Μιχαήλ Στρογκόφ

Μιχαήλ Στρογκόφ
Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης Ετζέλ
ΣυγγραφέαςΙούλιος Βερν
ΕικονογράφοςJules Férat
ΤίτλοςMichel Strogoff
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1874
Ημερομηνία δημοσίευσης1876
ΜορφήΜυθιστόρημα
ΣειράΕκπληκτικά Ταξίδια #1
LΤ ID351702
Πρώτη έκδοσηΠιερ-Ζουλ Ετζέλ
ΠροηγούμενοThe Survivors of the Chancellor
ΕπόμενοΠάνω σ' έναν κομήτη
Δημοσιεύθηκε στοSrpKor: Corpus of the contemporary Serbian language
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Μιχαήλ Στρογκόφ (τίτλος πρωτοτύπου Michel Strogoff) είναι μυθιστόρημα περιπέτειας του Γάλλου συγγραφέα και θεμελιωτή της επιστημονικής φαντασίας Ιουλίου Βερν. Πρωτοδημοσιεύθηκε το έτος 1876 σε δυο τόμους (ο πρώτος τόμος την 14η Αυγούστου και ο δεύτερος την 6η Νοεμβρίου της χρονιάς) από τον εκδότη Πιερ-Ζυλ Ετζέλ. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί μεταξύ άλλων κι από τον Νίκο Καζαντζάκη το 1942 για τις εκδόσεις Δημητράκου [1].

Υπόθεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρώτο μισό της διαδρομής του Στρογκόφ διαμέσου της Σιβηρίας.

Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη Ρωσική Αυτοκρατορία του τσάρου Αλεξάνδρου Β΄. Η Σιβηρία δέχεται επίθεση από ορδές Τατάρων, κάτω από την αιγίδα του τρομερού Φεοφάρ Χαν και την ουσιαστική βοήθεια ενός Ρώσου προδότη, του τέως συνταγματάρχη του τσαρικού στρατού Ιβάν Ογκάρεφ. Ο Ογκάρεφ στοχεύει ιδίως στην κατάληψη του Ιρκούτσκ, της πρωτεύουσας της ανατολικής Σιβηρίας, όπου έχει αποκλειστεί ο αδελφός του τσάρου. Αυτός είχε στο παρελθόν εξορίσει και καθαιρέσει από τα αξιώματά του τον Ογκάρεφ, που τώρα δίψαγε για εκδίκηση. Έχοντας αιφνιδιάσει τους Ρώσους, οι Τάταροι προελαύνουν ραγδαία, χωρίς ουσιαστική αντίσταση. Στο πέρασμά τους μεταξύ άλλων κόβουν και τις τηλεγραφικές γραμμές, με αποτέλεσμα να αποκοπεί η Σιβηρία και το Ιρκούτσκ από το τσαρικό παλάτι. Ο τσάρος έχοντας γνώση για την προδοτική δράση του Ογκάρεφ και μη μπορώντας να τηλεγραφήσει, προστάζει τον αξιωματικό Μιχαήλ Στρογκόφ να παραδώσει ένα έγγραφο στον αδελφό του για να τον προειδοποιήσει σχετικά. Ο Στρογκόφ είναι μέλος της επίλεκτης μονάδας των αγγελιοφόρων του τσάρου. Καταγόμενος ο ίδιος από τη Σιβηρία, γνωρίζει όσο κανείς άλλος το δρόμο και τις δυσκολίες για το Ιρκούτσκ. Για να μην τον ανακαλύψουν οι Τάταροι, ο Στρογκόφ ξεκινά το ταξίδι με πλαστή ιδιότητα, ως έμπορος με το όνομα Νικόλαος Κορπανώφ.

Το δεύτερο μισό της διαδρομής του Στρογκόφ διαμέσου της Σιβηρίας.

