Porzh-Lae

Porzh-Lae
Tour-tan e genoù ar porzh.
Anv gallek (ofisiel)	Le Palais
Bro istorel	Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant	Mor-Bihan
Arondisamant	an Oriant
Kanton	Kiberen
Kod kumun	56152
Kod post	56360
Maer Amzer gefridi	Tibault Grollemund 2020-2026
Etrekumuniezh	Kumuniezh kumunioù ar Gerveur
Bro velestradurel	Bro an Alre
Lec'hienn Web	(fr) www.lepalais.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	2 536 ann. (2020)[1]
Stankter	145 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 20′ 50″ Norzh 3° 09′ 15″ Kornôg / 47.347222, -3.154167
Uhelderioù	kreiz-kêr : 22 m bihanañ 0 m — brasañ 58 m
Gorread	17,43 km²
Porzh-Lae
kemmañ

Porzh-Lae (Le Palais e galleg, distaget Palais hep ar ger-mell gant tud ar bastell-vro) zo ur gumun e kanton Kiberen e departamant ar Mor-Bihan.

Douaroniezh

• Er Gerveur emañ Porzh-Lae.

Istor

Dispac'h Gall

• Melestradurezh : krouet e voe ar gumun e 1790 ; gant lezenn an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet e penn kanton Porzh-Lae^[2] ; e Bann an Alre e oa ; miret e voe ar c'hanton dindan anv Kanton ar Gerveur gant lezenn an 8 pluviôse an IX (28 Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix. Lakaet e voe Porzh-Lae en Arondisamant an Oriant bet krouet e 1800^[3].

XIX^vet kantved

• Krouet e voe kumunioù Edig hag Houad d'ar 16 a viz Kerzu 1891 diwar ul lodenn eus kumun Porzh-Lae^[4].

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas 102 waz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, eleze 2,06 % eus he foblañs e 1911^[5].
• Dalc'het e voe prizonidi alaman gant al lu gall er gumun.

Repuidi

• 1937 : degemeret e voe er gumun 2 500 a dud o tont eus Spagn, Euskariz en o mesk, e Breizh, abalamour da Vrezel Spagn^[6].

Eil Brezel-bed

• Mervel a reas nav den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[7].
• E Sankenn an Oriant edo Porzh-Lae^[8].
• Dieubet e voe ar gumun d'an 10 a viz Mae 1945 goude emzaskoridigezh an Alamaned^[9].

Monumantoù ha traoù heverk

• Gwikadell, savet gant Vauban (XVII^vet kantved).
• Magoerioù-tro an Patrom:XIXvet lantved gant porzh-Bangor ha porzh-Vauban.
• Kastell Fouquet, XVII^vet kantved.
• Ti al Louzaoueg, XVIIvet ha XVIII^vet kantved.
• Tiez, XVIIvet ha XVIIIvet kantved.
• Plasenn an ti-kêr.
• Iliz katolik Sant Geran, 1905.
• Chapel an Ospital XVIIIvet kantved.
• Chapel an Itron-Varia.
• Mirdi-istoer er wikadell.
• Monumant ar re varv er Brezel Gall-Prusian eus 1870^[10].
• Monumant ar re varv er brezelioù-bed^[11].
• Plakenn ar re varv (1914-1918) en iliz katolik, luc’hskeudennoù^[12].
• Monumant ha bezioù ar brizonidi alaman e bered ar gumun^[13],[14].

Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun

Bro	Niver a dud
Rouantelezh-Unanet	1 (Merdeadurezh kenwerzh)
Hollad	1

Marvet eo e-kerzh ar Brezel-bed kentañ, e miz Meurzh 1917. E vag a oa bet kaset d'ar strad gant ul lestr-spluj alaman^[15].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Melestradurezh

Tud

Tud bet ganet eno

Tud marvet eno

• Jean-Baptiste Belley, dispac'her gall, d'an 18 thermidor an XIII (6 Eost 1805).

Tud liammet ouzh ar gumun

Gevelliñ

• Font-Romeu, Katalonia, abaoe 2014.

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Porzh-Lae

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• (br) Geobreizh

Notennoù ha daveoù

1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
2. (fr) Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, ar Faoued, 2006, p. 247.
3. (fr) Cassini - EHESS - Porzh-Lae - Fichenn ar gumun
4. (fr) Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, ar Faoued, 2006, pp. 14, 140 ha 142.
5. (fr) Monumant ar re varv
6. (fr) Archives départementales du Morbihan, Le Morbihan en guerre 1939-1945, 2009, p. 18
7. (fr) Monumant ar re varv
8. (fr) Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, p. 587.
9. (fr) Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, p. 622.
10. (fr) Memorial Genweb, luc’hskeudenn
11. (fr) Memorial Genweb, luc’hskeudenn
12. (fr) Memorial Genweb
13. (fr) Memorial Genweb
14. (fr) Memorial Genweb
15. (en) Commonwealth War Graves Commission