visión de comunicación lleva implícita la noción de verdá. Esto quier dicir que, a partir del verdaderu alcuentru intersubjetivo, los seres venceyaos en comunicación nun tienen de mentir se coles pallabres. No interpersonal hai verdá d'alcuentru y por ello tien d'haber manifestación –nos mensaxes– de sinceridá. Buber indica una realidá que nun foi abondo encetada pola filosofía clásica. Amuesa un camín al empecipiar un diálogu col ser qu'enconta la comunicación interhumana. Estes esperiencies de comunicación yo-tu son bien significatives pal que les vive; resulten difíciles de tresmitir en pallabres, sobremanera nel so significáu más fondu; marquen un sentíu, una direición na vida, dan una claridá nel camín de cada unu y una vitalidá pa siguilo (Meca, 1984).
Les idees de Buber ayuden a mirar d'otra miente la enseñanza de los valores, ¿cómo pensar n'impartir cualquier escala axolóxica, si nun fuera dialógicamente? El logos, sacramentu de bien delicada alministración, namái s'enseña en diálogu. Pal desenvolvimientu d'una axoloxía dialogada ye necesaria'l plenu enfotu nel maestru (Díaz, 2002). Namái puede enseñar y formar quien inspira enfotu. Sicasí, los conflictos ente maestru y discípulu nun son evitables, nin tienen de ser evitaos por principiu, pero nel momentu que preséntense han de sirvir por que el alumnu vencíu asimile la derrota y atope nel maestru la pallabra de ciñu necesaria. Si'l vencíu ye'l profesor, la humildá imponse, ensin cayer nel masoquismu que destruya'l necesariu enfotu del alumnu. Siempres ye necesariu compromisu na verdá de la persona.
Según Buber el deber llapada al xudíu a conectase col mundu, el ser humanu ye'l cocreador con Dios en componer el mundu.