Ян Новак-Езяранскі

Ян Новак-Езяранскі
Ян Новак-Езяранскі
	польск.: Jan Nowak-Jeziorański
Род дзейнасці	журналіст, пісьменнік, палітык, салдат, палітолаг, грамадскі актывіст
Дата нараджэння	3 кастрычніка 1914
Месца нараджэння	Берлін, Каралеўства Прусія, Германская імперыя;
Дата смерці	20 студзеня 2005 (90 гадоў)
Месца смерці	Варшава, Мазавецкае ваяводства, Польшча;
Месца пахавання	Старыя Павонзкі;
Грамадзянства	Польшча;
Месца працы	Універсітэт імя Адама Міцкевіча; BBC; Радыё Свабода; Польскае Радыё;
Альма-матар	Універсітэт імя Адама Міцкевіча (1936); Stefan Batory Gymnasium and Lyceum[d]; Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii[d] (29 чэрвеня 1937);
Член у	Польскае таварыства мастацтваў і навук за мяжой[d]; Stowarzyszenie Wolnego Słowa[d]; Polski Ruch Wolnościowy "Niepodległość i Demokracja"[d]; Polish American Congress[d]; Саюз польскіх харцэраў[d];
Прыналежнасць	Польская Рэспубліка
Бітвы/войны	Другая сусветная вайна;
Узнагароды і прэміі	медаль «За службу дэмакратыі»[d] ганаровы доктар Ягелонскага ўніверсітэта[d] Kisiel Prize[d] (1999) ганаровы грамадзянін Гданьска[d] (2002) Gold Microphone[d] (1993) Diamond Microphone[d] (2002) Wiktory[d] (1999) прэмія імя Юзафа Цішнера[d] (2001) honorary citizen of Poznan[d] (2000) honorary citizen of Wrocław[d] (2000) ганаровы грамадзянін Кракава[d] (2001) ганаровы грамадзянін Варшавы[d] (2003) ганаровы доктар Варшаўскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Ягелонскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Урацлаўскага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Універсітэта імя Адама Міцкевіча[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян Новак-Езяранскі (польск.: Zdzisław Antoni Jan Nowak-Jeziorański; 3 кастрычніка 1914 — 20 студзеня 2005) — польскі журналіст, публіцыст, палітычны актывіст, стваральнік польскай службы Радыё Свабода / Радыё Свабодная Еўропа, які быў яе дырэктарам цягам 25 гадоў, «вораг № 1 уладаў Польскай Народнай Рэспублікі»^{[крыніца?]}, антыкамуніст, актывіст польскай Арміі Краёвай падчас Другой сусветнай вайны.

Прозвішча і мянушкі

Пры народзінах атрымаў імя Zdzisław Antoni Jeziorański. А імя Jan Nowak стала яго журналісцкім псеўданімам на Радыё Свабода. Іншыя псеўданімы: Jan Kwiatkowski і Adalbert Kozlowski.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Варшаве. Скончыў Пазнаньскі ўніверсітэт па спецыяльнасці эканаміста, дзе па сканчэнні працаваў асістэнтам. На пачатку вайны, у 1939 годзе, Ян Новак-Езяранскі трапіў у нямецкі палон, аднак здолеў уцячы, браў удзел у Варшаўскім паўстанні, шмат разоў, рызыкуючы жыццём, перавозіў лісты ад польскага эмігранцкага ўрада ў Лондане ў акупаваную Польшчу.

Езяранскі пачаў журналісцкую кар'еру ў 1948 годзе ў брытанскай Бі-Бі-Сі, потым пераехаў у Мюнхен, дзе кіраваў польскай службага Саветаё Свабодная Еўропа амаль 25 гадоў (з 1952 да 1976). Пасля пераехаў у ЗША, дзе быў кансультантам Рады Бяспекі гэтай краіны ў час прэзідэнцтва Джымі Картэра і Рональда Рэйгана.

У 1989 годзе ўпершыню пасля сканчэння Другой сусветнай вайны прыехаў у Польшчу, дзе яго віталі як нацыянальнага героя.

Ян Новак-Езяранскі да канца жыцця не развітваўся з журналістыкай, шмат пісаў, браў удзел у грамадскім жыцці.

Ян Новак-Езяранскі цікавіўся праблемамі Беларусі. Так, напрыклад, у амаль 90-гадовым узросце ён пабываў у Беларусі, у 2003 годзе напісаў у газету «Gazeta Wyborcza» артыкул пад назвай «Абудзіць Беларусь», у якім пісаў, што галоўнымі праблемамі Беларусі ёсць русіфікацыя, вынішчэнне беларускай самасвядомасці і адсутнасць у апазіцыйных сіл магчымасцей данесці свае погляды да ўласнага народа.

Зноскі

↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #123667321 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 4 мая 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ Find a Grave — 1996. Праверана 5 жніўня 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #123667321 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 17 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ Jan Nowak-Jeziorański (właśc. Zdzisław Jeziorański) // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #123667321 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 1 студзеня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Новак-Езяранскі
Radio Free Europe / Radio Liberty (па-англійску)
Ян Новак-Езяранскі хоча абудзіць Беларусь Архівавана 29 снежня 2003.
Памёр стваральнік польскай службы Радыё Свабода Ян Новак-Езяранскі

[_5837ddea3176fb97-1] Deutsche Nationalbibliothek Record #123667321 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 4 мая 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_34b993c216282f94-2] Find a Grave — 1996. Праверана 5 жніўня 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[_8b51a67ad92f4e6a-3] Deutsche Nationalbibliothek Record #123667321 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 17 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_4a5f7519e73af007-4] Jan Nowak-Jeziorański (właśc. Zdzisław Jeziorański) // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>

[_1c70513112e2c77b-5] Deutsche Nationalbibliothek Record #123667321 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 1 студзеня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]