Мікалай Іванавіч Вавілаў

Мікалай Іванавіч Вавілаў
Мікалай Вавілаў у 1933 годзе
Мікалай Вавілаў у 1933 годзе
Дата нараджэння 13 (25) лістапада 1887[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 26 студзеня 1943(1943-01-26)[2][3][…] (55 гадоў) ці 1943[4]
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Ivan Vavilov[d]
Жонка E. I. Barulina[d][8]
Дзеці Q129938425?[9]
Род дзейнасці батанік, біёлаг, падарожнік-даследчык, генетык, географ, навуковы работнік, аграном
Навуковая сфера біялогія
Месца працы УАСГНІЛ, Усесаюзнае геаграфічнае таварыства, Усесаюзны інстытут раслінаводства, Інстытут генетыкі АН СССР
Навуковая ступень доктар біялагічных навук (1934[5])
Навуковае званне прафесар акадэмік АН СССР акадэмік АН УССР акадэмік УАСГНІЛ
Альма-матар
Вядомы як стваральнік вучэнняў пра сусветныя цэнтры паходжання культурных раслін і пра імунітэт раслін, закона гамалагічных радоў у спадчыннай зменлівасці арганізмаў, сеткі навуковых устаноў па біялогіі і сумежным навукам
Член у
Прэміі
Ленінская прэмія
Узнагароды
Ленінская прэмія Залаты медаль ВДНГ — 1940
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Сістэматык жывой прыроды
Nikolaj Ivanovich Vavilov на Віківідах
Старонка на Віківідах
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Вавілаў.

Мікалай Іванавіч Вавілаў (13 (25) лістапада 1887, Масква, Расійская імперыя — 26 студзеня 1943, Саратаў, СССР) — расійскі і савецкі вучоны-генетык, батанік, селекцыянер, географ, акадэмік АН СССР, АН УССР, УАСГНДЛ. Прэзідэнт (1929—1935), віцэ-прэзідэнт (1935—1940) УАСГНДЛ, прэзідэнт Усесаюзнага геаграфічнага таварыства (1931—1940), заснавальнік (1920) і нязменны да моманту арышту дырэктар Усесаюзнага інстытута раслінаводства (1930—1940), дырэктар Інстытута генетыкі АН СССР (1930—1940), член экспедыцыйнай камісіі АН СССР, член калегіі Наркамзема СССР, член прэзідыума Усесаюзнай асацыяцыі ўсходазнаўства. У 1926—1935 гадах член Цэнтральнага выканаўчага камітэта СССР, у 1927—1929 гг. — член Усерасійскага Цэнтральнага Выканаўчага Камітэта. Старэйшы брат С. І. Вавілава.

Арганізатар і ўдзельнік батаніка-агранамічных экспедыцый, якія ахапілі большасць кантынентаў (акрамя Аўстраліі і Антарктыды), у ходзе якіх выявіў старажытныя крыніцы формаўтварэння культурных раслін. Стварыў вучэнне аб сусветных цэнтрах паходжання культурных раслін. Абгрунтаваў вучэнне аб імунітэце раслін, адкрыў закон гамалагічных шэрагаў у спадчыннай зменлівасці арганізмаў. Унёс істотны ўклад у распрацоўку вучэння аб біялагічным відзе. Пад кіраўніцтвам Вавілава была створана найбуйнейшая ў свеце калекцыя насення культурных раслін. Ён заклаў асновы сістэмы дзяржаўных выпрабаванняў сартоў палявых культур. Сфармуляваў прынцыпы дзейнасці галоўнага навуковага цэнтра краіны па аграрных навуках, стварыў сетку навуковых устаноў у гэтай галіне.

Загінуў у гады сталінскіх рэпрэсій. На падставе сфабрыкаваных абвінавачванняў быў арыштаваны ў 1940 годзе, у 1941 годзе — асуджаны і прысуджаны да расстрэлу, які пасля быў заменены 20-гадовым тэрмінам зняволення. У 1943 годзе памёр у турме. У 1955 годзе пасмяротна рэабілітаваны.

Зноскі

  1. ↑ Nikolai Vavilov // Encyclopædia Britannica Праверана 23 лютага 2018.
  2. ↑ Бахтеев Ф. Х. Вавилов Николай Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 4 : Брасос — Веш. — С. 214–216. Праверана 27 верасня 2015.
  3. ↑ Nikolay Ivanovich Vavilov // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов - жертв политического террора в советский период (1917-1991) — СПб.: Петербургское Востоковедение, 2013. — 496 с. — (Социальная история отечественной науки о Востоке) — ISBN 978-5-85803-225-0
  5. ↑ Асноўныя даты жыцця і дзейнасці М. І. Вавілава" // www.sgau.ru
  6. ↑ а б Бахтеев Ф. Х. Вавилов Николай Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 4 : Брасос — Веш. — С. 214–216. Праверана 28 верасня 2015.
  7. ↑ Вавилов, Николай Иванович // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 504.
  8. ↑ Савинова Т. А. Фонд академика Н.И. Вавилова в Российском государственном архиве экономики, The Archival Fund of Academician N.I. Vavilov in the Russian State Archive of Economy // Историко-биологические исследования — 2016. — Т. 8, вып. 4. — С. 104–111. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  9. ↑ Рыбакова Е. В. От фотосинтеза к хроматографии (к юбилею историка науки д.х.н. Е.М. Сенченковой), From photosynthesis to chromatography (towards the anniversary of birth of E.M. Senchenkova, historian of science, Doctor of Chemical Sciences) // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 1. — С. 159–175. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2021-11008
  10. ↑ а б в Манойленко К. В. Н.И. Вавилов и ботаники-физиологи: линии взаимодействия (к 130-летию со дня рождения), N.I. Vavilov and the Botanists-Physiologists: Lines of Interactions (On the 130th Anniversary of his Birth) // Историко-биологические исследования — 2017. — Т. 9, вып. 4. — С. 86–95. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  11. ↑ Рожнов В. В., Св. В. Найденко История биологической науки в истории академического здания на Ленинском проспекте в Москве, The history of biological science in the history of the academic building on Leninsky Prospekt in Moscow // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 1. — С. 7–23. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2021-11001

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]