Tataramon na Itawis

Itawis
Subong sa	Filipinas
Rehiyon	Lambak nin Cagayan
Subong na mga parataram	(120,000 pigbanggit 1990 sensus)[1]
Pamilya nin Tataramon	Austronesyo Malayo-Polinesyo Filipino Amihanan na Luzon Cagayan Valley Ibanagiko Itawis
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3	itv
Glotologo	itaw1240  Itawit
An mapa nin tataramon na Itawis segun sa mga mapa nin Ethnologue.

An Itawis ( Itawit o Tawit man bilan saróng endonym), saróng tataramon na Amihanan na Filipino na tinataram kan mga tawo nin Itawis asin kaano-ano kaini an Ibanag asin Ilokano. Bakong arog sa ibang mga tataramon na Filipino, an Itawit asin an mga kaano-ano kaini, igwang mga katanog na /z/, /f/, /v/, asin /dʒ/ (pigbabaybay na ⟨dy⟩). Halimbawá kaini, fefeg (pamaypay), madyan (katabang), kazzing (kanding), asin bavi (orig).

Halimbawá

Ingles	Itawis	Ilokano	Tagalog	Bikol Sentral
How are you?	Kunnasi ka?	kasanu ka?	Kumusta ka?	Kumusta ká?
I am fine.	Napia nak.	Nasayaat nak met	Mabuti ako.	Okey lang Marhay man
Thank you.	Mabbalat.	Agyamanak.	Salamat.	Dios Mabalos.
And you?	Ey ikau?	Ken sika?	At ikaw?	Asin ika? Saka ika?
Good morning.	Napia nga mataruk.	Naimbag a bigat.	Magandang umaga.	Marhay na aga.
Good afternoon.	Napia nga giram.	Naimbag a malem.	Magandang tanghali.	Marhay na udto.
Good evening/night.	Napia nga gabi.	Naimbag a rabii.	Magandang gabi.	Marhay na banggi.
Good evening. (for sleeping)	Napia nga akaturug.
Good day.	Napia nga algaw	Naimbag nga aldaw	Magandang araw.	Marhay na aldaw.
Yes	Oon On	Wen	Oo	Iyo
No	Awan Mari	Haan Madi	Hindi	Dae
Maybe	Nakway	Ngata	Baka	Inda
Definitely	Siguru	Siguradu.	Sigurado	Sigurado.
I don't know.	Marik ammu.	Diak ammu	Hindi ko alam.	Dae ko aram.
I know.	Ammuk.	Ammok.	Alam ko.	Aram ko.
What is your name?	Anna yo ngahan mu?	Ania ti nagan mo?	Ano ang pangalan mo?	Ano an saimong pangaran? Ano an pangaran mo?
My name is ____.	Yo ngahan ku e ____.	Ti nagan ko ket _____.	Ang pangalan ko ay ____.	____ an pangaran ko.
His/her name is ____.	Yo ngahan na e ____.	Ti nagan na ket ____.	Ang pangalan niya ay ____.	____ an pangaran niya.
Nice to meet you.	Napia nga nakilala ta ka.		Ikinagagalak kong makilala ka.	kinakaugma ta kang mabisto.
May I ask you a favor?	Puede pe nga makifavor?		Pwede ba akong humingi ng pabor?	Pwede daw akong maghagad nin pabor?
Take care.	Mag-ingat ka. Innam mu ikau.		Mag-ingat ka.	Mag-ingat ka.
How old are you?	Pia ya dahun mun? Anni ya dahun mun? Pia ya dahin mu ngin? (mun is contraction of mu ngin)	Mano ti tawen mon?	Ilang taon ka na?	Pirang edad mo na? Pirang taon ka na?
I am ____ years old.	Ya dahun ku e ____.		Ako ay ____ taong gulang.	An edad ko, ____. ____ na an edad ko.
Where are you from?	Janna yo nagafanan mu?		Taga saan ka?	Taga saen ka?
From what country are you from?	Anni nga bansa yo nagafanan mu?		Saang bansa ka galing?	Saing nasyon ka hali? Saing nasyon ka gikan?
Where do you live?	Dyanna yo padayanan mu?		Saan ka nakatira?	Sain ka nakaistar? Nakaistar ka sain?
Where have you been?	Nagafanan mu kang? Dyanna ya nagafuanan mu?		Saan ka pumunta? Saan ka nanggaling?	Sain ka hali? Sain ka nagduman?
Where are you going?	Dyanna ya anyanan mu? Anyanan mu kang?	papanam?	Saan ka pupunta?	Masain ka? Sain ka maduman?
Can you accompany me to ____?	Puedem nga vulunan yakan kang ____?		Pwede mo ba akong samahan sa ____?	Pwede mo daw akong ibahan sa ____? pwede mo daw akong ibanan sa ____?
Can you take me to ____?	Puedem nga iyangay yakan kang ____?		Pwede mo ba akong dalhin sa ____?	Pwede mo daw akong darahon sa ____?
What is your work?	Hanna yo trabahum?	Ania ti trabahom?	Ano ang trabaho mo?	Ano an saimong trabaho?
What are you doing?	Hanna yo kukukuan mu?	Ania ti kukuem?	Ano ang ginagawa mo?	Ano an piggigibo mo?
Where do you go to school?	Hanna yo eskuelam? Janna ya pagilamuan mu?		Saan ka nag-aaral?	Sain ka nag-eeskwela?
Excuse me. (asking for passage)	Pakidalan.		Makikiraan.	Makikiagi
I can't speak ____ well.	Marik kuru maka-ergo kang ____ nga napia.		Medyo hindi ako marunong magsalita ng ____.	Garo dae ako tataong magtaram nin ____.
I can't speak ____.	Marik maka-ergo kang ____.		Hindi ako marunong magsalita ng ____.	Dae ako tataong magtaram nin ____.
I only understand ____.	Matindyan ku laman ____.		Naiintindihan ko lang ang ____.	Naiintindihan ko lang an ____.
I don't understand.	Marik nga matindyan.	haan ko maawatan	Hindi ko maintindihan.	Dae ko maintindihan.
I understand.	Matindyan ku.	maawatak	Naiintindihan ko.	Naiintindihan ko.
Help.	Pakiufun. Ufunan mu yakan. Mauag ku ya ufun.	tulung	Tulong. Saklolo. Tulungan mo ako.	Tabang.
Where's the bathroom?	Dyanna ya banyu?	Ayanna iti banyo?	Saan ang banyo?	Nasain an kasilyasan?
What time is it?	Hanna yo orat ngin?	Ania ti orasen?	Anong oras na?	Anong oras na?
Who is he/she?	Inya iggina?		Sino siya?	Siisay ka yan? Siisay siya?
What do you mean?	Hanna yo kayat mu nga kayan?	ana kayat mo saw-en?	Ano ang ibig mong sabihin?	Ano an boot mong sabihon?
Pardon?/Please say it again.	Puedem nga kayan uli? Pakiulit mu yo kinahim.	ulitem man jay inbagam.	Pakiulit yung sinabi mo. Pakiulit nga?	Utrohon mo tong pigtaram mo Utrohon mo daw?
Please write it down.	Iturat mu.	IHabagatanat mo man.	Pakisulat.	PakiHabagatanat.
Let's go.	Anteran. Umang tera ngin. Katsaw ngin. Teran. Tsin.	Ingkan. Mapan. intayun.	Tara.	Madya. Mari na.
Wait.	So abit. Mattaron ka. Taronan mu yakan.	Aguray.	Saglit. Teka lang.	Halat lang.
Can I speak to ____?	Puedek kergo y ____?		Pwede ko kausapin si ____?	Pwede kong kaulayon si ____?
monkey	ayong	bakes sunggo	unggoy matsing	Ukay tsonggo
pig	bavi	babuy	baboy	Orig
cliff	zizzig		bangin	ampas
animal	ayam	ayup	hayop	hayup
snake	zariyyang	uleg	ahas	Halas

