Кусей Хусейн | |
---|---|
араб. قصي صدام حسين | |
Дата нараджэння | 17 мая 1966 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 22 ліпеня 2003 (37 гадоў) |
Месца смерці | |
Пахаванне | |
Грамадзянства | |
Адукацыя | |
Веравызнанне | суніты |
Партыя | |
Член у |
|
Род дзейнасці | палітык, ваенны |
Бацька | Садам Хусейн |
Маці | Sajida Talfah[d] |
Дзеці | Mustapha Hussein[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Кусей Садам Хусейн ат-Тыкрыці (араб. قصي صدام حسين التكريتي; 17 мая 1966, Багдад — 22 ліпеня 2003, Масул) — іракскі ваенны, палітычны і дзяржаўны дзеяч, малодшы сын былога прэзідэнта Ірака Садама Хусейна. Былы кіраўнік спецслужбаў і начальнік Рэспубліканскай гвардыі. Ён і яго брат Удэй Хусейн загінулі ў ходзе аперацыі амерыканскіх войск у 2003 годзе.
Кусей Хусейн нарадзіўся ў багдадскім раёне Аль-Карч 17 мая 1966 года ў сям’і будучага прэзідэнта Ірака Садама Хусейна. У 16 гадоў Кусей абвянчаўся з дачкой генерала Махера Абдэль-Рашыда — Сахар, якую абраў яму бацька. Ён паступіў на факультэт права ў Багдадскі ўніверсітэт, які скончыў у 1987 годзе з адзнакай, па спецыяльнасці юрыст[1].
Калі Кусею было толькі 22 гады, Садам зрабіў яго намеснікам дырэктара спецыяльнай службы бяспекі Амн-эль-Хас, якая была ўтворана ў пачатку 1988 года. Лічыцца, што менавіта Кусей кіраваў барацьбой з шыіцкімі паўстаннямі на поўдні краіны ў 1991 годзе і менавіта яму належала ідэя асушэння балот на поўдні краіны, дзе каля тысячы гадоў пражываў асаблівы этнас «балотныя арабы» — татальная меліярацыя цалкам знішчыла гэтую народнасць.
Пазней Кусей узначальваў таемную паліцыю краіны, якая налічвала ў сваіх шэрагах некалькі тысяч чалавек і займалася падаўленнем мецяжоў шыітаў і курдаў. Менавіта дзякуючы дзеянням Кусея і яго падначаленых любая спроба такога бунту адразу спынялася. Ён нядрэнна праявіў сябе і на знешнепалітычным фронце. Намаганнямі міністра замежных спраў Ірака Наджы Сабра — пратэжэ Кусея — былі адноўлены дыпламатычныя адносіны з Саудаўскай Аравіяй і пачаты перамовы з Кувейтам, які не адчуваў да Багдаду сяброўскіх пачуццяў з часоў іракскага ўварвання 1990 года[2].
У 2000 годзе Кусею быў давераны кантроль над структурамі, якім Садам давяраў у найбольшай ступені. Ён стаў на чале асаблівай Рэспубліканскай гвардыі і асаблівага камітэта бяспекі. Гэтыя адносна невялікія структуры, укамплектаваныя добра падрыхтаванымі кадрамі, добра фінансаваліся і выконвалі ролю апор рэжыму Садама. У сярэдзіне мая наступнага года Кусей быў абраны ў склад 18 членаў іракскага рэгіянальнага камандавання, выканаўчага кіраўніцтва кіруючай партыі «Баас». У тым жа годзе ён быў прызначаны намеснікам партыі ў ваенным бюро[3].
Апошні раз Кусей з’явіўся на тэлебачанні 7 красавіка 2003 года падчас пасяджэння вышэйшага кіраўніцтва Ірака пад старшынствам прэзідэнта краіны Садама Хусейна. У той момант ЗША ўжо ўварваліся ў краіну і акупавалі значную яе частку. Пасля падзення Багдаду ён разам з бацькам і братам схаваўся. За галаву кожнага з сыноў Садама была прызначана ўзнагарода ў 15 мільёнаў долараў[4]. Кусей загінуў са сваімі братам і сынам у асабняку шэйха Навафа Зэйдана. Як пазней сцвярджаў камандуючы войскамі кааліцыі ў Іраку генерал-лейтэнант Рыкарда Санчэс, амерыканцы ўпершыню даведаліся, дзе хаваюцца сыны Садама, за дзень да гэтага. Невядомы жыхар Масула данёс, што Удэй і Кусей знаходзяцца на адной з віл у раёне аль-Фалях. Гэты інфарматар (курд па нацыянальнасці) атрымаў ад ЗША 30 млн долараў[5]. Як пасля сцвярджаў сайт Debka, сыны Садама прыехалі да сваяка за два дні да смерці. Па некаторых звестках, яны спрабавалі выкарыстоўваць Масул як перавалачны пункт на шляху ў Сірыю. Але выехаць з горада ім не ўдалося. Амерыканцы пайшлі на штурм дома. Аперацыя працягвалася шэсць гадзін. Спачатку да вілы падышоў невялікі атрад байцоў 101-й паветрана-дэсантнай дывізіі. Яго сустрэлі аўтаматным агнём і гранатамі.
