Jan Batist Perren (fr. Jean Baptiste Perrin; 30 sentyabr 1870[1][2][…], Lill, Nor, Fransa[3][4] – 17 aprel 1942[3][1][…], Nyu-York, ABŞ[3][4][…]) – "Maddənin dəvamsız strukturuna dair tədqiqatlarına və xüsusi olaraq da sedimentasiya balansını kəşf etdiyinə görə" 1926-cı ildə Fizika üzrə Nobel mükafatını qazanmış fransız fizik.[6][7]
Jan batist Perren 1870-ci ildə Fransanın Lil şəhərində anadan olub. Paris Ali Normal Məktəbini bitirib. 1894-97-ci illərdə katot şüaları və rentgen şüaları üzərində tədqiqatına başladığı dövrdə həmin məktəbdə assistant vəzifəsində fəaliyyət göstərib. 1897-ci ildə elmlər doktoru (fr.docteur ès sciences) dərəcəsini qazanıb. Həmin il Parisin Sorbonna universitetində fiziki kimya fənni üzrə mühazirəçi vəzifəsinə təyin edilib. 1910-cu ildə bu universitetin professoru olub və II Dünya müharibəsi dövründə Almaniyanın Fransanı işğal etməsinə qədər bu vəzifəni icra edib. 1942-ci ilin 17 aprel tarixində Nyu-York şəhərində vəfat edib və 1948-ci ildə Paris şəhərində, Panteonda, dəfn edilib.
1895-ci ildə Perren katod şüalarının təbiətdə mənfi elektrik yüklü olduğunu göstərdi. Avogadronun ədədini (indi Avoqadro sabiti olaraq bilinir)bir neçə üsulla təyin etdi. Günəş enerjisini hidrogenin termonüvvə reaksiyaları əsasında izah etdi. Albert Eynşteyn 1905-ci ildə Broun hərəkətinin atomlar baxımından nəzəri izahı barədə məqaləsini yayımladıqdan sonra, Perren Eynşteynin proqnozlarını yoxlamaq və doğrulamaq üçün eksperimentlər apardı və bununla da Con Daltonun atom nəzəriyyəsi ilə bağlı yüzillik mübahisəni həll etdi. Perren 1926-cı ildə bu tədqiqatına və molekulların fiziki gerçəkliyi mövzusunda uzun sürən mübarizəyə qəti şəkildə son qoymuş maddənin kəsikli quruluşuna dair digər işlərinə görə Fizika üzrə Nobel mükafatını qazandı.[8]
|
---|
1901–1925 | | |
---|
1926–1950 | |
---|
1951–1975 | 1951 - Con Kokroft, Ernest Uolton · 1952 - Feliks Blox, Eduard Pörsell · 1953 - Frits Sernike · 1954 - Maks Born · 1955 - Uillis Lemb, Polikarp Kuş · 1956 - Uilyam Şokli, Con Bardin, Volter Bratteyn · 1957 - Yanq Çjennin, Li Tzundao · 1958 - Pavel Çerenkov, İlya Frank, İgor Tamm · 1959 - Emilio Seqre, Ouen Çemberlen · 1960 - Donald Qlazer · 1961 - Robert Hofstedter, Rudolf Mössbauer · 1962 - Lev Landau · 1963 - Yucin Viqner, Mariya Göppert-Mayer, Yohannes Hans Daniel Yensen · 1964 - Çarlz Tauns, Nikolay Basov, Aleksandr Proxorov · 1965 - Sinyitiro Tomonaqa, Culius Şvinger, Riçard Feynman · 1966 - Alfred Kastler · 1967 - Hans Bete · 1968 - Luis Alvares · 1969 - Marri Gell-Mann · 1970 - Hannes Alfven · 1971 - Dennis Qabor · 1972 - Con Bardin, Leon Kuper, Con Şriffer · 1973 - Leo Esaki, Ayvar Caveyer, Brayan Cozefson · 1974 - Martin Rayl, Entoni Xyuiş · 1975 - Oge Bor, Bencamin Mottelson, Ceyms Reynuoter |
---|
1976–2000 | 1976 - Berton Rixter, Semuel Tinq · 1977 - Filip Anderson, Nevill Mott, Con Van Flek · 1978 - Pyotr Kapitsa · 1979 - Şeldon Qleşou, Əbdus Salam, Stiven Vaynberq · 1980 - Ceyms Kronin, Val Fitç · 1981 - Nikolas Blomberqen, Artur Şavlov, Kay Siqban · 1982 - Kennet Vilson · 1983 - Subraxmanyan Çandrasekar, Uilyam Fauler · 1984 - Karlo Rubbia, Simon van der Mer · 1985 - Klaus fon Klitsinq · 1986 - Ernst Ruska, Gerd Binninq, Heynrix Rorer · 1987 - Yohannes Bednorts, Karl Müller · 1988 - Leon Lederman, Melvin Şvarts, Cek Steynberger · 1989 - Norman Ramzey, Hans Demelt, Volfqanq Paul · 1990 - Cerom Fridman, Henri Kendall, Riçard Teylor · 1991 - Pyer de Jen · 1992 - Jorj Şarpak · 1993 - Rassel Hals, Cozef Teylor · 1994 - Bertram Brokhauz, Klifford Şall · 1995 - Martin Perl, Frederik Reynes · 1996 - Devid Li, Duqlas Oşeroff, Robert Riçardson · 1997 - Stiven Çu, Klod Koen-Tannudjı, Uilyam Filips · 1998 - Robert Laflin, Xorst Ştermer, Daniel Tsui · 1999 - Gerardus 't Hooft, Martinus Veltman · 2000 - Jores Alförov, Herbert Krömer, Cek Kilbi |
---|
2001–indiyə kimi | 2001 - Erik Kornell, Volfqanq Ketterle, Karl Viman · 2002 - Raymond Devis, Masatoşi Koşiba, Rikkardo Cakkoni · 2003 - Aleksey Abrikosov, Vitali Ginzburq, Entoni Legget · 2004 - Devid Qross, Xyu Politser, Frenk Vilçek · 2005 - Roy Qlauber, Con Holl, Teodor Hanş · 2006 - Con Mater, Corc Smut · 2007 - Albert Fert, Peter Qrünberq · 2008 - · 2009 - Çarls K. Kao, Uillard S. Boyl, Corc E. Smit · 2010 - Konstantin Novselov, Andrey Qeym · 2011 - Saul Perlmutter, Brayn Skmidt, Adam Riess · 2012 - Serge Haroçe, David Uineland · 2013 - Peter Higgs, François Englert · 2014 - İsamu Akasaki, Hiroşi Amano, Syuci Nakamura · 2015 - Takaaki Kacita, Artur Makdonald · 2016 - Devid Taules, Dunkan Holdeyn, Maykl Kosterlits · 2017 - Rayner Vays, Kip Torn, Barri Bariş · 2018 - Artur Eşkin, Jerar Muru, Donna Striklend · 2019 - Ceyms Pibls, Mişel Mayor, Didye Keloz · 2020 - Rocer Penrouz, Raynhard Qentsel, Andrea Mia Qez |
---|
| |
---|
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
---|
Şəcərə və nekropolistika | |
---|
|