Στο δρόμο για το Ιρκούτσκ θα γνωρίσει τη νεαρή Νάντια Φεντόρ, που έχει προορισμό την ίδια πόλη με σκοπό να συναντήσει τον εκεί εξόριστο πατέρα της. Εξάλλου θα κάνει τη γνωριμία με δύο πολεμικούς ανταποκριτές που περιγράφουν την επιδρομή των Τατάρων, τον Άγγλο Χάρυ Μπλουντ και τον Γάλλο Αλσίντ Ζολιβέ. Στο ενδιάμεσο του πολυήμερου ταξιδιού για το μακρινό (5.500 χιλιόμετρα) Ιρκούτσκ, ένα μεγάλο μέρος της Σιβηρίας υποκύπτει στα χέρια των κατακτητών και ο Στρογκόφ χάνει την επαφή με τα άτομα που είχε γνωρίσει πρωτύτερα. Ο προδότης Ογκάρεφ, γνωρίζοντας για την ύπαρξη ενός αγγελιοφόρου του τσάρου, κάνει τα πάντα για να τον συλλάβει. Ακάθεκτος ο Στρογκόφ θα συνεχίσει το δρόμο για το Ιρκούτσκ, χρησιμοποιώντας τρένα, καράβια, κάρα, άλογα και τα πόδια του.

Παρόλη την προσοχή του, ο Στρογκόφ θα συλληφθεί στο τέλος από τους Τατάρους, που νωρίτερα -από σύμπτωση- είχαν συλλάβει τη μητέρα τού Στρογκόφ Μάρθα, καθώς και σε μια επιδρομή τη Νάντια. Ο Ογκάρεφ, γνωρίζοντας ότι η Μάρθα είναι η μητέρα τού αγγελιοφόρου, θα επιχειρήσει να τη μαστιγώσει δημόσια, μπροστά σε όλους τους κρατούμενος. Ο Μιχαήλ δεν θα αντέξει να δει τη μητέρα του να υποφέρει και θα επέμβει, φανερώνοντας έτσι την ιδιότητά του. Ο Φεοφάρ Χαν, αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς, δεν θα εκτελέσει τον αγγελιοφόρο, αλλά θα δώσει την εντολή να τον τυφλώσουν. Παρότι τυφλός, ο Στρογκόφ θα καταφέρει με την έμπρακτη βοήθεια της Νάντιας να ξεφύγει από την επιτήρηση των Τατάρων και να φτάσει μετά από πολλές κακουχίες στο Ιρκούτσκ. Εδώ όμως είχε καταφέρει να εισέλθει και ο Ογκάρεφ, ο οποίος παρουσιάστηκε στο Μεγάλο Δούκα ως ο αγγελιοφόρος που αναμενόταν από τον τσάρο. Ενώ ο Ογκάρεφ προετοιμάζει το έδαφος για την προδοσία και κατάληψη του Ιρκούτσκ, συναντιέται με τον Στρογκόφ και οι δυο άνδρες θα μονομαχήσουν. Ο Στρογκόφ, που στο μεταξύ έχει ξαναβρεί το φως του, θα καταφέρει να κερδίσει και να ξεκαθαρίσει την υπόθεση μπρος από τον αδελφό του τσάρου. Στο τέλος η Νάντια θα βρει τον πατέρα της, που του είχε αποδοθεί χάρη και είχε οριστεί επικεφαλής ενός τάγματος αυτοκτονίας. Ο Μιχαήλ θα ζητήσει το χέρι της Νάντιας, θα την παντρευτεί στο Ιρκούτσκ και θα επιστρέψουν μαζί με τον πεθερό στην πρωτεύουσα.

