Вітэзслаў Новак

Вітэзслаў Новак
Дата нараджэньня 5 сьнежня 1870(1870-12-05)[1][2][3][…]
Месца нараджэньня
Дата сьмерці 18 ліпеня 1949(1949-07-18)[6][1][2][…] (78 гадоў)
Месца сьмерці
Месца вучобы
Занятак кампазытар, піяніст, музычны пэдагог, прафэсар унівэрсытэту, скалалаз, настаўнік, музыка, альпініст
Навуковая сфэра музыка[3][8], музычная адукацыя[d][3][8] і лазаньне[d][3][8]
Месца працы
Жанры клясычная музыка, опэра і літургічная музыка[d]
Інструмэнты фартэпіяна
Дзеці Jaroslav Novák[d]
Узнагароды

Ві́тэзслаў Но́вак (па-чэску: Vítězslav Novák, імя пры нараджэнні Віктар; 5 сьнежня 1870, Камяніцы над Ліпай — 18 ліпеня 1949, Скуцеч) — чэскі кампазытар, піяніст і музычны пэдагог.

Біяграфія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Віктар Новак нарадзіўся ў сям’і лекара. Бацька музыканта сьпяваў у хоры, маці грала на піяніна. Пасьля сьмерці бацькі сям’я пераехала ў Індржыхаў-Градзец, дзе малады Новак скончыў гімназію, упершыню выступаў перад публікай як піяніст, злажыў першыя песьні і фартэпіянныя п’есы. У 1889 годзе паступіў на юрыдычны факультэт Праскага ўнівэрсытэту і адначасова ў Праскую кансэрваторыю, дзе яго галоўным настаўнікам па кампазыцыі быў Антанін Дворжак; як піяніст Новак вучыўся ў Ёзэфа Іранэка, сярод іншых яго пэдагогаў былі таксама Карэл Штэкер (контрапункт) і Карэл Кнітль (гармонія). У гэты пэрыяд Новак зьмяніў сваё імя на славянскае Вітэзслаў. Пакінуўшы ўнівэрсытэт, каб засяродзіцца на занятках музыкай, Новак атрымаў кансэрваторскі дыплём у 1893 годзе. Па рэкамэндацыі Ёганэса Брамса ў бэрлінскім выдавецтве Зімрока пачалі публікавацца сачыненьні Новака. З 1896 году Новак інтэнсіўна займаўся зьбіраньнем чэскага музычнага фальклёру.

У 1901—1917 годах нефармальнае кола музыкаў і іншых творчых асоб, якія зьбіраліся ў хаце Новака і атрымаў назву «Подскальскай філярмоніі» (па-чэску: Podskalská filharmonie), стаў адным з галоўных цэнтраў фармаваньня чэскага мадэрнізму. У гэтае кола ўваходзілі, у прыватнасьці, Ёзэф Сук і Вацлаў Таліх. У той жа час у 1909—1920 гадах Новак выкладаў у Праскай кансэрваторыі, дзе сярод яго вучняў былі Яраслаў Кржычка, Отакар Ерэміяш, Карэл Баляслаў Ірак, Алаіс Габана, Ільля Гурнік і многія іншыя чэскія музыкі; у Новака таксама вучыўся ўкраінскі кампазытар Мікалай Калеса.

У міжваенны пэрыяд Новак стаў адным з кіраўнікоў Праскай кансэрваторыі, у 1919—1922 і 1927—1928 гадах займаў пасаду рэктара, быў старшынём музычнага аддзяленьня Чэскай акадэміі навук і мастацтва. Падчас нямецкай акупацыі Чэхаславаччыны ўдзельнічаў у арганізацыі канцэртаў, у якіх выконвалася чэская нацыянальная музыка. У пасьляваенныя гады напісаў вялізныя мэмуары «Пра сябе і іншых» (па-чэску: O sobě a jiných).

Кампазыцыі Новака можна аднесьці да нэарамантызму. У іх праглядаецца ўплыў Дворжака, Брамса і Грыга, а з пункту гледжаньня некаторых дасьледчыкаў, таксама Клёда Дэбюсі і Рыхарда Штраўса.

Творы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Аркестры: уверцюра Марыша да драмы братоў Мрштыкоў (1899)
  • Опэры: Lucerna, Zvíkovský rarášek, Karlštejn, Dědův odkaz
  • Балет: Signorina Gioventu (1926—1928), Nikotina (1929)
  • Фартэпіяна: варыяцыі на тэму Шумана (1893), Za soumraku (1896), Písně zimních nocí (1903), Exotikon (1911) , Sonáta Eroica (1900), Pan (1910)
  • Песьні: Jarní nálady (1900), Melancholie (1901), Údolí nového království (1903), Melancholické písně o lásce (1906), Erotikon (1912), Síla a vzdor (1916—1917), Domov (1941), Jihočeské motivy (1947)

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б Vitezslav Novak // Encyclopædia Britannica (анг.)
  2. ^ а б Vítězslav Novák // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
  3. ^ а б в г д е Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
  4. ^ а б The Fine Art Archive
  5. ^ а б Česká divadelní encyklopedie
  6. ^ а б Новак Витезслав // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  7. ^ Vědecká knihovna v Olomouci Vítězslav Novák // REGO (чэс.)
  8. ^ а б в https://jh.tritius.cz/authority/561479

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вітэзслаў Новак — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў