Sotillo de la Adrada | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella y Lleón | ||||
Provincia | provincia d'Ávila | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Sotillo de la Adrada (es) | Juan Pablo Martín Martín | ||||
Nome oficial | Sotillo de la Adrada (es)[1] | ||||
Códigu postal |
05420 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 40°16′59″N 4°34′59″W / 40.283055555556°N 4.5830555555556°O | ||||
Superficie | 43.96 km² | ||||
Altitú | 616 m | ||||
Llenda con | |||||
Demografía | |||||
Población |
4870 hab. (2023) - 2269 homes (2019) - 2321 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 3.07% de provincia d'Ávila | ||||
Densidá | 110,78 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
sotillo.net | |||||
Sotillo de la Adrada ye un conceyu y llocalidá d'España perteneciente a la provincia d'Ávila, comunidá autónoma de Castiella y Llión. Asitiáu na contorna d'Arenas de San Pedro, tamién conocida como contorna del Valle del Tiétar, forma parte del partíu xudicial d'Arenas de San Pedro.
L'escudu heráldicu y la bandera que representen al conceyu fueron aprobaos de manera oficial respeutivamente la 23 de marzu de 1994 y la 6 de mayu de 1999.
El blasón o descripción heráldica escrita del escudu ye la siguiente:
«Escudu cortáu: 1, partíu: a) de gules una media lluna menguante de plata sobre castiellu d'oru, campaña de plata; b) de plata, un dragón verde mantelado d'oru con un palu de gules en cada manteladura. 2, de plata, cinco álamos verdes terrasados de lo mesmo. Va timbrado l'escudu cola Corona Real Española.»
La descripción de la bandera ye:
«Bandera cuadrada, de proporción 1 por 1, de color carmesí y nel so centru l'escudu municipal nos sos metales y esmaltes sobre fondu blancu.»
El conceyu atopar nel macizu oriental de la Sierra de Gredos asitiáu nuna amplia llanura que se ruempe en minúscules cotes cerca de la nacencia del ríu Tiétar arrodiáu per montes delimitando al este con Santa María del Tiétar y Cenicientos, al norte con Casillas y El Barraco, al oeste cola Villa de La Adrada y al sur con Fresnedilla y Higuera de las Dueñas.
Noroeste: La Adrada | Norte: El Barraco | Nordeste: Casillas |
Oeste: La Adrada | Este: Santa María del Tiétar | |
Suroeste: Fresnedilla | Sur: Higuera de las Dueñas | Sureste: Cenicientos (Comunidá de Madrid) |
Parámetros climáticos permediu de Sotillo de la Adrada nel periodu 1967-2003 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1967-2003 en Sotillo de la Adrada[4] 22 de mayu de 2013 |
Anque na Crónica de la población d'Ávila aludir a una batalla de Sotillo na que los caballeros d'Ávila, nel so enfotu por espandise escontra'l sur, consiguen una gran victoria sobre los musulmanes, por non tar descritu'l campu de batalla con precisión nun nos atrevemos a asegurar que se trate d'esti llugar. Puede afirmase que la llocalidá tien una llarga tradición ganadera y que'l so pasáu taría amestáu a Raimundo de Borgoña cuando en 1182 entama la repoblación de tola provincia abulense. En 1393 la llocalidá, como llugar parte del señoríu de la Adrada, foi concedida a Ruy López Dávalos.[5] La hestoria de la llocalidá ta amestada al antiguu Estáu de La Adrada, perteneciendo a Don Álvaro de Luna allá pel añu 1423.
Pasó a ser propiedá del Marqués de la Cueva y Portocarrero en 1570. Tiénense datos de que yá esistía como aldega nel añu 1561, colos sos propios alcaldes y rexidores anque siempres dependiente de la villa de La Adrada. Esta subordinación y proximidá cola llocalidá matriz influyó en que Sotillo nun tuviera Conceyu propiu hasta 1571.
Mientres tol sieglu XVI, la llocalidá esperimentó una gran crecedera de la so población aportando a el llugar más pobláu del Alto Tiétar, superando inclusive a la villa a la que taba amestada, La Adrada. Esti fechu tuvo como causa la prosperidá que xeneró en El Sotillo, como se llamaba por aquella dómina, l'agricultura y el comerciu, pilastres de la economía mientres aquel periodu.
