Philip Jones Griffiths

Philip Jones Griffiths
Ganwyd18 Chwefror 1936 Edit this on Wikidata
Rhuddlan Edit this on Wikidata
Bu farw19 Mawrth 2008 Edit this on Wikidata
o canser Edit this on Wikidata
Llundain Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethffotograffydd, ffotografydd rhyfel, ffotonewyddiadurwr, newyddiadurwr Edit this on Wikidata
Prif ddylanwadHenri Cartier-Bresson Edit this on Wikidata
Gwobr/auLucie Award Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://philipjonesgriffiths.org/ Edit this on Wikidata
Bachgen yn dryllio piano; c. 1961. LlGC
Sifiliad benywaidd o Fietnam; c. 1967. LlGC

Ffotograffydd o Gymro oedd Philip Jones Griffiths (18 Chwefror 193618 Mawrth 2008) a aned yn Rhuddlan. Roedd yn enwog drwy'r byd am ei luniau o Ryfel Fietnam. Mae'r casgliad cyfan wedi'i roi i Lyfrgell Genedlaethol Cymru.

Astudiodd i fod yn fferyllydd yn Lerpwl, a thra'n gweithio yn Llundain, bu'n ffotograffydd rhan-amser gyda phapur newydd y Guardian. Yn 1961 daeth yn ffotograffydd llawrydd llawn amser. Aeth i Algeria yn 1962 i dynnu lluniau yn ystod rhyfel annibyniaeth y wlad gyda Ffrainc. Yna aeth i ganol Affrica, ac wedyn i Asia, gan dynnu lluniau yn Fietnam rhwng 1966 a 1971 ar gyfer asiantaeth lluniau Magnum.

Tra yn Fietnam tynnodd luniau yn cofnodi'r rhyfel yno. Oherwydd natur ei luniau, roedd Magnum yn cael trafferth gwerthu ei luniau i bapurau newydd yn America, ond llwyddodd Griffiths i gael sgŵp gyda llun o Jackie Kennedy (gwraig John F. Kennedy) ar wyliau yn Cambodia gyda chyfaill o ddyn. Fe wnaeth yr incwm o luniau fel hyn ei alluogi i barhau i dynnu lluniau'n cofnodi'r rhyfel a chafodd y rhain eu cyhoeddi mewn llyfr o'r enw Vietnam inc. yn 1971. Yn ogystal â bod yn un o'r cofnodion mwyaf manwl o unrhyw ryfel, mae'r llyfr hefyd yn gofnod o ddiwylliant Fietnam dan warchae. Chwaraeodd y llyfr hwn ran flaenllaw yn crisialu barn gyhoeddus am ddoethineb ymyrraeth yr Unol Daleithiau yn Fietnam, ac fe gafodd ei ailgyhoeddi yn 2001 gyda rhagair gan Noam Chomsky.[1]

Yn 1973 bu'n cofnodi rhyfel Yom Kippur a gweithiodd yn Cambodia rhwng 1973 a 1975. Symudodd i Efrog Newydd yn 1980 i fod yn gadeirydd Magnum, a bu'n gadeirydd am 5 mlynedd, sef y cyfnod hiraf i unrhyw un fod yn gadeirydd Magnum hyd yma.

Yn ystod ei yrfa aeth aseiniadau Griffiths ag ef i 120 o wledydd. Bu'n gweithio a thynnu lluniau ar gyfer storiau gwahanol fel Bwdhaeth yng Nghambodia, sychder yn India, tlodi yn Texas, ail-wyrddu Fietnam, ac ôl-effeithiau Rhyfel y Gwlff yn Kuwait.

Ymysg ei lyfrau eraill mae Dark Odyssey, ble mae Griffiths yn ystyried y berthynas anghyfartal rhwng technoleg a'r ddynoliaeth, a hefyd y llyfr Agent Orange, sy'n olrhain sgîl-effeithiau hirhoedlog defnydd lluoedd America o'r cemegyn Agent Orange ar Fietnam.

Arddangosfeydd

[golygu | golygu cod]
  • 2015 Philip Jones Griffiths: A Welsh Focus on War and Peace - Llyfrgell Genedlaethol Cymru
  • 2006 Fifty Years on the Frontline - Southeast Museum of Photography, Daytona, UDA
  • 2005 Fifty Years of Frontline - Denise Bibro Fine Art, Efrog Newydd, UDA
  • 2004 Agent Orange - Side Photographic Gallery, Newcastle upon Tyne
  • 1996 Dark Odyssey - Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Caerdydd
  • 1992 RetrospectiveMadrid, Sbaen
  • 1990 Retrospective - Photofest, Houston, Texas, UDA
  • 1985 Magnum Concert - Musée d’Art et Histoire, Fribourg, Y Swistir
  • 1985 Magnum Photographs: 1932-1967 - Pace/MacGill Gallery, Efrog Newydd, UDA

Llyfrau

[golygu | golygu cod]
  • Vietnam, Inc. (Efrog Newydd: Collier Macmillan, 1971; Llundain: Phaidon, 2001)
  • Bangkok Yr Iseldiroedd (Amsterdam: Time-Life, 1979)
  • Philip Jones Griffiths: una vision retrospectiva (1952-1988) (Consorcio para la Organizacion de Madrid Capital Europea de la Cultura, Sbaen, 1992)
  • Dark Odyssey (Efrog Newydd: Aperture, 1996)
  • Agent Orange: Collateral Damage in Vietnam (Llundain: Trolley, 2004)
  • Vietnam at Peace (Llundain: Trolley, 2005)
  • Recollections (Llundain: Trolley, 2008)

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]