Telegraf (od grčke riječi tele, daleko, i graphein, pisati) je uređaj odnosno sistem za prenos poruka na veliku udaljenost. Za razliku od telefona, telegraf ne prenosi glas nego pojedina slova uz pomoć određenog koda.
Prvi telegrafski sistemi su koristili optički prijenos poruka. Za vrijeme francuske revolucije, Claude Chappe, inžinjer iz Lyona je izmislio i izgradio novi sistem koji se sastojao od niza tornjeva sa pokretnim elementima kojima je upravljala ljudska posada. [1]
Svaka pozicija pokretnih elemenata je odgovarala jednom slovu te su kodovi morali biti razmijenjeni prije prijenosa poruke. Tornjevi su bili izgrađeni na uzvišenjima i na relativno maloj udaljenosti, oko 400 m, [1] kako bi se iz svakog tornja vidio prethodni i naredni toranj u nizu. Nakon što bi posada primijetila signale koje je slao jedan toranj, ponavljala bi te signale nakon određenog vremena. Posada narednog tornja bi primijetila ove signale i također ih ponavljala. Tako se poruka širila s jednog na drugi kraj niza. Ovaj sistem je omogućavao mnogo brži prenos poruka u odnosu na dotad korištene kurire na konjima.
Problem ovih prvih telegrafa je bio to što se nisu mogli koristiti po noći ili lošem vremenu, te što je u svakom tornju morao biti angažiran veliki broj ljudi.[1]
Optički telegrafi se koriste i danas, naročito u moreplovstvu, gdje se za prenos poruka na kratke udaljenosti koristi jak reflektor koji se naizmjenično pali i gasi. Ovo gašenje i paljenje svjetla odgovara određenom kodu uz pomoć kojeg se prenosi poruka.
U Francuskoj je postojao niz optičkih telegrafa, ukupno 534, na dužini od 5000 km.[1]
Razvoj elektriciteta je stvorio osnove za električni telegraf. Samuel Morse je 1832. godine uspio razviti prvi jednostavni i stabilni električni sistem za prijenos poruka te je naredne godine za ovaj izum dobio i patent. Prvi pravi električni telegraf je povezivao London i Birmingham i izgrađen je 1838. godine. [2]
Kod električnog telegrafa su dvije tačke između kojih se vrši prijenos poruke povezane električnom linijom. S obje strane ove električne linije se nalazi po jedna posebna sprava, od kojih jedna služi za slanje a druga za primanja poruka. Za slanje poruke se kod prenosi tako da se električni signali šalju električnom linijom. Ovi signali se registriraju s druge strane linije (obično uz pomoć papirne trake na koju se ispisuju primljeni simboli) i tako dolazi do prijenosa poruke.
Morse je za upotrebu sa svojim aparatom izmislio poseban kod u kojem se za svako slovo abecede koristi mješavina tačaka i linija. Ovaj kod (takozvani Morseov kod) je još i danas u upotrebi.[2]