Βασικοί χαρακτήρες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, αγγελιοφόρος του τσάρου με το βαθμό του λοχαγού. Κατά τη διάρκεια της αποστολής του χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Νικόλαος Κορπανώφ.
  • Μάρθα Στρογκόφ, μητέρα του Μιχαήλ Στρογκόφ.
  • Νάντια Φεντόρ, συνοδός στο ταξίδι του Μιχαήλ Στρογκόφ και μέλλουσα γυναίκα του.
  • Βασίλη Φεντόρ, πατέρας της Νάντια, εξόριστος στο Ιρκούτσκ.
  • Χάρυ Μπλουντ, Άγγλος δημοσιογράφος της The Daily Telegraph.
  • Αλσίντ Ζολιβέ, Γάλλος δημοσιογράφος που δεν αποκαλύπτει την εφημερίδα για την οποία εργάζεται (ισχυρίζεται ότι είναι ανταποκριτής για την ξαδέλφη Μαντελέν).
  • Φεοφάρ Χαν, αρχηγός των Τατάρων που εισβάλλουν στη Σιβηρία.
  • Ιβάν Ογκάρεφ, Ρώσος προδότης, υποστηρικτής του Φεοφάρ Χαν. Υπήρξε συνταγματάρχης του τσαρικού στρατού, ώσπου εξορίστηκε και καθαιρέθηκε από τα αξιώματά του από τον αδελφό του τσάρου. Κατέχει ηγετική θέση στους Τατάρους.
  • Ζαγκάρα, τσιγγάνα θαυμάστρια και βοηθός του Ιβάν Ογκάρεφ.
  • Ο Τσάρος.
  • Ο Μέγας Δούκας, αδελφός του τσάρου και κυβερνήτης του Ιρκούτσκ.

Παρατηρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο βιβλίο δεν αναφέρεται η χρονιά κατά την οποία υποτίθεται ότι έλαβαν μέρος οι περιπέτειες του Στρογκόφ. Στην έκδοση των Κλασσικών Εικονογραφημένων [2] αναφέρεται ως έτος το 1840. Αυτό όμως δεν μπορεί να ευσταθεί, καθώς το Νέο Ανάκτορο της Μόσχας όπου ξεκινά η υπόθεση, χτίστηκε στο διάστημα 1838-1849. Υποθέτοντας ότι οι περιπέτειες λαμβάνουν χώρο την εποχή του τσάρου Αλεξάνδρου Β', το ακριβές χρονικό διάστημα πλοκής βρίσκεται μεταξύ 1855, χρονιά ανάληψης της εξουσίας του τσάρου και του 1863, χρονιά κατά την οποία εκδηλώθηκαν εξεγέρσεις του τοπικού πληθυσμού, που είχαν σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στήριξη του τσάρου από τους Ρώσους. Τέτοιες τάσεις δυσανασχέτησης δεν περιγράφονται καθόλου από τον Βερν, απεναντίας.

Στο έργο δεν αναφέρεται ούτε ρητά το όνομα του τσάρου. Παρόλα αυτά, ο Βερν δεν μπορεί να εννοεί άλλον, από τον τσάρο Αλέξανδρο Β΄ της Ρωσίας. Σε διάφορα σημεία του μυθιστορήματος, αναφέρεται θετικά για τις μεταρρυθμιστικές τάσεις και τις φιλελεύθερες αλλαγές που εισήγαγε ο τσάρος. Ο προκάτοχος του, Νικόλαος Α΄ της Ρωσίας, δεν είχε αυτή τη φήμη, ενώ ο διάδοχος του, Αλέξανδρος Γ΄ της Ρωσίας, ανέλαβε τα ηνία του κράτους το 1881, χρονιά κατά την οποία είχε ήδη συγγραφεί το μυθιστόρημα.

Ούτε το όνομα του αδελφού του τσάρου, του Μεγάλου Δούκα, αναφέρεται στο βιβλίο. Ο τσάρος είχε τρεις αδελφούς, από τους οποίους όμως ο μεγαλύτερος, πιο δραστήριος και ιδίως υποστηρικτής των τάσεων μεταρρύθμισης που Αλεξάνδρου Β', υπήρξε ο Κωνσταντίνος Νικολάγιεβιτς Ρομανόφ. Έτσι μπορούμε με μεγάλη σιγουριά να υποθέσουμε ότι αυτόν είχε στο νου του κατά τη συγγραφή ο Βερν.