Pagkukumparar sa Ibanag

Itawit	Ibanag	Ingles	Bikol Sentral
isa	tadday	one	saró
dua	dua	two	duwa
tallu	tallu	three	Toló
appat	appa'	four	apat
lima	lima	five	limá
annam	annam	six	anom
pitu	pitu	seven	pitó
walu	walu	eight	waló
siam	siam	nine	siyám
mafulu	mafulu	ten	sampuló
Yo ngahan ku e Ben.	I ngagak ku ay Ben.	My name is Ben.	Ben an sakong pangaran.
Janna yo nagafuanam mu?	Sitau y naggafuanam mu?	Where did you come from?	Sain ka hali? Sain ka gikan?
Hanna yo kinnam mu?	Anni y kinnam mu?	What did you eat?	Ano an kinakan mo?
Hanna yo kanakanam mu?	Anni y kanakanam mu?	What are you eating?	Ano an saimong kinakakan?

Mga Toltolan

1. Itawis sa Ethnologue (18th ed., 2015)

• Tharp, James A. and Mateo C. Natividad. 1976. Itawis-English wordlist with English-Itawis finderlist. New Haven, CT: Human Relations Area Files.

Mga Panluwas na Takod

• Itawis language word list from the Austronesian Basic Vocabulary Database
• Ortograpiya itáwit (2016) Archived 2022-05-23 at the Wayback Machine. by Komisyon ng Wikang Filipino (KWF)