Светазар Бароевіч

Светазар Бароевіч фон Бойна
ням.: Svetozar Boroević von Bojna
Дата нараджэння	13 снежня 1856(1856-12-13)[1][2]
Месца нараджэння	Mečenčani^[d], Donji Kukuruzari^[d], Сісацка-Маславінская жупанія^[d], Харватыя
Дата смерці	23 мая 1920(1920-05-23) (63 гады) ці 4 красавіка 1920(1920-04-04)[3] (63 гады)
Месца смерці	Клагенфурт, Карынтыя, Аўстрыя[4]
Месца пахавання	Цэнтральныя могілкі ў Вене^[d]
Месца працы	Тэрэзіянская ваенная акадэмія^[d]
Грамадзянства	Аўстрыя
Род войскаў	Аўстра-Венгерская армія
Званне	field marshal^[d]
Бітвы/войны	Першая сусветная вайна Усходні фронт Першай сусветнай вайны Італьянскі фронт Першай сусветнай вайны
Узнагароды і званні	Ордэн «Pour le Mérite» Ордэн Зоркі Румыніі Жалезны крыж 1-га класа Жалезны крыж 2-га класа Ордэн Жалезнай кароны 1-й ступені Кавалер Вялікага крыжа Аўстрыйскага ордэна Леапольда Ордэн Льва і Сонца 2 ступені
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Светаза́р Баро́евіч фон Бо́йна (ням.: Svetozar Boroević von Bojna, 13 снежня 1856, Умеціч — 23 мая 1920, Клагенфурт) — военачальнік Першай сусветнай вайны, генерал-фельдмаршал Аўстра-Венгрыі.

Біяграфія

Светазар Бароевіч нарадзіўся ў вёсцы Умеціч, у кароннай зямлі, якая насіла гучнае імя Ваенная Мяжа (Вайна Краіна). Бацькам будучага фельдмаршала быў гранічар, обер-лейтэнант Адам Бароевіч, маці — Табара Бароевіч, народжаная Каварбашыч. Бацькі Светазара належалі да нешматлікай і малавядомай генерацыі праваслаўных харватаў^{[5][6][7][8][9][10]}. Светазар вучыўся ў пяхотнай кадэцкай школе ў Лібенаў. 1 мая 1875 года выраблены ў лейтэнанты. Служыў у 52-м венгерскім пяхотным палку ў Грацы. У 1878 годзе ўдзельнічаў у кампаніі па акупацыі Босніі і Герцагавіны. Вызначыўся пры заняцці Сараева. Узнагароджаны Крыжам за ваенныя заслугі. У 1880 годзе выраблены ў обер-лейтэнанты, скончыў ваенную акадэмію ў Вене. Прылічаны да Генеральнага штабу. З 1883 года служыў у 63-яй пяхотнай брыгадзе. З 1887 па 1891 выкладаў у Тэрэзіянскай ваеннай акадэміі. У 1892 выраблены ў маёры. Начальнік штаба 19, 18, 27 пяхотных дывізій.

У 1899 ажаніўся з Леанцінай, дачкой палкоўніка Фрыдрыха Рытэра фон Роснера. У іх нарадзіўся сын Фрыдрых (Фрыц), названы ў гонар дзеда па маці. З 1904 года Светазар Бароевіч — камандзір 12-га палка Каралеўскага Харвацкага дамабранства. З 1912 — камандзір VI армейскага корпуса. Выраблены ў генералы пяхоты.

Першая сусветная вайна

На чале корпуса ўступіў у вайну ў складзе 4-й арміі Ауфенберга. Камандаваў корпусам у Галіцыйскай бітве. У верасні 1914 змяніў генерала Рудольфа Брудэрмана на пасадзе камандуючага 3-й арміяй, разбітай у Галіцыйскай бітве. У кастрычніку прымусіў адступіць 3-ю рускую армію Радка-Дзмітрыева і дэблакаваў абложаны Перамышль. Неўзабаве, аднак, быў вымушаны зноў адступіць перад новым рускім ударам.

Восенню 1914 і зімой 1915 года абараняў праходы ў Карпатах супраць 8-й рускай арміі генерала Брусілава. Брусілаву ўдалося захапіць Дукельскі перавал і Лупкоўскі перавал, але не прасунуцца далей. Вясной 1915 года, пасля Горліцкага прарыву, удзельнічаў у агульным наступе, заняў Перамышль.

У чэрвені 1915 года, пасля ўступлення Італіі ў вайну супраць цэнтральных дзяржаў, пераведзены на Італьянскі фронт. Прызначаны камандуючым 5-й арміі. Адбіў некалькі наступаў праўзыходзячых італьянскіх сіл. З 1917 года — камандуючы групай армій «Бароевіч», якая складалася з 1-й і 2-й армій «Ізонца». 1 лютага 1918 года выраблены ў фельдмаршалы. Змяніў эрцгерцага Яўгена на пасадзе галоўнакамандуючага войскамі на Італьянскім фронце.

