Yakşiç Jura

Yakşiç Jura
Doğum adı Георгије Јакшић
Doğum tarixi 27 iyul 1832(1832-07-27)[1][2] və ya 1832[3]
Vəfat tarixi 16 noyabr 1878(1878-11-16)[1][2][…] və ya 1878[3]
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi vərəm
Dəfn yeri
  • Yeni Belqrad qəbiristanlığı[d]
Fəaliyyəti şair, yazıçı, rəssam, dramaturq
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qeorqi Jura Yaksiç (serb. Георгије „Ђура“ Јакшић George "Yura" Kakshi, xorv. Georgije „Đura“ Jakšić Georgije "Đura" Jakšić; 27 iyul 1832[1][2] və ya 1832[3] – 16 noyabr 1878[1][2][…] və ya 1878[3], Belqrad) — Serb şairi, nasir, rəssam, dramaturq, Serbiya bohemiyasının üzvü, vətənpərvər. Serb rəssamlığında romantizmin ən parlaq nümayəndəsi.

Tərcümeyi-halı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Srpska Tsrniyanın Voyevodina kəndində (hazırda orda ev-muzeyi var) kənd keşişinin ailəsində anadan olub. Erkən təhsilini Timişoara və Seqeddə almışdır . Bir müddət Budapeştdəki Maraatoni xüsusi sənət məktəbində oxudu. 1848-ci il inqilabı ilə əlaqədar olaraq təhsilini yarımçıq qoyur və sonra da tamamlamır. İnqilabda fəal iştirak etmiş hətta Srbobran yaxınlığında yaralanmışdı. İnqilabdan sonra Serbiyaya qayıdır. Bir müddət Veliky Beçkerekdə (indi - Zrenyanin şəhəri) yaşayır, burada Konstantin Danildən rəssamlıq işini öyrənir.

1851 - ci ildə Vyanaya gedir. Burada rəssamlıq təhsilini davam etdirir və şair Branko Radiçiviç və tərcüməçi Djuro Daniçiç ilə tanış olur.

1853-cü ildə Münhenə gedir, burada da Rəssamlıq Akademiyasında təhsil alır.

Bundan başqa 1861-1862-ci illər ərzində Vyana İncəsənət Akademiyasında təhsil alıb. Sonra nəhayət Serbiyaya köçür. 1872-ci ildən Berlində dövlət mətbəəsində korrektor işləyir. 1878-ci ildə Bosniya və Herseqovinada Osmanlılara qarşı qiyamda iştirak etmişdir. Kasıb olsa da bohem həyat tərzi sürür, alkoqoldan sui-istifadə edirdi. Elə həmin il vərəm xəstəliyindən vəfat edir.

Yaksiç serb romantizminin görkəmli nümayəndələrindən biri hesab edilir. Onun incəsənəti ehtiras, duyğu, vətən sevgisi ilə doludur. Azadlığa doğru səsləyən, zülmə etiraz edən sevgi lirikası və romantik pafosla zəngindir.

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

O, "Serbiya milli ruhunun simvolu" sayılır. Şeirlərində azadlıq istəyi, zalımlığa qarşı etiraz, romantik lirika və qəhrəmanlıq yollarır ön plandadır.

Jakšić təxminən qırx hekayə, üç dram ("Serbiyaların köçürülməsi" (1863), "Elizabet, Monteneqronun şahzadəsi" (1868), "Stavnaya Qlavaş" (1878) və "Döyüşçülər" romanını yazmışdır. O, 19-cu əsrin ən istedadlı serb rəssamlarından biri və Serbiya rəssamlığında romantizmin ən görkəmli nümayəndəsidir.

Yakşiçə şeirdə Petofi və Bayron, rəssamlıqda isə Rembrandt əhəmiyyətli təsir göstərmişlər.

Rəssamlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1854-cü ildə “İbrahimin qurbanı” əsərini çəkir. Bundan başqa müəllif "Kosovo", "Monteneqron üsyanı" və "Mühafizəçilər haqqında" süjet kompozisiyalarının müəllifidir (digər adlar "Gecə qarışığı", "Döyüşdən sonra istirahət", "Saat"). "Montenegrin üsyanı" qiyamın ən dramatik məqamlarından birini əks etdirir. Əsərdə qadınlar, yeniyetmələr və yaşlılar da daxil olmaqla kiçik bir üsyançı qrup dağın başında toplaşaraq hücum edənləri dəf etməyə çalışır.

Nocna straza (Gecə Baxımı)

Tarixi rəsmləri arasında - "Karageorgiyanın sui-qəsdi" və dini mövzularda bir sıra rəsmlər də var. Ancaq Yakşiçə daha çox məşhurluq gətirən məşhur serbiyalı tarixi personajların portretləri idi: Çar Düşan, Şahzadə Marko, Şahzadə Lazar, Şahzadə Milan Obrenoviç və b. Ayrıca bir neçə qadın portreti də çəkmişdir. "Mavi paltarlı qız" portretində sənətçinin aşiq olduğu Kikindi meşəbəyinin qızı Mila Popoviç təsvir edilmişdir.

Devojka u plavom (Mavi paltarlı qız)

Yakşiçin həyatında tədris də mühüm yer tuturdu. Serb tənqidçisi Yovan Skerlich yazırdı: "Onun hər işi digər lisenziyalar, istər sözlər, istərsə də dramatik pyeslər, eskizlər və ya gözəl portretlər şəklində olan kətan rəsmləri ilə əlaqəli idi. Bu ona xasdır ... rəssamlıq və ədəbiyyatdan əlavə, şeirlərinə musiqi bəstələməyi də bacarırdı. "

Əbədiləşdirilməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1980-ci ildə Srpska Tsrnya kəndində Jura Yakşiçin anadan olduğu evdə şair, sənətkara həsr edilmiş muzey açılmışdır. Serbiya və keçmiş Yuqoslaviya ölkələrində bir çox məktəb və kolleclər onun adını daşıyır.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 3 4 Đura Jakšić // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. ↑ 1 2 3 4 https://www.biografiasyvidas.com/biografia/j/jaksic.htm.