Ceyms Freyzer

Cеyms Frеyzеr
James George Frazer
Doğum adı James George Frazer
Doğum tarixi 1 yanvar 1854(1854-01-01)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 7 may 1941(1941-05-07)[1][2][…] (87 yaşında)
Vəfat yeri
Milliyyəti İngilis
Təhsili
Fəaliyyəti antropoloq, yazıçı, tarixçi, mifoqraf[d], klassisist[d], ilahiyyatçı, folklorşünas, etnoloq, etnoqraf
Əsərlərinin dili ingilis dili
Üzvlüyü
Mükafatları "Xidmət" ordeni
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ceyms Freyzer (1 yanvar 1854[1][2][…], Qlazqo – 7 may 1941[1][2][…], Kembric) — ingilis etnoloq və folklorçu.

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük ingilis etnoloqu və folklorçusu Ceyms Freyzerin (1854–1941) əsərlərinin əksəriyyəti din tarixinə həsr olunmuşdur. Freyzeri məşhurlaşdıran 12 cildlik "Qızıl budaq" kitabında insan ruhuna inam, onun müxtəlif formalara keçməsi, onların bitkilərdə təcəssümü, aqrar ayinlər, ağaclara sitayiş, tabu adətləri, magiya, saflaşma ayinləri, insanın qurban veriləməsi, müqəddəs nikah və s. haqda danışılır. Müəllif tərəfindən irəli sürülən tarixi və etnoloji fikirlər bir faktın — qədim İtaliyada Nemoy Dionisi məbədində kahin vəzifəsi ilə bağlı özünəməxsus vərəsəlik adətinin izahına yönəlmişdi. Belə ki, bu vəzifəni tutmaq istəyən qabaqcadan qorunan ağacın budağını qırmalı və öz sələfini öldürməli idi. Məhz bu qəribə adəti izah etmək istəyi Freyzeri 12 qalın cilddən ibarət "Qızıl budaq" kitabını yazmağa vadar etmişdir. Freyzerin əsas ideyası bəşəriyyətin əqli inkişafının ardıcıl mərhələləri haqda ümumi nəzəriyyə idi. О üç ümumi tarixi mərhələni müəyyən etmişdi. Onlardan birincisi cadugərlik (magiyа) mərhələsidir. Bu dövrdə insan heç bir ruh və ya allah haqda düşünmədən özünün cadugər qüvvəsinə, yəni yağışı yağdırmaq və kəsdirmək qabiliyyətinə, vəhşi heyvanları rəqslə aldatmaq, düşmənə kənardan zərər yetirmək, sevgi hissini beyinə yeritmək qabiliyyətinə malik olduğuna inanırdı. Din mərhələsi adlanan ikinci mərhələdə insan artıq öz xəyali qüdrətinə inanmır və bunları ruhun və tanrının fövqəltəbii qüdrəti ilə izah edir və onlara dua ilə müraciət etməyə başlayır. Üçüncü elmi mərhələdə insan bu nəticəyə gəlir ki, nə о, nə də allah yerdəki varlıqların hərəkətini idarə etmir. Bunlar təbiətin qanunauyğunluqlarıdır. Əlavə olaraq qeyd edə bilərik ki, bioloji cərəyan etnoqrafiya elmində mühüm cərəyanlardan biri olaraq, insanın bioloji varlıq olmağı faktını təsdiq edir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 3 4 J. G. Frazer // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]