Shirak

Shirak
Alministración
País	Armenia
ISO 3166-2	AM-SH
Tipu d'entidá	rexón d'Armenia
Capital	Guiumri
Nome llocal	Շիրակի մարզ (hy)
División	ver Guiumri, Artik ^(es) , Maralik ^(es) , Aghin ^(es) , Aghvorik ^(es) , Akhurik ^(es) , Akhuryan ^(es) , Alvar ^(es) , Amasia ^(es) , Aniavan ^(es) , Anipemza ^(es) , Anushavan ^(es) , Arapi ^(es) , Ardenis ^(es) , Aregnadem ^(es) , Arevik ^(es) , Arevshat ^(es) , Arpeni ^(es) , Ashotsk ^(es) , Aygabats ^(es) , Azatan ^(es) , Bandivan ^(es) , Basen ^(es) , Bashgyugh ^(es) , Bavra ^(es) , Bayandur ^(es) , Beniamin ^(es) , Berdashen ^(es) , Byurakn ^(es) , Dzithankov ^(es) , Dzorakap ^(es) , Dzorashen ^(es) , Garnarich ^(es) , Geghanist ^(es) , Getap ^(es) , Getk ^(es) , Gharibjanyan ^(es) , Ghazanchi ^(es) , Goghovit ^(es) , Gtashen ^(es) , Gusanagyugh ^(es) , Harich ^(es) , Hartashen ^(es) , Hatsik ^(es) , Haykadzor ^(es) , Haykasar ^(es) , Haykavan ^(es) , Hayrenyats ^(es) , Hoghmik ^(es) , Horom ^(es) , Hovit ^(es) , Hovtashen ^(es) , Hovtun ^(es) , Hovuni ^(es) , Isahakyan ^(es) , Jajur ^(es) , Jajuravan ^(es) , Jradzor ^(es) , Jrapi ^(es) , Jrarat ^(es) , Kakavasar ^(es) , Kamo ^(es) , Kaps ^(es) , Karaberd ^(es) , Karmravan ^(es) , Karmrakar ^(es) , Karnut ^(es) , Keti ^(es) , Krasar ^(es) , Krashen ^(es) , Lanjik ^(es) , Lernagyugh ^(es) , Lernakert ^(es) , Lernut ^(es) , Lusaghbyur ^(es) , Lusakert ^(es) , Mayisyan ^(es) , Marmashen ^(es) , Meghrashat ^(es) , Meghrashen ^(es) , Mets Mantash ^(es) , Mets Sariar ^(es) , Mets Sepasar ^(es) , Musayelyan ^(es) , Nahapetavan ^(es) , Nor Kyank ^(es) , Bagravan ^(en) , Panik ^(es) , Pemzashen ^(es) , Pokr Mantash ^(es) , Pokr Sariar ^(es) , Pokr Sepasar ^(es) , Pokrashen ^(es) , Salut ^(es) , Saragyugh ^(es) , Sarakap ^(es) , Saralanj ^(es) , Sarapat ^(es) , Saratak ^(es) , Sarnaghbyur ^(es) , Shaghik ^(es) , Shirak ^(es) , Shirakaván ^(es) , Sizavet ^(es) , Spandaryan ^(es) , Tavshut ^(es) , Torosgyugh ^(es) , Tsaghkut ^(es) , Tsoghamarg ^(es) , Tufashen ^(es) , Vahramaberd ^(es) , Vardaghbyur ^(es) , Vardakar ^(es) , Voghji ^(es) , Voskehask ^(es) , Yerazgavors ^(es) , Zarishat ^(es) , Zorakert ^(es) y Zuygaghbyur ^(es)
Xeografía
Coordenaes	40°50′N 43°55′E / 40.83°N 43.92°E / 40.83; 43.92
Superficie	2681 km²
Demografía
Población	233 300 hab. (2019)
Densidá	87,02 hab/km²
Más información
Fundación	7 payares 1995
shirak.mtaes.am

Shirak ye una de les provincies d'Armenia. Ta al noroeste del país, ente les fronteres de Turquía y Xeorxa. La capital ye Gyumri.^[1]

Xeografía

Shirah ta bordiada pola provincia de Lorri, al este, la provincia d'Aragatsotn, al sur, la provincia turca de Kars, al oeste, y la rexón de Samtsje-Yavajeti, de Xeorxa, al norte.

Parque nacional del llagu Arpi

Xeográficamente, la provincia ta apoderada pol pandu de Ashotsk, de 1.900 a 2.100 m d'altitú, al norte, y pola llanura de Shirak, de 1.400 a 1.800 m d'altitú, nel centru y sur. Al este, ta bordiada pola cordal de Javakheti, que la dixebra de Lorri; al norte, pelos montes Yeghnakhagh, y al sur, pol macizu del monte Aragats, un estratovolcán de 4.095 m d'altitú. Al oeste, el ríu Akhurian dixebrar de la provincia turca de Kars.

