Πιερ-Αντρέ Λατρέιγ

Πιερ-Αντρέ Λατρέιγ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Pierre-André Latreille (Γαλλικά)
Γέννηση29 Νοεμβρίου 1762 (1762-11-29)
στο Μπριβ-λα-Γκαγιάρντ (Κορέζ)
Βασίλειο της Γαλλίας
Θάνατος6 Φεβρουαρίου 1833 (70 ετών)
στο Παρίσι
Γαλλία
Αιτία θανάτουbladder disease[1]
ΥπηκοότηταΓαλλία
ΣπουδέςΤμήμα Επιστημών του Παρισιού, collège du Cardinal-Lemoine και Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι
ΓονείςJean-Baptiste Sahuguet d'Amarzit d'Espagnac και
Βραβεύσεις Ιππότης του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής (1821)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςεντομολογία
Ιδιότηταλεπιδοπτερολόγος, εντομολόγος, αραχνολόγος, καρκινολόγος, διάκονος, διδάσκων πανεπιστημίου, συγγραφέας και ζωολόγος
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Πιερ-Αντρέ Λατρέιγ (γαλλικά: Pierre-André Latreille), 29 Νοεμβρίου 1762 – 6 Φεβρουαρίου 1833) ήταν Γάλλος εντομολόγος και φυσιοδίφης. Θεωρείται ο σημαντικότερος εντομολόγος της εποχής του και περιγράφηκε από έναν από τους μαθητές του ως « Πρίγκιπας των εντομολόγων ».

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νεολαία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πιερ-Αντρέ Λατρέιγ γεννήθηκε στο Μπριβ-λα-Γκαγιάρντ στο νόμο Κορέζ στη Γαλλία στις 29 Νοεμβρίου 1762. Ήταν ο νόθος γιος του Jean de Sahuguet d'Amarzit, βαρώνος d'Espagnac και Κυβερνήτης του Μεγάρου των Απομάχων το 1766, όμως εγκαταλείφθηκε κατά τη γέννηση από τη μητέρα του και δεν θα αναγνωριστεί ποτέ από τον πατέρα του. Το επώνυμο "Λατρέιγ" του χορηγήθηκε επισήμως το 1813 και προέρχεται από ένα ψευδώνυμο ασαφούς προέλευσης.[2] Μεγάλωσε σε μια φτωχή οικογένεια και σπούδασε στο κολέγιο του Μπριβ και στη συνέχεια στο κολέγιο Cardinal Lemoine στο Παρίσι.[2] Χειροτονήθηκε διάκονος το 1786, πιθανότατα και ιερέας, και επέστρεψε στο Μπριβ, όπου πέρασε τον ελεύθερο χρόνο του σπουδάζοντας την εντομολογία με τη βοήθεια του βαρώνος d'Espagnac. Επέστρεψε στο Παρίσι το 1788.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ο Λατρέιγ άρχισε να ενδιαφέρεται για τη φυσική ιστορία με την επίσκεψη του Jardin du Roi (o Κήπος του Βασιλιά) που φυτεύτηκε από τον Ζωρζ Λουί Λεκλέρκ, κόμης του Μπυφόν (Georges-Louis Leclerc, comte de Buffon) και με την σύλληψη εντόμων γύρω από το Παρίσι. Πήρε μαθήματα βοτανικής από τον René Just Haüy, τα οποία τον έφεραν σε επαφή με τον τον γνωστό φυσιοδίφη Ζαν-Μπατίστ Λαμάρκ (Jean-Baptiste de Lamarck).[2]

Κατά τη Γαλλική Επανάσταση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης του 1789, αρνήθηκε να υιοθετήσει το Πολιτικό Σύνταγμα του Κληρικού, που υποχρέωσε τους ιερείς να ορκιστούν όρκο πίστης προς το κράτος, και συνελήφθη το 1793 (κατά τη διάρκεια της περιόδου της Τρομοκρατίας). Φυλακίστηκε στο Μπορντώ και καταδικάστηκε σε απέλαση για τη φυλακή της Καγιέν στη Γαλλική Γουϊάνα.[2]

Ο Λατρέιγ άρεσε να λέει ότι χρωστούσε τη ζωή σε ένα έντομο (ένα κολεόπτερο, το Necrobia ruficollis)[3] που είχε ανακαλύψει στη φυλακή του. Το φθινόπωρο του 1794, ο γιατρός των φυλακών, βλέποντας την εντομολογική του διαπαιδαγώγηση, έστειλε το έντομο στο 15χρονο τοπικό φυσιοδίφη, Ζαν-Μπατίστ Μπορί ντε Σαιν-Βενσάν (Jean-Baptiste Bory de Saint-Vincent) , ο οποίος τον απελευθέρωσε in extremis, λίγο πριν από την απέλασή του στη φυλακή της Γουιάνας.[3] Η παρέμβαση αυτή επιπλέον έσωσε τη ζωή του επειδή λίγο μετά το πλοίο «le Républicain», με προορισμό τη Γουϊάνα, βυθίστηκε μπροστά από το φάρο του Cordouan (ανοικτά των ακτών του Μπορντώ) με όλους τους φυλακισμένους μέσα.[3][4] Ο Λατρέιγ και ο Μπορύ ντε Σεν-Βενσάν θα παραμένουν φίλοι για το υπόλοιπο των ημερών τους.[4]

