Πόρτο Ράφτη
Συντεταγμένες: 37°53′4″N 24°0′45″E / 37.88444°N 24.01250°E
| Πόρτο Ράφτη | |
|---|---|
 | |
  Πόρτο Ράφτη Αττικής | |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Μαρκόπουλου Μεσογαίας |
| Υψόμετρο | 5 μέτρα |
| Πληθυσμός | 10.526 (2021) |
| Ταχ. κωδ. | 19023 ή 19003 |
| Τηλ. κωδ. | 2299 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Επτά χιλιόμετρα ανατολικά του Μαρκοπούλου στις νοτιότερες ακτές του Νότιου Ευβοϊκού Κόλπου βρίσκεται η περιοχή του Πόρτο Ράφτη ή Λιμήν Μεσογαίας. Αποτελούσε πάντα τμήμα του Δήμου Μαρκόπουλου και το επίνειο του Μαρκόπουλου Μεσογαίας, ο οικισμός σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ το 2001 έχει 7.131 μόνιμους κατοίκους και περίπου 90.000 παραθεριστές τους θερινούς μήνες. Ο κόλπος του Πόρτο Ράφτη περιλαμβάνει 3 νησάκια (Ράφτη, Ραφτοπούλα, Πράσο) και ακτές από την Ερωτοσπηλιά έως το Αυλάκι.
Θέση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Βορειοδυτικά: Αερολιμένας Αθηνών | Βόρεια: Αερολιμένας Αθηνών | Βορειοανατολικά: Βραυρώνα |
| Δυτικά: Μαρκόπουλο | Πόρτο Ράφτη | Ανατολικά: Νότιος Ευβοϊκός κόλπος |
| Νοτιοδυτικά: Καλύβια Θορικού | Νότια: Κουβαράς | Νοτιοανατολικά: Νότιος Ευβοϊκός κόλπος |
Συνορεύει βόρεια με τον Αερολιμένα Αθηνών, νότια με τον Κουβαρά στην ευρύτερη περιοχή του Όρους Μερέντα, δυτικά με το Μαρκόπουλο Μεσογαίας και ανατολικά βρέχεται από τον Νότιο Ευβοϊκό κόλπο. Η μεγάλη Λεωφόρος Πόρτο Ράφτη συνδέει απ'ευθείας το Πόρτο Ράφτη με το κέντρο του Μαρκόπουλου σε μια απόσταση περίπου 10 χιλιομέτρων, μέσω της οδού Βραυρώνας συνδέεται με τους βορινότερους οικισμούς της Βραυρώνας και της Χαμολιάς και μέσω της Οδού Πανοράματος που ξεκινάει από την Λεωφόρο Αυλακίου στην θέση της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνας συνδέεται με τον Κουβαρά και την Κερατέα. Ο κυκλοφοριακός κύκλος στο κέντρο της πόλης είναι το σημείο που γίνεται η συνάντηση των τριών μεγάλων οδικών κόμβων: της Λεωφόρου Πόρτο Ράφτη με προορισμό το Μαρκόπουλο, της Οδού Γ. Γρέγου με προορισμό την παραλία Αγίου Σπυρίδωνα και της Λεωφόρου Αυλακίου με προορισμό το Αυλάκι.
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο μεγαλύτερο νησάκι του Πόρτο Pάφτη (Ράφτης) βρέθηκε αρχαίο κολοσσιαίο άγαλμα γυναίκας, που οι ντόπιοι αποκαλούσαν «ο ράφτης». Από αυτό λέγεται ότι πήρε και το όνομά της η περιοχή, όπου έχουν ανακαλυφθεί τάφοι Μυκηναϊκής Περιόδου. Εντούτοις, η άποψη αυτή είναι παρετυμολογική και πιθανότερη θεωρείται η αναγωγή του β΄ συστατικού Ράφτη στο αλβανικό rrapthi «πλατανάκι» (υποκοριστικό του rrapi «πλάτανος»), το οποίο στη συνέχεια συνδέθηκε παρετυμολογικά με τη λέξη ράφτης[1].