Como apurría a la villa señorial cuantiosos beneficios, nun consiguió'l títulu de villa, hasta'l 7 de febreru de 1642, sol reináu de Felipe IV, tal que indica la Carta de Concordia. Esti fechu dio a Sotillo una total independencia pa xestionar la so xusticia y la so alministración nel so propiu términu municipal, amojonándosele naquella fecha un términu qu'algamaba los 43 quilómetros cuadraos. Carta de Villazgo . De resultes d'esti sucesu la villa pasó a llamase Sotillo de la Adrada, nome que denominó la llocalidá hasta l'actualidá.
Les Ordenances municipales del Estáu de La Adrada ellaboraes en 1501 como refundición y puesta al día d'otres anteriores llegaron hasta nós pola copia que se caltuvo nos archivos del conceyu de Sotillo. Gracies a elles podemos conocer non yá la forma d'organización municipal que rexía na villa y nos conceyos de les aldegues, sinón tamién los cultivos y normes esistentes pa la bona convivencia.
La suavidá de les llombes y el campu esteno polos frayatos a que fai referencia'l so nome (sotu significa campu esteno) conoció nel intre una rápida puxanza demográfica, una y bones el suelu ensin componentes arbustivos, la bayura d'enllanaes y les ondulaes llombes dexaben actividaes agrícoles de gran interés pal suministru del pandu norte.
Nel Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, ordenáu por Pascual Madoz ente 1846 y 1850, rellatar de Sotillo de la Adrada lo siguiente:[6]
Tien 260 cases, la del conceyu, escuela de dambos sexos dotada con 1.900 reales, una ilesia parroquial (la Santísima Trinidá), curato de primer ascensu y provisión ordinaria; 2 ermites (Nuesa Señora de los Remedios y Santísimu Cristu del Sangre) con cultu públicu á espensas (sic.) de los fieles, y un campusantu en parage (sic.) que nun ofiende la salú pública. Población: 230 vecinos. 1.010 almes.
Na actualidá, Sotillo de la Adrada ye unu de los enclaves de mayor valor turísticu de la provincia, con un envidiable patrimoniu natural qu'atrai en cualquier dómina del añu a numberosos viaxeros y amigos de la naturaleza.[ensin referencies]
Ye un fechu irrenunciable que la villa convirtióse na llocalidá más importante del Alto Tiétar[ensin referencies] tocantes a la gran cantidá de servicios que tien y el gran númberu de comercios que constitúin, nesti sentíu, un gran centru comercial al qu'allega la población del valle.
La principal vía d'accesu al conceyu y al valle ye por aciu la carretera autonómica CL-501, que ye la continuación natural de la llamada autovía de los banzaos M-501, formando la principal arteria vertebradora del Valle del Tiétar. Esta carretera naz na M-40 al altor del polígonu industrial Ventorro del Cano de la llocalidá madrilana d'Alcorcón, percuerre'l sur de la provincia abulense hasta desaguar na provinica estremeña de Cáceres. Amás de ser la principal vía d'accesu al conceyu, ye tamién la cai que vertebra'l mesmu, asitiándose les viviendes y negocios a lo llargo d'ésta. El pasu d'esta carretera pel centru del conceyu xeneró una gran riqueza, sobremanera en dómina braniza, pola reblagada de vehículos por ella, llegando a los 20.000 nos meses de branu
Otra carretera comarcal que trescurren pol conceyu ye la AV-915 que xune la ciudá castellanu-manchega de Talavera de la Reina col citáu conceyu. Esta carretera, en distintos tramos, llámase carretera AV-911 y comunica la llocalidá al sureste col conceyu madrilanu de Cenicientos.
Al norte del conceyu, encarando la Sierra de Gredos atópase la carretera de Casillas, AV-P-703, que coneuta Sotillo con dicha población.
Otra carretera cercana de suma importancia ye la N-403 que comunica les ciudaes d'Ávila y Toledo pasando per San Martín de Valdeiglesias. Esta carretera, tradicionalmente peligrosa, foi apocayá reformada y tien en proyeutu'l so desdoblamientu a autovía (o construcción de la mesma como variante) nel marcu del proyeutu de l'Autovía de Castiella-La Mancha.