Пасля распаду Аўстра-Венгрыі, хацеў атрымаць падданства Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў, куды ўвайшлі харвацкія зямлі, але ўрад каралеўства не дазволіў яму там пасяліцца. Памёр ад інсульту ў горадзе Клагенфурт ў 1920 годзе. Пахаваны на Венскіх Цэнтральных могілках.

У 1916 годзе Бароевічу было прысвоена званне ганаровага грамадзяніна горада Заграба^[11].

Працы фельдмаршала Бароевіча

• Durch Bosnien: illustrirter Führer auf der k. k. Bosna-Bahn und der bosnisch-hercegovinischen Staatsbahn Doboj-Siminhan, Verl. d. k. k. Bosna-Bahn, Beč, 1887., (2. izd. 1890.)
• O vojni proti Italiji od feldmaršala Boroevića, Ljubljana, 1923.
• O ratu protiv Italije: sa 3 priloga, Delniška tiskarna d. d., Ljubljana, 1923.

Зноскі

1. Svetozar Borojević // Hrvatski biografski leksikon — 1983.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1563573"></a>
2. Brozović D., Ladan T. Svetozar Borojević // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a>
3. Deutsche Nationalbibliothek Record #118796631 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 24 красавіка 2014.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
4. Deutsche Nationalbibliothek Record #118796631 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 13 жніўня 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
5. [1] Архівавана 26 красавіка 2012. Milan Pojić, Vojskovođa Svetozar Boroević 1856—1920, Hrvatski državni arhiv, Zagreb, 2006
   «…Odredbe Narodnog vijeća o željeznicama za koje sam saznao tijekom noći u najkraćem će vremenu vojsku učiniti bespomoćnom zbog nedostatka hrane i posljedice će biti katastrofalne za južnoslavenska područja jer će horde nedisciplinirane vojske i Talijana, koji se ne mogu u ovom trenutku zaustaviti, nahrupiti preko Kranjske i Hrvatske i zato Vas molim ne kao general, ne kao posljednji sin zemlje već kao domoljub koji svoju domovinu voli isto tako kao i svaki drugi Hrvat i apeliram na domoljublje NV da se ukinu ove odredbe koje bio pretvorile vojsku u horde koje bi uništile posljednje tekovine. Neka željeznički promet bude slobodan…» (телеграмма Бороевича Народному совету СХС, 1. ноября 1918. г.)
   
   «„Dragi Slavko! … Zahvaljujem Vam na pokušajima rehabilitacije. Budući da ne poznajem prilike u Hrvatskoj, prepuštam Vam sve odluke. Bilo bi mi žao ako bi mi se pred zemljacima u Hrvatskoj tek na traženje Srbije osigurala zadovoljština. Postoji li mogućnosti da se cijeli zapisnik, naravno preveden, preda Obzoru na objavljivanje s mojim komentarom o mom svjetonazoru kao Hrvata i utjecaju u prilog Južnih Slavena tijekom rata?… Srdačno, Vaš stari Boroević, feldmaršal.“ » (писмо Бороевича Славку Кватернику, 1919. г.)
6. Morselli, Mario (2001). Caporetto, 1917: victory or defeat?. Routledge. p. 41. ISBN 0714650730, 9780714650739. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Праверце значэнне |isbn=: invalid character (даведка)
7. Palmer, Alan (2000). Victory 1918. Grove Press. p. 185. ISBN 0802137873, 9780802137876. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Праверце значэнне |isbn=: invalid character (даведка)
8. Tucker, Spencer (1996). The European powers in the First World War:. Taylor & Francis. p. 762. ISBN 0815303998, 9780815303992. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Праверце значэнне |isbn=: invalid character (даведка)
9. Burg, David F. Burg (2004). Almanac of World War I. University Press of Kentucky. p. 67. ISBN 0813190878, 9780813190877. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Праверце значэнне |isbn=: invalid character (даведка)
10. Neiberg, Michael S. (2004). Warfare & society in Europe: 1898 to the presentI. Routledge. p. 47. ISBN 0415327180, 9780415327183. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Праверце значэнне |isbn=: invalid character (даведка)
11. 1850. - 1918. (Austro Ugarska monarhija) (харв.). Официальный сайт Загреба. Zagreb.hr. Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2011. Праверана 19 ліпеня 2011.

Літаратура

• Залесский К.А. Кто был кто в Первой мировой войне. — М.: АСТ, 2003. — 896 с. — 5 000 экз. — ISBN 5-271-06895-1..
• Pojić Milan, Ćosić Stjepan. Vojskovođa Svetozar Boroević 1856-1920. Zagreb, 2006.

Спасылкі

• Біяграфія Светазара Бароевіча фон Бойны на сайце «Хронаса»