Kewenn

Kewenn
Bourc'h Kewenn.
Anv gallek (ofisiel)	Quéven
Bro istorel	Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant	Mor-Bihan
Arondisamant	an Oriant
Kanton	Plañvour
Kod kumun	56185
Kod post	56530
Maer Amzer gefridi	Marc Boutruche 2014-2026
Etrekumuniezh	An Oriant tolpad-kêrioù
Bro velestradurel	Bro an Oriant
Lec'hienn Web	http://www.queven.com
Poblañsouriezh
Poblañs	8 906 ann. (2022)[1]
Stankter	372 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 47′ 22″ Norzh 3° 24′ 50″ Kornôg / 47.7894444444, -3.41388888889
Uhelderioù	kreiz-kêr : 50 m bihanañ 2 m — brasañ 66 m
Gorread	23,93 km²
Kewenn
kemmañ

Kewenn (pronoñset [ˈcəɥən] gant tud ar vro) a zo ur gumun eus Breizh e kanton Plañvour e departamant ar Mor-Bihan.

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[2].

Ya d'ar brezhoneg

• 
  Panell mont-tre er vourc'h.
• 
  Panell divyezhek.

• Ar maer kozh (2008-2014), Marc Cozilis, a zo ur brezhonegour ampart.
• D’ar 26 a viz Gwengolo 2008 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun ha roet war un dro d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 1.
• D'an 20 a viz Ebrel 2011 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 2.

Deskadurezh

• Un hentad divyezhek a zo eno abaoe 2006.
• E distro-skol 2024 e oa 54 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (4,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[3].

Istor

Dispac'h Gall

• Melestradurezh: krouet e voe kumun Kewenn e 1790; e Kanton Gwidel hag e Bann Henbont e oa^[4]. Diskaret e voe Kanton Gwidel gant lezenn an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix. Lakaet e voe kumun Kewenn e Kanton Pont-Skorf e 1801 gant an hevelep lezenn^[5]. Lakaet e oa bet en Arondisamant an Oriant krouet e 1800.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas 103 gwaz abalamour d'ar brezel, 18 e 1914, 25 e 1915, 24 e 1916, 13 e 1917, 16 e 1918 ha 7 e 1919, eleze 4,45 % eus he foblañs e 1911^[6].

Eil brezel-bed

Blockhaus pezhioù-kanol e Kewenn

• Mervel a reas 15 milour ha 24 den nann-soudard abalamour d'ar brezel^[6].
• D'ar 7 a viz Eost 1944 e teuas milourion SUAat gant tankoù betek ar vourc'h met an Alamaned o lakas da gilañ war-zu Pont-Skorf; degemeret e oant bet mat gant tud Kewenn, setu perak e voe c'hwezhet an tan er vourc'h gant an Alamaned d'an 18 a viz Eost 1944^[7]. Chom a reas Kewenn e Sankenn an Oriant e dalc'h an Alamaned betek an 10 a viz Mae 1945. Distrujoù bras a voe er gumun.

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

• Mervel a reas daou vilour er Viêtnam^[8].

Brezel Aljeria

• Mervel a reas nav milour^[9].

Monumantoù ha traoù heverk

• 
  Peulvan Kerdehored.
• 
  Taolioù-maen Kerroc'h.
• 
  Iliz katolik Kewenn.
• 
  Ar c'halvar.
• 
  Chapel an Drinded.

• Meurvein.
• Iliz katolik Sant Pêr ha Sant Paol.
• Ar c'halvar er vourc'h.
• Chapelioù.
• Monumant ar re varv e-tal an iliz katolik, luc’hskeudenn^[10]. Dioueliet e voe d’an 2 a viz Here 1921^[11].

Douaroniezh

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

^[12]

Tud

Melestradurezh

Roll maered ar gumun
Mare		Anv	Strollad	Karg
Ebrel 2014	→ bremañ	Marc Boutruche[13]	Tu-dehou, distrollad
Meurzh 2008		Marc Cozilis	Strollad Komunour Gall
Meurzh 1982	Meurzh 2008	Jean-Yves Laurent	Strollad Sokialour Gall
	Kerzu 1980	Pierre Quinio	Strollad Sokialour Gall
Here 1947	Eost 1974	Joseph Kerbellec	SFIO
Gwengolo 1945	Here 1947	Louis Kermabon
1940	1945	Louis Kermabon	bet anvet gant Renad Vichy
1904	1940	Julien Moëllo
1892	1904	Auguste Roperc'h
1878	1892	Joseph Le Léannec
1852	1878	Jean-Marie Raoul
1819	1852	Yves Le Leslé (mab)
1799	1819	Yves Le Leslé (tad)
1797	1799	Nicolas Joseph Raoul
1795	1797	Joseph Loménéhé
1793	1795	Jacques Le Bigot
1791	1793	Jacques Loher
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Gevelliñ

Gevellet eo Kewenn gant ar c'hêrioù-mañ^[14] :

• Dún Mánmhaí (Iwerzhon) abaoe 1987
• Altenkunstadt (Alamagn) abaoe 2006
• Weismain (Alamagn) abaoe 2006
• Burgkunstadt (Alamagn) abaoe 2011
• Koro (Mali) abaoe 2002

Liammoù diavaez

• (br) Kewenn war lec'hienn Geobreizh
• (fr) Lec'hienn ofisiel Kêr Gewenn

Notennoù ha davennoù

1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
2. (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
3. (br)Distro-skol ar c’helenn divyezhek
4. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 309
5. (fr)Cassini - EHESS - Kewenn - Fichenn ar gumun
6. (fr)Monumant ar re varv
7. (fr)Jean Le Berd, Lorient sous l'occupation, Embannadurioù Ouest-France, Roazhon, 1986, pajennoù 109 ha 114
8. (fr)Memorial Genweb
9. (fr)Memorial Genweb
10. (fr)Memorial Genweb
11. (fr)Université de Lille
12. (fr)Cassini hag EBSSA
13. (fr)Ouest-france.fr, d'ar 5 a viz Ebrel 2014
14. (fr)Lec'hienn ti-kêr Kewenn