Ян Станіслаў Сапега

Ян Станіслаў Сапега
польск.: Jan Stanisław Sapieha
Ян Станіслаў Сапега
Герб «Ліс»
Вялікі маршалак літоўскі 1621 — 1635
Папярэднік	Пётр Весялоўскі
Пераемнік	Крыштаф Весялоўскі
Нараджэнне	25 кастрычніка 1589(1589-10-25)[1][2] Маладзечна, Ашмянскі павет, Віленскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая[2]
Смерць	10 красавіка 1635(1635-04-10)[1][2]^[…] (45 гадоў) Ляхавічы, Новагародскі павет, Новагародскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Месца пахавання	касцёл Святога Міхала, Вільнюс[3]
Род	Сапегі
Бацька	Леў Сапега[2]
Маці	Дарота з Фірлеяў^[d][2]
Жонка	Ганна Схаластыка з Хадкевічаў^[d][2] і Грызельда з Вадынскіх[2]
Дзеці	Караль Сапега^[d][4]
Веравызнанне	каталіцтва
Адукацыя	Віленскі ўніверсітэт Браўнсбергскі езуіцкі калегіум^[d] JMU Падуанскі ўніверсітэт Балонскі ўніверсітэт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ян Станіслаў Сапега (25 кастрычніка 1589, Маладзечна — 10 красавіка 1635, Ляхавічы) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч. Падстолі вялікі літоўскі (1611—1617), маршалак надворны літоўскі (1617—1621) і вялікі літоўскі (з 1621)^[5]; староста слонімскі (з 1605).

Біяграфія

Грызельда з Вадынскіх. Невядомы мастак, XVII ст.

Паходіў з чарэйска-ружанскай лініі магнацкага роду Сапегаў герба «Ліс», сын Льва Сапегі, канцлера вялікага літоўскага, і Даратэі Фірлей (з роду Збаражскіх). Меў братоў Крыштафа Міхала і Казіміра Льва.

Навучаўся ў Віленскай акадэміі, езуіцкім калегіуме ў Брунсбергу, Вюрцбургскім, Падуанскім, Балонскім універсітэтах^[6].

8 жніўня 1618 г. Я. С. Сапега падпісвае прывілей на заснаванне побач з Друяй новага горада пад назвай Сапежын, разлічваючы ператварыць яго ў значны рамесны, гандлёвы і абарончы пункт. Сапежын атрымаў магдэбургскае права.

Браў удзел у выправе Жыгімонта Вазы на Смаленск, а таксама ў вайне супраць Швецыі (з 1625), дзе аднак не выявіў ваеннага майстэрства.

Неаднаразова абіраўся паслом на соймы. У 1612—1613 выконваў дыпламатычныя даручэнні Рэчы Паспалітай у Італіі. У 1630 знаходзіўся пры імператарскім двары ў Вене.

У 1633 г. пасля смерці бацькі становіцца спадкаемцам Ружанскага палаца, але праз два гады памірае.

Двойчы браў шлюб: першай жонкай была Ганна Схаластыка з Хадкевічаў, другой — Грызельда з Вадынскіх.

Зноскі

1. Jan Stanisław Sapieha // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>
2. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 56. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>
3. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 57. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>
4. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 62. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124"></a>
5. ЭнцВКЛ 2005.
6. Анатоль Грыцкевіч. Сапегі Архівавана 19 снежня 2021. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.

Літаратура

• Грыцкевіч А. Сапегі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 548. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.