Numberación | Nome | Itinerariu | Datos |
---|---|---|---|
N-502 | Nacional 502 | Ávila - Ramacastañas –Talavera de la Reina – Espiel (Córdoba) | |
CL-501 | Carretera de los Banzaos Comarcal 501 | Frontera cola Comunidá de Madrid (interseición cola M-501 ) – Sotillo de la Adrada – Arenas de San Pedro – Candeleda - Frontera con Cáceres (interseición cola EX-203 ) | |
AV-915 ||Carretera a Talavera de la Reina||Sotillo de la Adrada – Higuera de las Dueñas – Fresnedilla – Frontera con Provincia de Toledo ( CM-5001 ) || | |||
AV-911 ||Carretera a Cenicientos|| AV-915 – Frontera cola Comunidá de Madrid || | |||
AV-P-703 ||Carretera a Casillas || Sotillo de la Adrada – Casillas || |
Sotillo de la Adrada cuenta con una llicencia de Taxi pa dar serviciu a los habitantes y turistes de la llocalidá
En cuanto al tresporte n'autobús, esisten dos empreses que dan esti serviciu y comuniquen el conceyu tantu con Ávila como con Madrid y los demás conceyos a lo llargo de la carretera CL-501.
Doaldi. Pertenciente al grupu Samar, da serviciu a la llocalidá coles llinies :
·Arenas de San Pedro-Madrid (Comunica Sotillo de la Adrada, al traviés de la C-501 con Madrid y Arenas de San Pedro). Pa llegar a la llocalidá dende Madrid tienen de coyer los autobuses dende la Estación Sur d'Autobuses de Madrid
·Pedro Bernardo-Ávila (Comunica Sotillo de la Adrada, al traviés de la C-403 con Ávila). Destacar qu'esti serviciu ye bien amenorgáu.
El Gatu. Esta compañía da serviciu al traviés de la llinia Sotillo de la Adrada- Madrid
El conceyu tien una población de 4535 habitantes (INE, 2017) pudiéndose triplicar en dómines branices pola llegada de braniantes provenientes fundamentalmente de Madrid, al allugar dichu pueblu gran cantidá de cases de veranéu.
2000 | 2002 | 2004 | 2006 | 2008 | 2010 | 2015 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
3575 | 3691 | 4009 | 4413 | 4742 | 4775 | 4652 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE) |
Gráfica d'evolución demográfica de Sotillo de la Adrada ente 1842 y 2017 |
Población de derechu (1842-1897, sacante 1857 y 1860 que ye población de fechu) según los censos de población del sieglu XIX.[7] Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001 y 2011) según los censos de población del INE.[7][8]
Población según el padrón municipal de 2017 del INE. |
Nesti apartáu cabo destacar el folclor sotillano, siendo la tradición musical unu de los sos principales baluartes de la villa. Como se va comentar darréu, nun puede falase de la tradición musical del pueblu ensin nomar a los quintos, mozos/as que cumplen la mayoría d'edá esi añu, y que tienen por tradición cantar la ronda por tol pueblu y a la Virxe de los Remedios a la puerta de la ilesia.
Sotillo de la Adrada cuenta con una nutrida banda municipal, creada na década de los noventa, que participa viviegamente nes fiestes de la llocalidá según representa al pueblu cola so música en festivales musicales de la provincia y fai esfrutar de la mesma nes fiestes d'otres llocalidaes cercanes. El prestíu d'esta banda, fizo que lleven la so música a grandes llocalidaes como Madrid o Móstoles. Pa consiguir esti ésitu, la banda cunta con una escuela municipal que suministra de nuevos músicos a la mesma.
La llocalidá cunta con un nutríu grupu d'aficionaos taurinos, ye por ello que tien una plaza de toros estable na que se celebren regularmente diversos festivales taurinos.
De los sos usos gastronómicos, nun podemos escaecer, xunto a los guisos propios de la matanza, paecíos a los de los pueblos vecinos, los asaos y cochifritos de la tierra, el "salmorejo", el "cocíu" sotillano y les bien famoses, delicioses y demandaes morcilla d'arroz de Sotillo.
Les fiestes n'honor de la patrona de la llocalidá, la Virxe de los Remedios, son les fiestes grandes del pueblu y celébrense con gran devoción ente'l cinco y el nueve de setiembre. Pa festexar diches fiesta treslládase la imaxe de la Virxe en procesión dende la ermita hasta la parroquia.