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μια σειρά αρχαιολογικών ευρημάτων δείχνει την ανθρώπινη παρουσία στον χώρο τουλάχιστον από την εποχή της Πρώιμης Χαλκοκρατίας (2600-1800 π.Χ.), η περιοχή αντιστοιχεί στους αρχαίους δήμους των Πρασιών (νοτιανατολικά) και Στειρίας (βόρεια). Την Μυκηναϊκή περίοδο (1580 - 1100 π.χ.) παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού στην περιοχή με νέους οικισμούς στο βουνό Περατή, στον Βαραμπά κοντά στο εκκλησάκι της Παναγίας, στα νησιά Ράφτης και Ραφτοπούλα, στο Λιγόρι και στον Μπρασά. Το 1962, στην περιοχή Περατή βρέθηκε τμήμα μυκηναϊκού νεκροταφείου με 21 ασύλητους και 10 συλημένους τάφους[2].
Τον 8ο αιώνα π.χ. με την οικοδόμηση του ιερού της Αρτέμιδας στην γειτονική Βραυρώνα ένα από τα σπουδαιότερα ιερά στην Ελλάδα έχουμε δημιουργία νέων οικισμών στην περιοχή, άλλα λατρευτικά ιερά υπήρχαν στην Μερέντα και την Χαμολιά. Οι πληθυσμοί ασχολούνται εκείνη την εποχή με την γεωργία και το εμπόριο με τις Κυκλάδες. Την πρωτοβυζαντινή περίοδο η περιοχή του Πόρτο Ράφτη εξακολουθούσε να κατοικείται, βρέθηκαν ερείπια μιας τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, οργανωμένο νεκροταφείο, δημόσιο κτήριο, λουτρικό συγκρότημα, λείψανα οικιών, γλυπτά και νομίσματα. Από τον 12ο αιώνα μετά την κατάρρευση του Βυζαντίου και με τις ληστρικές επιδρομές των πειρατών η περιοχή ερημώθηκε, μετά την έλευση των Αρβανιτών τον 14ο αιώνα ακολούθησε τις τύχες του γειτονικού Μαρκόπουλου.
Στις αρχές του 20ου αιώνα το Πόρτο Ράφτη ήταν ένας μικρός οικισμός με κατοίκους προερχόμενους από το Μαρκόπουλο, η κύρια ασχολία του ήταν το ψάρεμα, η καλλιέργεια μποστανιών και το εμπόριο με τα νησιά του Αιγαίου. Το λιμάνι το χρησιμοποιούσε και ο Συνεταιρισμός Μαρκό για να στέλνει στα νησιά και στη βόρεια Ελλάδα κρασί και μούστο καθώς και για εξαγωγές των ίδιων προϊόντων στην Μασσαλία.
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Νεκρόπολη (1400-1100 π.X.) βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του κόλπου, στον Άγιο Σπυρίδωνα. Οι αρχαιολόγοι ταυτίζουν την περιοχή με τον αρχαίο αττικό δήμο των Πρασιών, από εδώ έφευγαν οι ιερές πομπές για τη Δήλο. Στο κέντρο της πόλης πάνω από την παραλιακή οδό Γρέγου έχει βρεθεί μεγάλο αρχαίο δημόσιο κτίριο και λουτρά.
Ναοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κοίμησης Θεοτόκου: Ο μεγαλύτερος ναός και πολιούχος της πόλης του Πόρτο Ράφτη, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης λίγο βορειότερα από την Οδό Γρέγου. Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου θεμελιώθηκε το 1986 και ολοκληρώθηκε η ανέγερση του το 1988, τα εγκαίνια του ναού έγιναν από τον μητροπολίτη Αττικής Αγαθόνικο.
