Airbus A320
| Airbus A320 | |
|---|---|
_FAB_SEP88_(13753510323).jpg) Airbus A320-100 (sentyabr 1988) | |
| Tipi | Dar füzelyajlı reaktiv sərnişin təyyarəsi |
| Hazırlayan | Airbus |
| İstehsalçı |
 Airbus |
| İlk uçuş | 22 fevral 1987 |
| İstismara verilmə tarixi | 18 aprel 1988 (Air France) |
| Status | istifadə edilir |
| İstismarçılar | |
| İstehsal ili | 1986 — h.h |
| Buraxılış sayı | 9117 (30 sentyabr 2019)[1] |
| Vahidinin qiyməti |
A318: 71,9 milyon ABŞ dolları[2]; |
| Variantları |
Airbus A320neo; |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg){kind=small}
Airbus A320 — “Airbus S.A.S” şirkəti tərəfindən istehsal olunan dar füzelyajlı təyyarələr ailəsi. 1988-ci ildə buraxıldığı zaman müəyyən məsafədən elektrik idarəetmə sistemi quraşdırılmışdır (EİS, ing. fly-by-wire) və dünyada bu sistemi istifadə edən ilk kütləvi sərnişin təyyarəsi oldu. Airbus A320 ailəsinə əsas rəqib olan Boeing 737 ailəsidir.
İstehsal dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]2008-ci ilin fevral ayına qədər Airbus A320 yalnız Tuluzada yığılırdı. Lakin, 2008-ci ilin mart ayından, yüksək tələbat səbəbindən, həmçinin Hamburg-Finkenverder zavodunda da yığılmağa başlandı[3]. Komponentlər Airbus şirkətinin müxtəlif zavodlarından Hamburqa (A318, A319, A321) və Tuluzaya (A320) yekun montaj (yığılma) üçün daşınır. Demək olar ki, bütün daşımalar Beluga A300-600ST-də aparılır.
Airbus S.A.S. üçün ən böyük problem ABŞ dollarının aşağı kursu olmasıdır: istehsalın çox hissəsi avrozonada yerləşməsinə baxmayaraq, bütün ödənişlər ABŞ dolları ilə aparılır.
2014-cü ildən Airbus şirkəti Airbus A320neo yeni nəsil təyyarələrin buraxılmasına başlayıb.
Ekspluatasiya dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rəsmi olaraq A320 təyyarə proqramı 1984-cü ilin mart ayından başlamışdır. A320 (CFM56-5A1 mühərrikləri ilə) prototip təyyarəsinin ilk uçuşu 22 fevral 1987-ci ildə baş tutub. 1988-ci ilin fevral ayının sonunda təyyarə Avropada, dekabrda isə ABŞ-də sertifikatlaşdırıldı. 1988-ci ilin mart ayında Air France ilk təyyarəsini aldı. Dünyada ilk təyyarədir ki, müəyyən məsafədən elektrik idarəetmə sistemi quraşdırılmışdır. İlkin hazırlıq üçün iki modifikasiya yaradılmışdır: müvafiq olaraq 130 və 150 sərnişin tutumu olan А320-100 və А320-200. A320 modelin əsasında boyu uzadılmış 170 yerlik A321 (1994) və qısaldılmış 116 yerlik A318 (1996) və 99 yerlik A319 (2003) modelləri yaradılmışdır[4].
Analoq təyyarələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Airbus A320 ailəsi üçün əsas rəqib Bombardier CS 300 və Boeing 737NG ailə təyyarələridir. Boeing 757, bir qədər daha geniş və bir qədər böyük sərnişin tutumu olan A321 ilə rəqabət aparır, lakin təyyarənin istehsalı 2005-ci ildə dayandırıldı. A318 və A319 modelləri üçün rəqabətdə istehsalı dayandırılmış, köhnəlmiş modifikasiyalı Boeing 717 modeli ola bilər.
Uçuş-texniki göstəriciləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Növü | A318-100 | A319-100 | A320-100/-200 | A321-100/-200 |
|---|---|---|---|---|
| Uzunluğu: | 31,44 m | 33,84 m | 37,57 m | 44,51 m |
| Qanadların kənar nöqtələri arasındakı məsafə: | 34,1 m | |||
| Füzelyajın diametri: | 3,95 m | |||
| Salonun eni: | 3,70 m | |||
| Hündürlüyü: | 12,51 m | 11,76 m | 11 m | 11,76 m |
| Daşıyan səthlərin sahəsi: | 122,6 m2 | |||
| Uçub qalxma zamanı maksimal kütlə: | 68 000 kq | 75 000 kq | 77 000 kq | 93 500 kq |
| Maksimum uçuş ağırlığında minimal zolaq: | 1355 m | 1950 m | 2090 m | 2180 m |
| Kreyser sürəti: | 840 km/s | |||
| Sərnişin tutumu: | 107-dən 132-ə kimi | 116-dan 156-a kimi | 140-dan 180-ə kimi | 170-dən 220-ə kimi |
| Uçuş müddəti: | 5950 km | 6850 km | 6150 km | 5950 km |
| Yanacaq tutumu: | 24 210 lt | 24 210 lt-dən
30 190 lt kimi |
24 210 lt-dən
30 190 lt kimi |
24 050 lt-dən
30 030 lt kimi |
| Sərnişin qapısı: | 4 | 4 | 4 | 8 |
| Fövqəladə hallar çıxışı: | 2 | 2 | 4 | 4 |
| Yanacaq sərfiyyatı: (maksimal hündürlükdə bir saata)[5] |
2400 lt | 2600 lt | 2700 lt | 2900 lt |
| Mühərriklər: | 2 ədəd CFMI CFM56-5B
hərəsi 105,9 kN və ya 2 ədəd Pratt & Whitney PW6000A hərəsi 96 кN |
2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 104,5 кN və ya 2 ədəd International Aero Engines (İAE) V2500-A5 hərəsi 104,5 кN |
2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 118 кN və ya 2 ədəd IAE V2500-A5 hərəsi 118 кN |
2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 142,3 кN və ya 2 ədəd IAE V2500-A5 hərəsi 146,8 кN |
| İlk uçuş: | 15 yanvar 2002 | 25 avqust 1995 | 22 fevral 1987 | −100: mart 1993 / −200: 1996 |
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
A318-111, Air France -
A319-112, Swissair -
A321-231, Lufthansa -
A320-231, Indian Airlines -
A320-214, Azerbaijan Airlines
.jpg)
.jpg)
.jpg)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Airbus". 2019-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-28.
- ↑ Aibus Aircraft
- ↑ "Hamburger Abendblatt: Airbus baut erstmals den A320 in Hamburg". 2021-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-28.
- ↑ "Семейство самолетов Airbus A320". 2021-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-28.
- ↑ Источник для расхода: Helmut Kreuzer: Moderne Verkehrsflugzeuge und Business Jets, ISBN 3-9805934-0-1