Το 1792, η δημοσίευση του Mémoire sur les mutilles découvertes en France του τον έκανε γνωστό στην επιστημονική κοινότητα και αναγνωρίστηκε ως ανταποκριτής της Εταιρεία Φυσικής Ιστορίας. Στη συνέχεια, ο Λατρέιγ έζησε ως δάσκαλος και ανταποκρίθηκε με διάφορους εντομολόγους, συμπεριλαμβανομένου του Johan Christian Fabricius.[2]

Ακαδημαϊκή καριέρα και τα τελευταία χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πορτρέτο του Πιερ-Ανδρέ Λατρέιγ (από τον Louis Figuier, 1875)

Το 1796, και με την ενθάρρυνση του Fabricius, ο Λατρέιγ δημοσίευσε, με τα δικά του έξοδα, το Précis des caractères génériques des insectes, disposés dans un ordre naturel. Βρισκόταν για λίγο χρονικό διάστημα σε κατ' οίκον περιορισμό το 1797 και τα βιβλία του κατασχέθηκαν, αλλά η επιρροή των Ζωρζ Κυβιέ (Georges Cuvier), Μπερνάρ-Ζερμαίν ντε Λασεπέντ (Bernard-Germain de Lacépède) και Ζαν-Μπατίστ Λαμάρκ (Jean-Baptiste de Lamarck) (όλοι ήταν καθηγητές ζωολογίας στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας) κατάφερε να τον απελευθερώσει.[2] Το 1798, ο Λατρέιγ διορίστηκε στο Μουσείο, όπου εργάστηκε μαζί με τον Λαμάρκ και επιμελήθηκε τις συλλογές αρθροπόδων, δημοσιεύοντας διάφορα έργα ζωολογίας.[2]

Το 1814 διορίστηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών (Ινστιτούτο της Γαλλίας) όπου διαδέχθηκε τον εντομολόγο Guillaume-Antoine Olivier που είχε μόλις πεθάνει.[2] Στα επόμενα χρόνια, ο Λατρέιγ έγινε ιδιαίτερα παραγωγικός, παράγοντας σημαντικά έγγραφα για τα Mémoires du Muséum, όλο τον τόμο για τα αρθρόποδα στο μνημειώδες έργο του Ζωρζ Κυβιέ Le Règne Animal («Το ζωικό βασίλειο», 1817) - το μόνο μέρος που δεν γράφτηκε από τον ίδιο τον Κυβιέ - και εκατοντάδες λήμματα στο Nouveau Dictionnaire d'Histoire Naturelle («Νέο Λεξικό της Φυσικής Ιστορίας») σε θέματα εντομολογίας.[2] Όταν ο Λαμάρκ σταδιακά έγινε τυφλός, ο Λατρέιγ πήρε ένα αυξανόμενο μερίδιο του διδακτικού και ερευνητικού έργου του. Το 1821 έγινε Ιππότης του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής.[2]

Το 1825 δημοσίευσε τις Familles naturelles du règne animal (Φυσικές Οικογένειες του ζωικού βασιλείου) όπου διαχώρισε τα αμφίβια από τα ερπετά, ακολουθώντας τα έργα του Alexandre Brongniart. Έγινε καθηγητής ζωολογίας στην κτηνιατρική σχολή του Maisons-Alfort. Όταν πέθανε ο Λαμάρκ (1830), η έδρα της ζωολογίας των ασπόνδυλων στο Μουσείο, διαιρέθηκε σε δύο νέες έδρες. Ο Λατρέιγ έλαβε εκείνη των καρκινοειδών και των εντόμων, και Henri-Marie Ducrotay του Blainville, εκείνη των σκουληκιών και των μαλακίων.[2]

Στις 29 Φεβρουαρίου 1832, μαζί με τον παλιό του φίλο τον Ζαν-Μπατίστ Μπορί ντε Σαιν-Βενσάν,[4] ο Λατρέιγ συμμετείχε στην ίδρυση της Εντομολογικής Εταιρείας της Γαλλίας, της παλαιότερης στον κόσμο, και έγινε ο πρώτος επίτιμος πρόεδρος (ο πρώτος πραγματικός πρόεδρος ήταν ο Audinet-Serville).[2]