- Άγιος Σπυρίδωνας: Στις νότιες ακτές του όρους Περατή εκεί που βρίσκεται η μεγαλύτερη παραλία της ευρύτερης περιοχής του Πόρτο Ράφτη με το μεγαλύτερο πάρκινγκ του δήμου που πήραν το όνομα της ομώνυμης εκκλησίας. Είναι από τις αρχαιότερες εκκλησίες της περιοχής, η ανέγερση έγινε στα τέλη του 18ου αιώνα την ίδια εποχή που έγινε η ανέγερση πολλών εκκλησιών στα Μεσόγεια μετά την Συνθήκη του Κιουτσούκ Καιναρντζή (1774) που παραχωρούσε θρησκευτική ελευθερία στους χριστιανούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
- Άγιος Νικόλαος: Στο καθαυτό λιμάνι του Πόρτο Ράφτη, στα δυτικά του κόλπου είναι από τις παλιότερες εκκλησίες χρονολογείται στους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας αφού ο Μωάμεθ Β' είχε παραχωρήσει τις πρώτες θρησκευτικές ελευθερίες στους χριστιανούς.
- Αγία Μαρίνα: Στην κορυφή του πετάλου που σχηματίζει ο κόλπος. Το 1700 καταστρέφεται είτε από τα κύματα είτε από τους πειρατές και ξαναχτίζεται στο 1750 στον απέναντι λοφίσκο όπου σήμερα βρίσκεται το εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Στην περίοδο της Κατοχής μετατράπηκε από τους Ιταλούς σε πολυβολείο με αποτέλεσμα ο ναός της Αγίας Μαρίνας να χτιστεί οριστικά το 1950 (3 Ιουνίου) στον απέναντι παράκτιο χώρο όπου βρίσκεται έως σήμερα. Ο νέος ναός ανεγέρθη με σχέδια του αρχιτέκτονα Βασιλείου Νικολαΐδη, τα εγκαίνια έγιναν το 1951 από τον μητροπολίτη Αττικής Ιάκωβο.
- Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Απέναντι από το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας. Πρόκειται για τον παλιότερο ναό της Αγίας Μαρίνας, ο οποίος, μετά την μετατροπή-χρήση του από τους Ιταλούς σε πολυβολείο, μετονομάστηκε (1975) σε Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
- Ναός της Δρίβλιας: Παλαιοχριστιανικός ναός στα βόρεια του κόλπου.
- Αγία Κυριακή: Δικιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός του 12ου αιώνα στα βόρεια του κόλπου, ο οποίος καταστράφηκε το 1700 από πειρατές.
Σήμερα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]).jpg)
Το Πόρτο Ράφτη σήμερα είναι γνωστό θέρετρο της Ανατολικής Αττικής ενώ σε αυτό βρίσκεται η Δημοτική πλαζ (Αυλάκι). Είναι από τις περιοχές, μαζί με το Μαρκόπουλο, την Κερατέα και το Κορωπί που γνώρισαν μεγάλη οικιστική ανάπτυξη μετά τα έργα που πραγματοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή το 2004. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή, καθώς και ολόκληρα τα Μεσόγεια, είναι η δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος αποχέτευσης και ύδρευσης. Στα όρια του δήμου Μαρκοπούλου στον οποίο ανήκει περιλαμβάνεται και ο ιστορικού ενδιαφέροντος αρχαιολογικός τόπος της Βραυρώνας με τον διάσημο αρχαίο ναό. Οι παραθεριστικοί οικισμοί Χαμόλια και Οικισμός Πολυτεχνείου βρίσκονται επίσης στα βόρεια του Πόρτο Ράφτη στα σύνορα με την Αρτέμιδα. Στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη υπάρχει έντονη ζωή στην πόλη τους θερινούς μήνες με πλήθος από καφετέριες, εστιατόρια και ψησταριές, κατά μήκος των μεγάλων οδικών κόμβων. Επίσης υπάρχουν κάποια πολυκαταστήματα από γνωστές αλυσίδες προϊόντων και τροφίμων. Το κέντρο του Πόρτο Ράφτη, βόρεια της Λεωφόρου Γρέγου είναι σε καλή κατάσταση με πλήθος από πολυτελείς εξοχικές κατοικίες αντίθετα οι περιοχές κατοικίας στα νότια γύρω από το Αυλάκι είναι αρκετά υποβαθμισμένες και γι' αυτό τους χειμερινούς μήνες νεκρώνουν. Σήμερα εξυπηρετείται από την Αττική Οδό και τους γειτονικούς σταθμούς του μετρό και προαστιακού "Κορωπί". Επιπλέον, έχει κατατεθεί μελέτη για επέκταση του προαστιακού από το Κορωπί προς το Λαύριο, με ενδιάμεσους σταθμούς "Μαρκόπουλο", "Καλύβια", "Κερατέα". Το Πόρτο Ράφτη δεν συνδέεται με την αστική συγκοινωνία, η εξυπηρέτηση των κατοίκων με τις κεντρικές περιοχές της Αθήνας γίνεται μόνο μέσω των ΚΤΕΛ.
