Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара

Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара
Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара
	Апазнавальны знак ВПС Кот-д’Івуара.
Гады існавання	з 1960 года
Краіна	Кот-д’Івуар
Падпарадкаванне	Міністэрства абароны Кот-д’Івуара
Уваходзіць у	Узброеныя сілы Кот-д’Івуара
Тып	ваенна-паветраныя сілы
Колькасць	470 вайскоўцаў і 200 грамадзянскага персаналу
Дыслакацыя	Ямусукра
Дэвіз	«Хто трымае верх, той трымае ніз» (фр.: Qui tient le haut tient le bas)
Удзел у	Першая Івуарыйская вайна; Французска-івуарскі канфлікт
Камандзіры
Дзеючы камандзір	Генерал паветранай брыгады Нгуесан Кофі Альфрэд

Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара (фр.: L'armée de l'air Ivoirienne) — від войск Узброеных сіл Рэспублікі Кот-д’Івуар. Раней называліся Групай паветранага транспарту і сувязі Кот-д’Івуара (фр.: Groupement Aérien de Transport et de Liaison — GATL). У 2004 годзе тэхнапарк ВПС краіны быў амаль цалкам знішчаны.

Гісторыя

Пасля атрымання незалежнасці ад Францыі ў 1960 годзе Кот-д’Івуар падпісаў з былой метраполіяй шэраг двухбаковых абаронных пагадненняў, паводле якіх французскія ваенныя павінны былі падрыхтаваць лётны склад і паставіць баявыя самалёты. Пастаўкі авіятэхнікі пачаліся ў 1961 годзе з трох самалётаў Douglas C-47 і сямі MH.1521 Broussard. На 1979 год ВПС Кот-д’Івуара мелі толькі адзін транспартны і адзін сувязны самалёты. Першымі рэактыўнымі самалётамі ў ВПС краіны сталі шэсць Alpha Jet CI, набытыя ў кастрычніку 1980 года. Пасля яшчэ адзін быў набыты ў 1983 годзе.

Падчас грамадзянскай вайны 2002—2007 гадоў урад Л. Гбагбо выкарыстоўваў ВПС супраць паўстанцкіх сіл^[1]. Так, 4 лістапада 2004 года прэзідэнт Гбагбо загадаў аднавіць паветраныя налёты на паўстанцаў. 6 лістапада івуарыйскі Су-25 памылкова разбамбіў французскую базу блізу Буаке, забіўшы дзевяць французскіх салдат і амерыканскага рабочага, пераблытаўшы іх з паўстанцамі. У адказ французскія войскі здзейснілі напад на аэрапорт Ямусукра, знішчыўшы два Су-25 і тры верталёты Мі-24, яшчэ два вайсковыя верталёты былі імі збіты над Абіджанам. Праз гадзіну пасля нападу на лагер французская армія ўстанавіла кантроль над аэрапортам Абіджана і запытала падмацавання з базы ў Габоне. Прэзідэнт Гбагбо абвінаваціў Францыю ў падтрымцы паўстанцаў^[2]^[3].

У 2005 годзе, нягледзячы на эмбарга СБ ААН на аказанне ваеннай дапамогі і пастаўкі зброі ў Кот-д’Івуар, для аднаўлення ваенна-паветраных сіл краіны таемна прыбыла група з 10 авіятэхнікаў з Беларусі і Украіны^[4].

На 2007 год, паводле інфармацыі Aviation Week & Space Technology, у эксплуатацыі знаходзіліся шэсць лятальных апаратаў: адзін Ан-32, адзін Cessna 421, два верталёты Eurocopter SA 365 Dauphin, адзін VIP-самалёт Gulfstream IV і адзін верталёт Мі-24. Акрамя таго, Deagel.com паведаміў пра два штурмавікі МіГ-23. Аднак не ўсе лятальныя апараты знаходзіліся ў спраўным стане^[5].

У 2011 годзе ў парушэнне санкцый ААН у краіну былі пастаўлены тры верталёты Мі-24, што выклікала міжнародны скандал. Як мяркуецца, пастаўкі вяліся з Беларусі, аднак дадзеная інфармацыя не была даказана^[6].

Уніформа і эмблемы

Эмблемай ВПС служыць малюнак пчалы і двух крылаў. Эмблему гэтую носяць на версе фуражкі і на пагонах паўсядзённай формы, часам на грудзях над правай кішэняй. Нацыянальных знакаў для пілотаў у Кот-д’Івуары няма, замест гэтага звычайна носяць французскія, мараканскія ці тых краін, дзе атрымалі лётную адукацыю.

Тэхніка

Назва	Вытворчасць	Тып	Мадыфікацыя	Колькасць	Заўвагі
Баявыя самалёты
Су-25	СССР	штурмавік	Су-25УБ	2^[5]
Транспартныя самалёты
Ан-26	Украіна	транспартны самалёт	Ан-26Б	2	Набыта ў Балгарыі ў чэрвені 2018 годзе^[7].
Boeing 727	ЗША	транспартны самалёт	VIP	1^[8]
Gulfstream IV	ЗША	транспартны самалёт		1
Верталёты
Alouette III	Францыя	шматмэтавы		2^[9]
AS365 Dauphin	Францыя	шматмэтавы		1^[9]
SA330 Puma	Францыя	шматмэтавы		1^[9]
AgustaWestland AW139	Італія	VIP		1^[9]
Мі-24	СССР	ударны верталёт		8	пастаўлена Балгарыяй у 2017—2021^[10] і невядомай краінай у 2011^[6]
Вучэбна-баявыя самалёты
Alpha Jet	Францыя/ ФРГ	лёгкі штурмавік і вучэбны самалёт		невядома