AGP Accelerated Graphics Port | |
![]() Μια πρίζα AGP (χρώμα καστανό) και δυο πρίζες PCI (χρώμα μπεζ). | |
Έτος εφεύρεσης: | 1997 |
Εφευρέθηκε από: | Intel |
Διαδέχθηκε από: | PCI Express (2004) |
Εύρος: | 32 bits |
Αριθμός συσκευών: | μία για κάθε υποδοχή |
Επιδόσεις | μέγιστη 2.133 MB/s |
Είδος: | Παράλληλος |
Συνδέσιμος εν λειτουργία; | θέμα του κατασκευαστή |
Εξωτερικός; | θέμα του κατασκευαστή |
Ο όρος Accelerated Graphics Port (συντμ. AGP, ελλ. θύρα επιταχυμένων γραφικών) είναι ένας δίαυλος απευθείας συνδέσεων υψηλής ταχύτητας για την σύνδεση πρόσθετων καρτών γραφικών με την ομάδα των κεντρικών ολοκληρωμένων κυκλωμάτων στην μητρική πλακέτα του υπολογιστή. Χρησιμοποιείται πρώτιστα στην επιτάχυνση της τρισδιάστατης ηλεκτρονικής γραφικής παράστασης. Από το 2004 και μέχρι το 2007 ο AGP αντικαταστάθηκε από τον PCI Express.
Καθώς η επεξεργασία και απεικόνιση δισδιάστατων και τρισδιάστατων αναπαραστάσεων μέσω των υπολογιστών έγιναν όλο και πιο συχνές και αναγκαίες, οι διαδοχικές γενεές των μονάδων γραφικής παράστασης άρχισαν να εγγίζουν τα όρια της απόδοσης του διαύλου PCI. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη του διαύλου AGP.
Για τις ανάγκες των σύγχρονων μονάδων γραφικής παράστασης, ο AGP είναι περισσότερο αποδοτικός από τον PCI επειδή επιτρέπει γρηγορότερη επικοινωνία, αφού παρέχει αποκλειστικές διαβάσεις μεταξύ της υποδοχής και του επεξεργαστή, σε αντίθεση με τον PCI που χρησιμοποιείται από κοινού διαμοιράζοντας την απόδοσή του σε όλες τις μονάδες που το χρησιμοποιούν. Το AGP χρησιμοποιεί επίσης πλευρικό τρόπο διεύθυνσης, που σημαίνει ότι η διεύθυνση του πακέτου φέρεται έξω από αυτό και διαβάζεται χωρίς να πρέπει να διαβαστεί ολόκληρο το πακέτο. Επιπλέον, όταν γίνεται η φόρτωση ενός γραφικού υλικού (texture), μια κάρτα γραφικής παράστασης PCI πρέπει να αντιγράψει όλο το υλικό από την κεντρική μνήμη (RAM) του συστήματος στην μνήμη πλαίσιο (fraimbuffer) της κάρτας, ενώ μια κάρτα AGP είναι ικανή να διαβάσει τα δεδομένα άμεσα από την κεντρική μνήμη (RAM) χρησιμοποιόνας την τεχνολογία GART (αγγλ. Graphics Address Remapping Table, πίνακας ανακατεύθυνσης διευθύνσεων γραφικής παράστασης).[1]
Οι κάρτες που χρησιμοποιούν δίαυλο PCI συνεχίζουν να παράγονται κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχεδόν σε οποιονδήποτε PC. Αφετέρου, ένας χρήστης με ένα κατάλληλο λειτουργικό σύστημα μπορεί να χρησιμοποιήσει περισσότερες από μία κάρτες γραφικής παράστασης PCI (ή και σε συνδυασμό με μια κάρτα AGP) ταυτόχρονα, δίνοντας πολλές διαφορετικές τηλεοπτικές εξόδους για τη χρήση πολλών οθονών. Αυτό είναι σχεδόν αδύνατο με τις κάρτες AGP 1.0 και AGP 2.0, αφού η προδιαγραφή δεν υποστηρίζει περισσότερες από μία τηλεοπτική κάρτα. Αν και η προδιαγραφή AGP 3.0 υποστηρίζει περισσότερες, εν τούτοις λίγες μητρικές κάρτες PC είναι εξοπλισμένες με περισσότερες από μια υποδοχές διαύλου AGP.
Η υποδοχή του δίαυλου AGP πρωτοεμφανίστηκε στη μητρική πλακέτα των προσωπικών υπολογιστών τύπου x86 που χρησιμοποιούσαν επεξεργαστή Pentium στην υποδοχή τύπου Socket 7 ή επεξεργαστή Pentium II σε συνδυασμό με την υποδοχή τύπου Slot 1. Η κατασκευαστική εταιρεία Intel ξεκίνησε την εφαρμογή του AGP στα μέσα Οκτωβρίου 1997 μαζί με την ομάδα των κεντρικών ολοκληρωμένων κυκλωμάτων i440LX και την υποδοχή Slot 1, και υιοθετήθηκε πολύ γρήγορα από όλους τους σημαντικότερους προμηθευτές μητρικών πλακών.[2]
Η πρώτη ομάδα ολοκληρωμένων κυκλωμάτων του τύπου Socket 7 που ήταν τα Apollo VP3 της κατασκευαστικής εταιρείας VIA, τα 5591/5592 της SiS και τα Aladdin V της ALI. Από την Intel δεν κυκλοφόρησε κανένα από αυτά. Άλλα ολοκληρωμένα κυκλώματα ήταν το IC PA-2012 τον Νοέμβριο του 1997, και λίγο αργότερα το EPoX P55-VP3, και τα δυο της FIC, βασισμένα στο Apollo VP3 της VIA.[3]
Από τα πρώτα ολοκληρωμένα κυκλώματα ειδικά για βίντεο και συμβατά με τον AGP ήταν το Vérité V2200 της Rendition, το Voodoo Banshee της 3dfx, το RIVA 128 της NVIDIA, το PERMEDIA 2 της 3Dlabs, το i740 της Intel, τα ATI Rage series της ATI , το Millennium II της Matrox και τα S3 ViRGE GX/2.
Η Intel κυκλοφόρησε την πρώτη έκδοση του AGP με τον τίτλο AGP προδιαγραφή 1.0 το 1997 [5] που περιέλαβε τις ταχύτητες 1x και 2x.[2] Η προδιαγραφή 2.0 περιέγραφε τον AGP 4X και η προδιαγραφή 3.0 περιέγραφε τον AGP 8X.[6][7] Οι εξής εκδόσεις διατίθενται:
Διάφορες άλλες παραλλαγές του δίαυλου AGP έχουν παραχθεί από τους κατασκευαστές: Έυρος 32-bit, 66 MHz double pumped που αναλογεί στα 133 MHz με μέγιστη ταχύτητα 533 MB/s, με σήμα των 3,3 V;
Αν και με κάποιους περιορισμούς, οι κάρτες AGP είναι συμβατό σύστημα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Οι κάρτες με σήμα του 1,5 V έχουν άλλο κλειδί στο βύσμα τους από τις κάρτες με σήμα των 3.3 V και γι' αυτό δεν ταιριάζουν στην πρίζα του αντίστοιχα άλλου μοντέλου. Ανάλογα με τον κατασκευαστή, υπάρχουν όμως υποδοχές που επιτρέπουν την χρήση διαφόρων υποτύπων AGP. Συχνά όμως παρουσιάζονται προβλήματα που προέρχονται από το λογισμικό firmware της κάρτας.