Το Αυλάκι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Αυλάκι είναι περιοχή παραθερισμού με αμμουδερή παραλία που περιλαμβάνει τα νότια της πόλης του Πόρτο Ράφτη. Συνδέεται με το κέντρο της πόλης μέσω της παραλιακής Λεωφόρου Αυλακίου και απέχει από το κέντρο περίπου 4 χλμ. Εκατέρωθεν της Λεωφόρου Αυλακίου υπάρχει αμμουδερή παραλία με πολλά μεγάλα εστιατόρια και καφετέριες κατά μήκος της. Στο Αυλάκι υπάρχει μεγάλη δημοτική παραλία. Η παραλία του Αυλακίου είναι από τις πιο καθαρές ακτές της Αττικής, βραβευμένη μόνιμα με την πράσινη σημαία, και επιπλέον είναι προφυλαγμένη από τους δυνατούς βοριάδες και τα μελτέμια. Γύρω από την παραλία υπάρχουν πολλά εστιατόρια και απέραντο πάρκινγκ που εξυπηρετεί τους επισκέπτες. Το Αθλητικό Κέντρο Αυλακίου εκτείνεται δίπλα από το πάρκινγκ σε μια αχανή έκταση 30 στρεμμάτων, με 4 γήπεδα τένις, 1 γήπεδο μπάσκετ, γήπεδο ποδοσφαίρου, και γήπεδο πατινάζ, με όλα τα γήπεδα κατασκευασμένα με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές, καθώς και Δημοτικό Αναψυκτήριο. Στα ανατολικά του Αθλητικού Κέντρου υπάρχει ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πόρτο Ράφτη και μικρή παραλία με θέα απέναντι τη χερσόνησο με τον οικισμό της Κορώνης. Η είσοδος στη χερσόνησο αυτή βρίσκεται στα όρια μεταξύ του πάρκινγκ και του Αθλητικού Κέντρου.
Η χερσόνησος της Κορώνης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η χερσόνησος της Κορώνης βρίσκεται στα ΝΑ της πόλης του Πόρτο Ράφτη χωρίζεται από την απέναντι ξηρά που βρίσκεται η περιοχή Αυλάκι με ένα μικρό πέρασμα. Στην χερσόνησο της Κορώνης μια περιοχή με μεγάλη αρχαιολογική σημασία βρίσκεται ο μικρός ομώνυμος οικισμός. Αμερικάνικη αρχαιολογική εταιρία ξεκίνησε το 1959 ανασκαφές στην χερσόνησο πετυχαίνοντας μεγάλες ανακαλύψεις για τον ρόλο της τον 3ο αιώνα π.Χ. στον Χρεμωνίδειο πόλεμο. Οι Αθηναίοι εκείνη την εποχή είχαν συμμαχήσει με τον βασιλιά της Σπάρτης Άρεα Β' και τον βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίο Β' τον Φιλάδελφο προκειμένου να ελευθερώσουν την Αττική από την κυριαρχία του Μακεδόνα βασιλιά Αντίγονου Β' Γονατά. Την περίοδο εκείνη συγκεκριμένα στο διάστημα της διετίας (267 - 265 π.χ.) έφτασαν στην χερσόνησο της Κορώνης οι Αιγυπτιακές δυνάμεις του Πτολεμαίου Β' με αρχηγό τον στρατηγό Πάτροκλο δημιουργώντας βιαστικά πρόχειρες στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Ο Πάτροκλος με την αποστολή του παρέμειναν για μικρό χρονικό διάστημα στην περιοχή. Η διαμονή έμεινε μυστική γι' αυτό δεν αναφέρεται στις αρχαίες πηγές του Πλούταρχου αλλά οι Αμερικάνοι αρχαιολόγοι μελετώντας τα ευρήματα κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν 32 νομίσματα από τα οποία τα 24 ήταν νομίσματα του Πτολεμαίου Β' και Αιγυπτιακά αγγεία του 3ου αιώνα π.χ. Οι εγκαταστάσεις ήταν πολύ πρόχειρες ενώ δεν βρέθηκαν στην χερσόνησο προηγούμενες αρχαιολογικές στρώσεις ανθρώπινης εγκατάστασης.
