Пеганы

Пеганы
Piikáni
Фота 1900 г.
Агульная колькасць 48000
Рэгіёны пражывання ЗША, Канада
Мова блэкфут
Рэлігія анімізм, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы каінава, сіксікава

Пега́ны, або пііка́ні (саманазва: Piikáni, літаральна "дрэнна апранутыя") — алганкінскі народ. Жывуць пераважна ў штаце Мантана (ЗША) і правінцыі Альберта (Канада). Агульная колькасць (2016 г.) — каля 48 000 чал.

Сучасныя даследаванні паказваюць, што пеганы — аўтахтоннае насельніцтва ўсходу Скалістых гор. З'яўляліся часткай канфедэрацыі чарнаногіх, якая ў XVIII - XIX стст. кантралявала значныя тэрыторыі Вялікіх раўнін ад Саскачэвана на поўначы да Елостоўна на поўдні. Асноўнымі заняткамі з'яўляліся качавая конегадоўля і коннае паляванне. Адзінай палітычнай структуры не мелі. Падзяляліся на качавыя групы на чале абраных правадыроў. Да сярэдзіны XIX ст. у выніку эпідэмічных захворванняў, войн з кры і скарачэння колькасці бізонаў зведалі дэмаграфічны заняпад. З 1860-х гг. знаходзіліся ў залежнасці ад дапамогі з боку ўрадавых структур ЗША і Канады.

Хаця падчас Індзейскіх войн захоўвалі нейтралітэт, 23 студзеня 1870 г. часткі арміі ЗША памылкова атакавалі лагер правадыра пеганаў Далёкага Уцекача ў Мантане. Пры гэтым было забіта каля 200 індзейцаў. Некалькі груп пеганаў адкачавалі на тэрыторыю Канады, дзе ў 1877 г. падпісалі пагадненне з каралевай Вікторыяй. Яны атрымалі 46 677,8 га зямлі, на якіх была створана аўтаномная рэзервацыя. Паўночныя пеганы (Aapátohsipikáni) застаюцца часткай канфедэрацыі чарнаногіх.

Пеганы Мантаны (Aamsskáápipikani) ў 1874 г. і 1887 г. згубілі значную частку зямель у выніку іх перадачы ўрадам ЗША ў маёмасць белым пасяленцам. У 1896 г. яны падпісалі мірнае пагадненне з ЗША, паводле якога захавалі 7 800 км² сваіх тэрыторый, на якіх была створана сучасная рэзервацыя чарнаногіх. У 1935 г. яны абвясцілі сябе самастойнай нацыяй і фактычна вылучыліся з канфедэрацыі, хаця карыстаюцца назвай чарнаногіх.

Сучасныя заняткі — жывёлагадоўля, земляробства, будаўніцтва, праца ў прамысловасці і сферы абслугоўвання. У мінулым прытрымліваліся анімістычных вераванняў, шанавалі Месяц і Сонца. Большасць сучасных вернікаў — хрысціяне.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]