Στις 10 Απριλίου 1832 παραιτήθηκε από τη θέση του στο Μουσείο προκειμένου να εγκατασταθεί στην επάρκεια και έτσι να αποφύγει την επιδημία χολέρας. Μέτα την επιστροφή του το Νοέμβριο στο Παρίσι, πέθανε από ασθένεια της ουροδόχου κύστης στις 6 Φεβρουαρίου 1833.[2] Δεν είχε παιδιά, αλλά άφησε μια ανιψιά που είχε υιοθετήσει.[3] Είναι θαμμένος στο κοιμητήριο του Περ-Λασαίζ (Père-Lachaise, 39η διαίρεση).[5] Η Εντομολογική Εταιρεία κατάφερε να συγκεντρώσει τα αναγκαία κεφάλαια για τη χρηματοδότηση ενός μνημείου αφιερωμένο στον Λατρέιγ. Χτισμένο πάνω από τον τάφο του, στο κοιμητήριο του Περ-Λασαίζ, περιλαμβάνει ένα οβελίσκο 2,7 μέτρων που φέρει διάφορες επιγραφές, συμπεριλαμβανομένου μια επιγραφή για το κολεόπτερο που του έσωσε τη ζωή: «Necrobia ruficollis Latreillii salvator» (Necrobia ruficollis, σωτήρας του Λατρέιγ).[3]

Ο τάφος του Πιερ-Ανδρέ Λατρέιγ στο κοιμητήριο του Περ-Λασαίζ.

Το έργο του Λατρέιγ σηματοδότησε ένα ορόσημο στην ταξινομία των αρθροπόδων για το οποίο ίδρυσε μια ταξινόμηση που χρησιμοποιείται ακόμη ευρέως σήμερα. Ο Johan Christian Fabricius τον ονόμασε τον Πρίγκηπα της εντομολογίας. Του οφείλουμε τους όρους «προθώρακας», «μεσοθώρακας» και «μεταθώρακας».[6]

Δημοσιεύσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Précis des caractères génériques des insectes disposés dans un ordre naturel (1796).
  • Histoire naturelle des reptiles (4 volumes, 1801) μαζί με τον Charles-Nicolas-Sigisbert Sonnini de Manoncourt (1751-1812) (ο τελευταίος ασχολείται μόνο με τους σαλαμάνδρες), που δημοσιεύθηκε ως μέρος του έργου του Buffon.
  • Histoire naturelle générale et particulière des crustacés et insectes (14 volumes, 1802-1805), éditée également dans une "suite" à Buffon.
  • Genera crustaceorum et insectorum, secundum ordinem naturalem et familias disposita (4 volumes, 1806-1807).
  • Considérations sur l'ordre naturel des animaux composant les classes des crustacés, des arachnides, et des insectes (1810).
  • Histoire naturelle et Iconographie des Insectes coléoptères d'Europe (1822)
  • Familles naturelles du règne animal, exposés succinctement et dans un ordre analytique (1825).
  • Cours d'entomologie (μόνο ο πρώτος τόμος δημοσιεύθηκε, 1831)[7].
  • Τα τμήματα που έχει αφιερωσεί στα καρκινοειδή, αραχνοειδή και έντομα στο Règne animal του Ζωρζ Κυβιέ (Georges Cuvier).
  • Ο Λατρέιγ δημοσίευσε πολλά άρθρα στα Annales du Muséum, l’Encyclopédie méthodique, le Dictionnaire classique d'histoire naturelle.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Pierre André Latreille (1762-1833): The Foremost Entomologist of his Time» Ιανουάριος 1974. σελ. 1-14.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Claude Dupuis (1974), Pierre André Latreille (1762–1833): the foremost entomologist of his time Αρχειοθετήθηκε 2019-03-20 στο Wayback Machine. (PDF), Annual Review of Entomology, 19: 1–14, doi: 10.1146/annurev.en.19.010174.000245)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 David M. Damkaer (2002), A celebration of Crustacea. The Copepodologist's Cabinet: A Biographical and Bibliographical History, Volume 1. Memoirs of the American Philosophical Society, Τόμος 240. American Philosophical Society. σελ. 114–130. ISBN 978-0-87169-240-5.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Ζαν-Μπατίστ Μπορί ντε Σαιν-Βενσάν, Αλληλογραφία, δημοσιευμένο και σχολιασμένο από τον Philippe Lauzun, Maison d’édition et imprimerie moderne, 1908. (Διαβάστε online)
  5. ↑ Paul Bauer, Deux siècles d'histoire au Père Lachaise, Mémoire et Documents, (ISBN 978-2914611480), p. 476-477
  6. ↑ Histoire générale des sciences : La science contemporaine, εκδόσεις PUF, Παρίσι (1961), Vol 1, Τόμος 3, σελ. 408
  7. ↑ En ligne : BHL, Google books