El banzáu de Akhurian, ente Armenia y Turquía, ye la principal reserva d'agua de la rexón. Nel estremu noroeste de la provincia atopa'l llagu Arpi (2.025 m), de 22 km², convertíu nun banzáu, arrodiáu de montes de 3.000 m que lo dixebren de Xeorxa y Turquía. Esta zona d'altu monte, cubierta de yerbazales, forma'l Parque nacional del Llagu Arpi,^[2] con una área de 250 km². El llagu ye la fonte del ríu Akhurian, que flúi, primero escontra l'este, y depués escontra'l sur, pasando cerca de la ciudá de Gyumri antes de convertise en frontera.

Poco dempués del banzáu de Akhurian, nel llau turcu, atópense les ruines de l'antigua ciudá armenia d'Ani, la ciudá de les 1001 ilesies, capital del reinu de Ani, que ye como se denominaba Armenia antes de la so incorporación al Imperiu bizantín.^[3]

Cultura

Fortaleces y xacimientos arqueolóxicos

• Fortaleza de Horom de la Edá del Bronce, reinu d'Urartu
• Fortaleza de Vahramaberd, de la dómina d'Urartu, de 730-714 e.C.
• Distritu históricu de Kumari, de principios del sieglu XIX,^[4] na ciudá de Gyumrí
• Fortaleza de Sev Berd de la década de 1840, en Gyumrí

Ilesia del Santu Salvador, en Gyumrí, en reconstrucción en 2014

Monesteriu de Harichavank

Ileses y monesterios

• Basílica de Yererouk, sieglos IV-V, en ruines
• Ilesia de Saint Mariné d'Artik, del sieglu V
• Monesteriu de Hokevank, del sieglu V
• Ilesia de Surp Gevork d'Artik, sieglos VI-VII
• Ilesia de Tiravor de Mayisyan, del sieglu VII
• Ilesia de Lmbatavank, del sieglu VII
• Monesteriu de Harichavank, del sieglu VIII
• Ilesia de Makaravank, en Pemzashen, del sieglu X
• Monesteriu de Marmashen, del sieglu X
• Ilesia de San Pablo y San Pedro de Bardzrashen, sieglos X-XIII
• Ilesia del Santu Salvador, en Gyumrí, de 1872,
• Catedral de la Santa Madre de Dios, en Gyumrí, de 1884.

Relixón

La mayoría d'habitantes de la provincia de Shirak son armenios étnicos que pertenecen a la Ilesia apostólica armenia. El norte y centru de la provincia tán so la xurisdicción de la Diócesis de Shirak, encabezada pol obispu Mikayel Ajapahyan, de la Catedral de la Santa Madre de Dios en Gyumrí, ente que'l sur pertenez a la diócesis de Artik.

Catedral de los Santos Mártires en Gyumri

Hai una minoría d'unos 30.000 católicos en Shirak, de los que 20.000 atópase en Gyumrí, y son mayoría en Arevik, Arpeni, Bavra, Ghazanchi, Marmashen, Mets Sepasar Panik, Sizavet y Azatan. En 2016 había nueve ilesies católiques en Shirak en funcionamientu.^[5] La catedral de los Santos Mártires en Gyumrí, ye la sede del ordinariato pa los fieles de ritu armeniu n'Europa Oriental, encabezada pol arzobispu Raphaël François Minassian.

Hai una pequeña comunidá ortodoxa rusa en redol a la base militar rusa (Russian 102nd Military Base)^[6] con base en Gyumrí, coles ilesies de Santa Alejandra Mártir, San Miguel Arcánxel y San Arsenije.

Na pequeña ciudá de Shirakavan hai 30 yazidíes.

Referencies

1. «Statistical yearbook of Armenia. Xeneral Description». Consultáu'l 1 de mayu de 2014.
2. «http://wwf.panda.org/who_we_are/wwf_offices/armenia/projects/completed2/arpi_lake/». http://wwf.panda.org. Consultáu'l 14 de xunu de 2017.
3. «Virtual Ani». Consultáu'l 14 de xunu de 2017.
4. «Kumayri District, Alexandrapol». World Monuments Fund. Consultáu'l 19 de xunu de 2017.
5. «9 Catholic Churches operate in Armenia's Shirak province». Armenpress (June 2016). Consultáu'l 19 de xunu de 2017.
6. «Russian 102nd Military Base». Wikipedia n'inglés. Consultáu'l 19 de xunu de 2017.

Enllaces esternos

• Shirak Marz Tourist Guide