Giyom Apolliner

Giyom Apolliner
Guillaume Apollinaire
Doğum adı Wilhelm Albert Włodzimierz Apollinaris de Wąż-Kostrowicky
Təxəllüsü Fernand Laviet[1]
Doğum tarixi
Doğum yeri Roma, İtaliya
Vəfat tarixi (38 yaşında)
Vəfat yeri Paris, Fransa
Vəfat səbəbi İspan qripi
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı Rusiya Rusiya
Fransa Fransa
Fəaliyyəti şair, yazıçı, dramaturq, incəsənət tənqidçisi[d], gündəlik yazıçısı[d], hekayəçi[d], ədəbiyyat tənqidçisi, boyakar[d], televiziya aktyoru, film ssenaristi[d]
Fəaliyyət illəri 1898-ci ildən
Əsərlərinin dili Fransız dili
Janr Sərbəst şeir
İmza
Vikimənbənin loqosu Giyom Apolliner Vikimənbədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Giyom Apolliner (fr. Guillaume Apollinaire; əsl adı — pol. Wilhelm Albert Vladimir Apollinaris de Wąż-Kostrowicki — rus. Вильгельм Альберт Владимир Александр Аполлинарий Вонж-Костровицкий; 26 avqust 1880, Roma — 9 noyabr 1918, Paris) — fransız şair.[3]

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vilhem Apoliner Albert dö Kostrovitski 1880-ci ildə Romada anadan olub. Onun anası baltika mənşəli fransız qızı, atası isə heç vaxt üzünü görmədiyi italyan zabiti olub. Apoliner qarma- qarışıq bir uşaqlıq dövrü yaşayıb. 1889-cu ildə anası ilə Parisə köçdükdən sonra o müxtəlif sənətlər öyrənmək istəyib və 1902-ci ildən ilk yazıları çap olunmağa başlayıb.[4] Elə həmin ildən o Almaniyada dərs deməyə çağırılır və burada gənc ev xadiməsi Anni Pleydenə dəlicəsinə vurulur. Parisə qayıtdıqdan sonra Apoliner avanqard artistlər sırasına qoşulur. O Pikasso ilə dostluq edir, rəssam xanım Mari Loransənlə yaxınlıq yaradır. 1909-cu ildə Apolinerin “Çürüyən təlimçi” adlı ilk kitabı nəşr olunur, 1912-ci ildə isə “Alsol” adlı silsillə ilə bir neçə poema yazır. 1913-cü ildə “Alsol” silsilə poemaları və dövrün müasir rəssamlarını müdafiə edən “Kubist rəssamlar” və “Estetik düşüncələr” adlı kitabları çap olunub. 1914-cü ilin noyabrında Apoliner Birinci dünya müharibəsinin iştirakçısına çevrilir. O, müharibədə yaralanır, zəifləyir və 1918-ci ildə ispan qripi epidemiyasının qurbanı olur. Ölümündən əvvəl Apoliner, “Kalliqramlar” adlı kitabını çap etdirib və öz dövrünün estetik rəngarəngliyi mövzusunda konfrans keçirib. Vaxtilə, məşhur "Mona Liza" rəsm əsərinin oğurlanmasında təqsirləndirilən şairin ölümündən sonra “İki sahilin sərkərdanı” (1919-cu il), “Var” (1925), “Sevgimin kölgəsi” (1947) adlı kitabları nəşr olunub.

Biblioqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Pia P. Apollinaire par lui-même. Paris: Éditions du Seuil, 1954.
  • Steegmuller F. Apollinaire, poet among the painters. New York: Farrar, Straus, 1963.
  • Buckley H.E. Guillaume Apollinaire as an art critic. Ann Arbor: UMI Research Press, 1981.
  • Caizergues P. Apollinaire journaliste: les débuts et la formation du journaliste, 1900—1909. Paris: Minard, 1981.
  • Berry D.C. The creative vision of Guillaume Apollinaire: a study of imagination. Saratoga: Anma Libri, 1982.
  • Mathews T. Reading Apollinaire: theories of poetic language. Manchester; Wolfeboro: Manchester UP, 1987.
  • Bohn W. Guillaume Apollinaire and the international avant-garde. Albany: State University of New York Press, 1997.
  • Cornille J.-L. Apollinaire & cie. Villeneuve-d’Ascq: Presses universitaires du Septentrion, 2000.
  • Boschetti A. La poésie partout: Apollinaire, homme-époque (1898—1918). Paris: Seuil, 2001.
  • Decaudin M. Apollinaire et le portrait. Paris: Lettres modernes Minard, 2001.
  • Guillaume Apollinaire: les incertitudes de l’identité; suivi de À la découverte de Jacqueline Apollinaire/ Anne Clancier, Gilbert Boudar, eds. Paris: L’Harmattan, 2006.
  • Хартвиг, Юлия. Аполлинер / Пер. с польского. М.: Прогресс, 1971. — 448 с.
  • Балашова Т. В. Русские нити в канве творческих взаимоотношений Пикассо и Аполлинера. — В кн.: Искусствоведение. 2002, № 2.
  • Буачидзе Г. Аполлинер и пути развития французской поэзии. Тбилиси, 1989.
  • Великовский, Самарий Израилевич Книги лирики Аполлинера // Великовский, Самарий Израилевич Умозрение и словесность: Очерки французской культуры. М.; СПб: Университетская книга, 1999. С.409-420. — ISBN 5-7914-0034-9, ISBN 5-7914-0033-0
  • Голенищев-Кутузов И. Н. Гийом Аполлинер, его друзья и последователи // Голенищев-Кутузов И. Н. Романские литературы М.: Наука, 1975.
  • Иванов Вяч. Вс. Маяковский, Ницше и Аполлинер // Избранные труды по семиотике и истории культуры. Т.2. Статьи о русской литературе. — М.: Языки русской культуры, 2000.
  • Швейдельман Н. Ф. Формирование структуры повествования в Гниющем чародее Г.Аполлинера. — В кн.: Развитие повествовательных форм в зарубежной литературе XX века. Тюмень, 2000.
  • Алексеева А. В. Орфизм Гийома Аполлинера. Античный миф и «чистая» живопись Ф. Купки, Р. Делоне и Ф. Пикабиа Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine // Актуальные проблемы теории и истории искусства: сб. науч. статей. Вып. 5. / Под ред. С. В. Мальцевой, Е. Ю. Станюкович-Денисовой, А. В. Захаровой. — СПб.: НП-Принт, 2015. С. 625—632. — ISSN 2312—2129

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://archive.org/details/lesdiablesamoure0000apol/page/250.
  2. ↑ Gabrielli D. Dictionnaire historique du Père-Lachaise (fr.). 2002. P. 179. ISBN 978-2-85917-346-3
  3. ↑ "Guillaume Apollinaire (1880-1918)". 2022-04-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.
  4. ↑ "APOLLINAIRE, Guillaume". 2019-05-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-02.