Тадэвуш Далэнга-Мастовіч

Тадэвуш Далэнга-Мастовіч
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 10 жніўня 1898(1898-08-10)[1][2]
Памёр 20 верасьня 1939(1939-09-20)[1] (41 год) або 22 верасьня 1939(1939-09-22)[3] (41 год)
Пахаваны
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці журналіст, пісьменьнік, сцэнарыст
Гады творчасьці з 1930
Мова польская мова[4]
Подпіс Выява аўтографу

Тадэ́вуш Далэ́нга-Масто́віч (па-польску: Tadeusz Dołęga Mostowicz; 10 жніўня 1898 — 20 верасьня 1939) — польскі і беларускі пісьменьнік, празаік, які шмат гадоў жыў і пісаў у Глыбокім.

Біяграфія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзіўся ў вёсцы Акунёва на Віцебшчыне (цяпер на тэрыторыі Глыбоцкага раёну). Да 1917 году вывучаў права ў Кіеве, у гэты час быў сябрам кансьпірацыйнай Польскай вайсковай арганізацыі. Па прыезьдзе ў Варшаву ахвотнікам уступіў у войска, прымаў удзел у польска-бальшавіцкай вайне. У 1922—1926 гадах быў супрацоўнікам, а пазьней рэдактарам часопіса «Rzeczpospolita». Як фэльетаніст выкарыстоўваў псэўданім C. hr. Zan. (Ц. хр. Зан).

Прымаў удзел у верасьнёвай кампаніі 1939 году. Трагічна загінуў пры невядомых акалічнасьцях падчас заняцьця Чырвонай Арміяй мястэчка Куты.

Творчасьць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аўтар раманаў «Апошняя брыгада» (друкаваў у частках у 1930 годзе, кніжнае выданьне ў 1932 годзе), «Кар’ера Нікадэма Дызмы» (1932), «Ківоны» (друкаваў у частках у 1932 годзе, кніжнае выданьне ў 1987 годзе), «Пракуратар Аліцыя Хорн» (1933), «Доктар Мурэк ануляваны» і «Другое жыцьцё доктара Мурка» (1936), «Знахар» (1937), «Прафэсар Вільчур» (1939), «Дзёньнік пані Ханкі» (1939).

Паводле сюжэту «Знахара» ў 1937 годзе быў зьняты фільм з аднайменнай назвай. У 1981 годзе была зробленая другая экранізацыя раману «Знахар».

Тадэвуш Далэнга-Мастовіч ёсьць аўтарам слыннага афарызму: «Ёсьць тры вечныя рэчы: вечная асадка, вечнае каханьне і вечная андуляцыя. Найбольш трывалае з гэтых трох — гэта вечная асадка».

Ушанаваньне памяці

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Мэмарыяльная дошка у Глыбокім

Парэшткі Тадэвуша Далэнгі-Мастовіча былі прывезеныя ў Варшаву 24 лістапада 1978 году і пахаваныя ў катакомбах Павонзкавых могілак.

У 1998 годзе ў Глыбокім на будынку суду, на доме, дзе жыў пісьменьнік, усталяваная дошка памяці Тадэвуша Далэнгі-Мастовіча.

У 2016 годзе пабачыў сьвет першы пераклад раману Далэнгі-Мастовіча на беларускую мову. Раман «Знахар» пераклалі чатыры перакладчыцы: Марына Казлоўская, Марыя Пушкіна, Марына Шода і Ганна Янкута.

Беларускія пераклады

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Знахар: раман-фільм / Тадэвуш Далэнга-Мастовіч. — Вільнюс : Логвінаў, cop. 2016. — 290, [1] с. — (Калекцыя «ПрайдзіСвета»).
  • Навуковае даследаванне класікі польскай літаратуры пачатку XX ст. з узорным перакладам: Тадэвуш Далэнга-Мастовіч "Кар'ера Нікадыма Дызмы" / Цэнтр лінгвакраіназнаўства "Студыя-Мовія", Лабараторыя літаратурнага перакладу; [навуковы радактар Інэса Кур'ян; пераклад з польскай мовы: Інэса Кур'ян, Наталля Кучмель, з удзелам Алеся Емяльянава; малюнкі Жоржа Барб'е]. — Мінск: ІВЦ Мінфіна, 2017. — 371, [1] с. : іл. ; 24 см. — На вокладцы: Сенсацыйнае чытанне. Класіка з каментарамі. — Бібліяграфія: c. 307. — Каментарыі і заўвагі: с. 308–371. — 25 экз. — ISBN 978-985-7168-65-1.
  • Кар’ера Мікадзіма Дызмы. Тадэвуш Далэнга-Мастовіч. — Вільня : Logvino literatūros namai, 2023. — 380 с. ISBN 978-609-492-009-7 (пераклад: Алесь Емяльянаў-Шыловіч)

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б IMDb (анг.) — 1990.
  2. ^ Tadeusz Mostowicz (Dołęga-Mostowicz) // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
  3. ^ нарматыўны кантроль Бібліятэкі Кангрэсу (анг.) — Library of Congress.
  4. ^ Dołęga-Mostowicz, Tadeusz, 1989-1939 // CONOR.SI

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]