Ο σύγχρονος μικρός οικισμός της Κορώνης άρχισε να δημιουργείται το 1960 από κατοίκους του Πόρτο Ράφτη με τους ίδιους κανόνες και όρους δόμησης με την υπόλοιπη πόλη αλλά πριν οι αρχαιολόγοι καταλήξουν στα συμπεράσματα τους για την αρχαιολογική σημασία της περιοχής. Το 1976 οι 23 πρώτοι οικιστές δημιούργησαν τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Κορώνης Πόρτο Ράφτη με πρόεδρο τον Δικαίο Πετρόγγονα και ταμία τον Αντώνιο Κόκκινο αλλά την επόμενη χρονιά η ολομέλεια του Αρχαιολογικού Συμβουλίου χαρακτήρισε ολόκληρη την χερσόνησο της Κορώνης αρχαιολογικό χώρο. Οι λιγοστοί κάτοικοι αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα επειδή ο οικισμός λόγω του ότι έχει χαρακτηριστεί χτισμένος σε αρχαιολογικό χώρο δεν εντάσσεται στο Σχέδιο Πόλεως ενώ τα σπίτια τους που έχουν χτιστεί πριν γίνει ο χαρακτηρισμός θεωρούνται αυθαίρετα. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου που ανανεώνεται κάθε δυο χρόνια κάνει συνέχεια αγώνες για να λύσει τα προβλήματα.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 2 Γυμνάσιο Μαρκοπούλου - Πόρτο Ράφτη 2009: "Ο τόπος που ζούμε ...", Εργασία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
- Μεθενίτης Στ.Δ. Το Μαρκόπουλο των Μεσογείων. Οδοιπορικό στους αιώνες, Αθήνα (Λυμπέρης).
- Σωτηρίου Ν.Α. 1951: Μαρκόπουλο. Η ιστορία ενός χωριού, η ιστορία ενός ανθρώπου, Αθήνα.
- Ηλίας Ι. 1993: Μαρκόπουλο. Ο τόπος μου και η ιστορία του.
- Ειρηνάρχου Θεοδώρου Ελ. 1997: Μαρκόπουλο Μεσογαίας. Τοπωνύμια, Αθήνα.
- Πνευματικό Κέντρο Δήμου Μαρκοπούλου: "Εν Μαρκοπούλω", Μηνιαία Περιοδική Έκδοση.
- Ηλίας Ι. 1972: Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Μαρκοπούλου Μεσογείων, Αθήνα.
- Ειρήνη Βαρούχα-Χριστοδουλοπούλου, "Ενδείξεις για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Αιγυπτιακών στρατευμάτων στην Αττική κατά την διάρκεια του Χρεμωνιδίου πολέμου", ( Αρχ. Εφ. 1953-54, σελ. 321-349, Μέρος ΙΙΙ, 1961 ).
- Christian Habicht καθηγητής στο Institute for Advanced Study του Princeton, "Ελληνιστική Αθήνα" (εκδόσεις Οδυσσέας)