La devoción que siente'l pueblu sotillano pola so Patrona la Virxe de los Remedios nun ye nueva, sinón que tien el so orixe nel s. XVI, dómina na que yá s'allegaba a la so ermita y festexábase la so fiesta con música, bailles tradicionales y la so conocida puya.El día 8 de setiembre, dempués de la procesión na que se devuelve la imaxe a la ermita, puyar ente los asistentes los regalos que los devotos faen a la Virxe. El dineru recaldáu, alministráu pola Cofradería, sirve pal caltenimientu de la Ermita y Santuariu de La nuesa Señora de los Remedios.
Una de les tradiciones d'estos díes ye la ronda que consiste en cantar diverses coples y seguidillas locales primeru a la patrona del pueblu na ilesia y dempués peles cais de la llocalidá hasta altes hores de la mañana a los/les moces del pueblos per parte de los quintos(mozos/as que cumplen dieciocho años n'anguaño). Tocantes a los demás actos cabo destacar les diverses actividaes culturales entamaes pol conceyu y les peñes, bailles nocherniegos amenizados por orquestes, corríes de toros na plaza de la llocalidá...
Anque nun tienen la considerancia de fiestes patronales, deben asina mesmu resaltase pol so gran importancia los Antroxos, les fiestes de la Santísima Trinidá( celébrense l'octavu Domingo dempués de Pascua y gocien d'una gran entusiasmu per parte de los sotillanos), la Verbena del Botijo (Agora col so nuevu nome:¡Hola Branu!) o la Verbena del Palombu.
El cascu urbanu de Sotillo, por cuenta de la so espectacular espansión física nos últimos años, caltuvo escases muestres de les sos antigües carauterístiques; aun así, pueden contemplase dellos elementos d'interés, como por casu:
Sotillo cuenta con dos centros educativos que cubren la etapa obligatoria de la enseñanza pública:
La llocalidá tamién cunta con una guardería municipal.
Amás cunta con una Biblioteca Municipal agospiada nel antiguu conceyu de la llocalidá.
Anguaño, l'alcalde de la llocalidá ye Juan Pablo Martín Martín, del Partíu Popular, quien ocupa'l cargu dende xunu de 2011, asocediendo na alcaldía a María Jesús Broncano Díaz, de la so mesmu partíu, y revalidando per segunda vegada la mayoría absoluta que'l so partíu consiguió en toles eleiciones municipales a partir de 1995.[ensin referencies] Nel actual periodu democráticu asocediéronse diversos gobiernos municipales de dellos colores políticos.[ensin referencies] Nos dos primeres eleiciones municipales, los partíos representantes de UCD y PSOE na llocalidá formaron un gobiernu bipartitu que concluyó nes eleiciones municipales de 1995 cuando UCD dexó de tener representación nel conceyu pola disolución de la coalición a nivel nacional y los socialistes perdieron un conceyal. Juan Pablo Martín Martín, actual voceru del Partíu Popular na Diputación d'Ávila según diputáu de Recursos Humanos y Economía y Facienda, yá tuvo como conceyal de la llocalidá n'anteriores mandatos.
Llistáu d'alcaldes dende les eleiciones municipales democrátiques de 1979:
Llexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Julio San Segundo García | UCD |
1983-1987 | ||
1987-1991 | Acisclo Linares Martín | UCD |
1991-1995 | Teresa Huerta Arenas | UCD |
1995-1999 | Gregorio Rodríguez De La Fuente | PP |
1999-2003 | Gregorio Rodríguez De La Fuente | PP |
2003-2007 | Gregorio Rodríguez De La Fuente | PP |
2007-2011 | María Jesús Broncano Díaz | PP |
2011-2015 | Juan Pablo Martín Martín | PP |
2015-2019 | Juan Pablo Martín Martín | PP |
2019-2023 | Juan Pablo Martín Martín | PP |
2023- | n/d | n/d |
La resultancia eleutoral de les eleiciones municipales de mayu de 2019 ye'l siguiente:
Partíu | Votos | Porcentaxe | Conceyales |
---|---|---|---|
Partíu Popular | 1235 | 57,23 % | 7 |
Partíu Socialista | 385 | 17,84 % | 2 |
Izquierda Xunida | 272 | 12,6 % | 1 |
Vox | 245 | 11,35 % | 1 |