Людзі на віле забарыкадаваліся ўнутры і аказалі жорсткае супраціўленне. Мяркуючы па кадрах, якія ўдалося зняць тэлеканалу «Аль-Арабія», яны зусім не рыхтаваліся да абароны: на стале былі рассыпаныя шакаладныя цукеркі, а самі абаронцы ў тапачках.
Калі пасля масіраванага абстрэлу, у выніку якога бетонны асабняк быў ператвораны ў руіны, спецназ уварваўся ў дом, зноў пачуліся стрэлы. Гэта страляў унук Садама — Мустафа. Адкрыўшы агонь у адказ, амерыканцы застрэлілі яго.
Целы братоў былі дастаўлены на верталёце ў Багдадскі аэрапорт, дзе іх апазналі захопленыя раней набліжаныя Садама: Тарык Азіз, Абэд Хамід Махмуд, Барзан і Ватбан ат-Тыкрыці. У абодвух загінулых быў злёгку дзікі выгляд — абодва мелі густыя бароды. Кусей, звычайна акуратна падстрыжаны, моцна аброс. Фотаздымкі забітых, з скрываўленымі і знявечанымі агнястрэльнымі раненнямі тварамі, абышлі ў тыя дні вядучыя сусветныя выданні. Армія ЗША прадэманстравала целы сыноў Садама журналістам, пры якіх патолагаанатамы паведамілі, што кожнае з целаў змяшчае больш за 20 кулявых раненняў. У Кусея было два кулявых раненні ў галаву, адзначылі медыкі, дадаўшы, што яны не былі нанесены самім Кусеем. Разам з тым, баючыся, што месца пахавання сыноў Садама можа стаць цэнтрам паломніцтва іракцаў і сімвалам супраціву, акупацыйныя ўлады доўга не выдавалі сваякам цела загінуўшых. Толькі праз два тыдні, насуперак усім мясцовым традыцыям, астанкі былі пахаваны. Кусея Хусейна пахавалі ў вёсцы аль-Аўджа. Побач з ім быў пахаваны і яго чатырнаццацігадовы сын Мустафа, унук Садама. 13 студзеня 2007 года цела забітых эксгумавалі і, у адпаведнасці з ісламскімі традыцыямі, да заходу сонца перапахавалі побач з парэшткамі іх бацькі, пакаранага 30 снежня 2006 года[6][7][8].
У студэнцкія гады, будучы сціплым юнаком, ён стараўся не вылучацца сярод аднакурснікаў і ніколі не падкрэсліваў свайго высокага паходжання, чым выгадна адрозніваўся ад старэйшага брата, які праславіўся неўтаймаваным норавам і ўдзелам у сумніўных гісторыях[9]. Кусей адрозніваўся ад Удэя больш спакойным норавам, дзякуючы чаму і лічыўся даверанай асобай бацькі і верагодным яго пераемнікам: толькі яму і асабістаму сакратару прэзідэнта Ірака Абеду Хаміду Махмуду было заўсёды вядома месцазнаходжанне Садама. На сустрэчах Садама Хусейна з яго старэйшымі афіцэрамі заўсёды прысутнічаў Кусей і дэманстраваў бацьку знакі павагі і паслушэнства. На ўсіх пасяджэннях малодшы сын сядзеў побач з прэзідэнтам[10]. Кусей таксама ўмеў хаваць свае эмоцыі, быць, калі трэба, сціплым і цярплівым[11]. Кусей, у адрозненне ад старэйшага брата Удэя, вельмі рэдка з’яўляўся на публіцы і не вёў актыўнае грамадскае жыццё, таму пра яго вядома мала[3].
Тым не менш, апазіцыянеры сцвярджалі, што ён пераўзыходзіў свайго брата ў стрыманасці і жорсткасці. Кусей Хусейн, па чутках, прыдумаў метад барацьбы з перапаўненнем турмаў — «чыстку» (адзін з варыянтаў такой «чысткі»: расстраляць кожнага трэцяга)[3].