Στο βιβλίο γίνεται εκτενής αναφορά για τα διάφορα μέρη από τα οποία περνά ο Στρογκόφ μέχρι να φτάσει στο Ιρκούτσκ. Τουλάχιστο σε μια περίπτωση έχουμε ένα λάθος, που μάλλον προήρθε από κακή αντιγραφή τοπωνυμίας. Ο Βερν δεν είχε ποτέ ταξιδέψει στα μέρη που περιέγραφε στα έργα του κι έτσι ήταν εξαρτώμενος από τα γραπτά της εποχής. Μια πόλη στο 15ο κεφάλαιο αναφέρεται ως Καμσκ. Τέτοια πόλη ή χωριό δεν υπήρχε ποτέ στη γύρω περιοχή. Υπάρχει όμως το Καίνσκ. Στη λατινική γραφή τα δυο τοπωνύμια μπορούν εύκολα να διαβαστούν λάθος.

Όσον αφορά την επιδρομή των Τατάρων, αυτή φαντάζει τελείως εξωπραγματική για την εποχή που διαδραματίζεται η πλοκή. Στο παρελθόν πάντα υπήρχαν μάχες μεταξύ Ρώσων και Τατάρων ή Μογγόλων, αλλά όλες αυτές είχαν εκλείψει στον 19ο αιώνα όταν οι Ρώσοι είχαν πλέον το πάνω χέρι. Κανένας ηγέτης των Τατάρων θα μπορούσε να ήταν σε θέση να προκαλέσει την επιδρομή όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο.

Η ιστορία του Στρογκόφ διαφέρει από τα περισσότερα άλλα έργα του Ιουλίου Βερν. Δεν υπάρχει το τεχνολογικό στοιχείο και η επιστημονική φαντασία για την οποία έχει γίνει γνωστός ο συγγραφέας. Βλέπουμε εδώ μια ιστορία που ξετυλίγεται στην απέραντη ρωσική αυτοκρατορία, με αγωνιώδη πλοκή, γεμάτη περιπέτειες, ίντριγκες και μάλιστα ρομάντζο. Ιδίως ρομαντικές ιστορίες είναι σπάνιες στα βιβλία του Βερν. Οι γυναίκες, αν εμφανίζονται, είναι συνήθως χαρακτήρες που μοιάζουν αγίες και μόνο αντικείμενα λατρείας. Στο μυθιστόρημα αυτό τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η Νάντια Φεντόρ είναι ενεργή, γεμάτη αυτοπεποίθηση και αγωνίζεται έμπρακτα μαζί με τον Μιχαήλ και αργότερα, μετά την τύφλωσή του, λαμβάνει την πρωτοβουλία για να μπορέσουν να φτάσουν μαζί στο Ιρκούτσκ. Ίσως αυτό το μείγμα περιπέτειας και αισθηματικής ιστορίας να ήταν κι ο λόγος που το έργο αυτό έχει διασκευαστεί πολλές φορές για τη μικρή και τη μεγάλη οθόνη.

Διασκευές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θέατρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε συνεργασία με τον θεατρικό συγγραφέα Αντόλφ ντ' Εννερί, ο Ιούλιος Βερν διασκεύασε το μυθιστόρημά του για το θέατρο, που με τον ομώνυμο τίτλο είχε την πρεμιέρα του στις 17 Νοεμβρίου 1880 στο Θέατρο του Σατελέ του Παρισίου.

Κινηματογράφος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τηλεόραση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κινούμενα σχέδια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μιχαήλ Στρογκόφ (Michel Strogoff) 1997, παραγωγή: Γαλλία.[16]
  • Μιχαήλ Στρογκόφ (Michel Strogoff) 2004, παραγωγή: Γαλλία.[17]
  • Οι απίθανες περιπέτειες του Μιχαήλ Στρογκόφ (Les aventures extraordinaires de Michel Strogoff) 2004, παραγωγή: Γαλλία.[18]

Εκδόσεις στην ελληνική γλώσσα (σε κυκλοφορία)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα Ελληνικά το 1890 από τις αθηναϊκές εκδόσεις Αναστ. Δ. Φέξη και Α. Γαλανού, σε μετάφραση του Κλεάνθους Τριανταφύλλου και με τίτλο: Μιχαὴλ Στρογκώφ: Ἀπὸ Μόσχας εἰς Σιβηρίαν. Έκτοτε κυκλοφόρησε σε πολλές άλλες μεταφράσεις.

