Dafydd Wigley
| Dafydd Wigley | |
| |
Aelod Seneddol dros Gaernarfon
| |
| Cyfnod yn y swydd 1974 – 2001 | |
| Cyfnod yn y swydd 6 Mai 1999 – 3 Mai 2003 | |
| Geni | 1 Ebrill 1943 Derby, Lloegr |
|---|---|
| Plaid wleidyddol | Plaid Cymru |
| Priod | Elinor Bennett |
| Alma mater | Prifysgol Manceinion |
Gwleidydd Cymreig ac aelod o Blaid Cymru yw Dafydd Wigley (ganed 1 Ebrill 1943), sydd yn uchel ei barch yng Nghymru. Bu'n cynrychioli etholaeth Caernarfon fel Aelod Seneddol yn San Steffan am 27 mlynedd ac yn y Cynulliad rhwng 1999 a 2003. Roedd yn arweinydd Plaid Cymru rhwng 1981 a 1984 ac eto rhwng 1991 a 2000.
Cefndir
[golygu | golygu cod]Fe'i ganwyd yn unig blentyn yn Derby, Lloegr, ond dychwelodd y teulu i Gymru yn 1946.
Roedd ei fam yn wreiddiol o Bwllheli. Roedd ei mam hithau'n weithgar gyda'r Rhyddfrydwyr a'i thad yn gyfreithiwr ac yn weithgar gyda'r Toriaid. Roedd tad Wigley'n gweithio ym myd llywodraeth leol. Bu yn drysorydd Cyngor Sir Gaernarfon o 1947 tan 1974.
Cafodd Wigley ei fagu yn bennaf yn y Bontnewydd, Caernarfon. Mynychodd Ysgol Ramadeg Caernarfon ac Ysgol breswyl Rydal Penrhos, Bae Colwyn cyn mynd i Brifysgol Manceinion. Ar ôl graddio yn 1964 ymunodd â Chwmni Moduron Ford yn Dagenham i'w hyfforddi mewn cyllid diwydiannol.
Yn 1967 priododd ag Elinor Bennett Owen. Y flwyddyn honno hefyd yr ymunodd â chwmni Mars; cwmni sy'n enwog am gynhyrchu siocled a melysion. Bu'n reolwr cyllid i Hoover, Merthyr Tudful cyn ei ethol yn aelod seneddol.
Gyrfa wleidyddol
[golygu | golygu cod]
Daeth yn aelod seneddol dros Gaernarfon dros Blaid Cymru yn Etholiad Cyffredinol Chwefror 1974, ac yn aelod o'r Cynulliad Cenedlaethol Cymru dros yr un etholaeth yn 1999 ond wnaeth e ddim sefyll wedyn yn Etholiad Cyffredinol 2001. Wnaeth e ddim sefyll am etholiad y Cynulliad chwaith yn 2003 oherwydd salwch.
Daeth yn Llywydd Plaid Cymru gyntaf yn 1981, yn dilyn ymddeoliad Gwynfor Evans, ond roedd yn rhaid iddo roi'r gorau i'r llywyddiaeth yn 1984 oherwydd cyflwr iechyd ei blant. Daeth yn ôl i'r Llywyddiaeth wedi ymddeoliad Dafydd Elis-Thomas yn 1991 a bu yn y swydd tan y flwyddyn 2000, pan y bu raid iddo roi'r gorau i'w swydd oherwydd afiechyd, er bod ar y pryd gyhuddiadau o gynllwynio yn ei erbyn.
Yn 1994 safodd dros Blaid Cymru ar gyfer Senedd Ewrop
Bu'n 'bâr' seneddol i John Major.
Mae bellach yn aelod o Dŷ'r Arglwyddi
| Senedd y Deyrnas Unedig | ||
|---|---|---|
| Rhagflaenydd: etholaeth newydd |
Aelod Seneddol dros Gaernarfon 1974 – 2001 |
Olynydd: Hywel Williams |
| Cynulliad Cenedlaethol Cymru | ||
| Rhagflaenydd: sedd newydd |
Aelod Cynulliad dros Gaernarfon 1999 – 2003 |
Olynydd: Alun Ffred Jones |
| Swyddi gwleidyddol | ||
| Rhagflaenydd: swydd newydd |
Arweinydd yr Wrthblaid yn y Cynulliad 1999 – 2000 |
Olynydd: Ieuan Wyn Jones |
| Swyddi gwleidyddol pleidiol | ||
| Rhagflaenydd: Gwynfor Evans |
Llywydd Plaid Cymru 1981 – 1984 |
Olynydd: Dafydd Elis-Thomas |
| Rhagflaenydd: Dafydd Elis-Thomas |
Llywydd Plaid Cymru 1991 – 2000 |
Olynydd: Ieuan Wyn Jones |
| ||||||||