Οι παρακάτω εκδόσεις πβρίσκονται ακόμα σε κυκλοφορία.[19]

  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Αννίκα Φερτάκη, εκδ. Άγκυρα (σειρά: Τα κλασικά της Άγκυρας), Αθήνα 2013, σελ. 331, ISBN 978-960-547-058-6 (Μαλακό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Τζένη Μπαριάμη, εκδ. 4Π Ειδικές Εκδόσεις Α.Ε. (σειρά: Βιβλιοθήκη Ιουλίου Βερν #10), Αθήνα 2011, σελ. 409, ISBN 978-960-488-159-8 (Σκληρό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, διασκευή Φίλιππος Μανδηλαράς, εκδ. Παπαδόπουλος (σειρά: Κλασική Λογοτεχνία για Παιδιά #40), Αθήνα 2006, σελ. 121, ISBN 978-960-412-559-3 (Μαλακό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Αννίκα Φερτάκη, εκδ. Άγκυρα (σειρά: Τα κλασικά της Άγκυρας), Αθήνα 2005, σελ. 336, ISBN 978-960-422-271-1 (Σκληρό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, διασκευή Ματίνα Καράλη, εκδ. Κέδρος (σειρά: Η Κλασική Λογοτεχνία... σαν Παραμύθι #23), Αθήνα 2004, σελ. 36, ISBN 978-960-04-2412-6 (Σκληρό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Χάρης Μίκογλου, εκδ. Κέδρος (σειρά: Κλασική Βιβλιοθήκη), Αθήνα 2003, σελ. 356, ISBN 978-960-04-2341-9 (Σκληρό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Φοίβος Αρβανίτης, εκδ. Παπαδόπουλος (σειρά: Κλασική Λογοτεχνία), Αθήνα 1996, σελ. 433, ISBN 978-960-261-626-0 (Μαλακό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Χάρης Μίκογλου, εκδ. Ζαχαρόπουλος Σ.Ι. (σειρά: Κλασική Λογοτεχνία #171), Αθήνα 1990, σελ. 528, ISBN 978-960-208-183-9 (Μαλακό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, μετάφραση Ζωρζ Σαρή, Ελένη Ρώτη-Βουτσάκη, εκδ. Πατάκη (σειρά: Κλασική Λογοτεχνία για Παιδιά και Νέους #2), Αθήνα 1989, σελ. 476, ISBN 978-960-293-441-8 (Μαλακό εξώφυλλο)
  • Μιχαήλ Στρογκόφ, εκδ. Σμυρνιωτάκη (σειρά: Κλασική Ξένη Βιβλιοθήκη ), Αθήνα, σελ. 254, ISBN 978-960-299-067-4 (Μαλακό εξώφυλλο)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Νίκου Καζαντζάκη
  2. ↑ Στρογκόφ στην έκδοση των Κλασσικών Εικονογραφημένων[νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1908 στο Internet Movie Database.
  4. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1910 στο Internet Movie Database.
  5. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1914 στο Internet Movie Database.
  6. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1926 στο Internet Movie Database.
  7. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1936 στο Internet Movie Database.
  8. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1937 στο Internet Movie Database.
  9. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1944 στο Internet Movie Database.
  10. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1956 στο Internet Movie Database.
  11. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1961 στο Internet Movie Database.
  12. ↑ Στοιχεία της ταινίας του 1970 στο Internet Movie Database.
  13. ↑ Στοιχεία της τηλεοπτικής παραγωγής του 1955 στο Internet Movie Database.
  14. ↑ Στοιχεία της τηλεοπτικής παραγωγής του 1975 στο Internet Movie Database.
  15. ↑ Στοιχεία της τηλεοπτικής παραγωγής του 1999 στο Internet Movie Database.
  16. ↑ Στοιχεία για τα κινούμενα σχέδια του 1997 στο Internet Movie Database.
  17. ↑ Στοιχεία για τα κινούμενα σχέδια του 2004 στο Internet Movie Database.
  18. ↑ Στοιχεία για τα κινούμενα σχέδια του 2004 στο Internet Movie Database.
  19. ↑ Βιβλιονέτ, μια υπηρεσία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]