Υάδες (αστρονομία)

Για για τις νύμφες της ελληνικής μυθολογίας, δείτε: Υάδες (μυθολογία).
Υάδες
Οι Υάδες είναι ένα ανοικτό αστρικό σμήνος ορατό με γυμνό μάτι στον αστερισμό Ταύρο.
Παρατηρησιακά δεδομένα (J2000 Εποχή)
ΑστερισμόςΤαύρος
Ορθή αναφορά04h 27m
Απόκλιση+15° 52′
Απόσταση151 ly (46,3 pc)
Φαινόμενο μέγεθος (V)0,5
Φαινόμενες διαστάσεις (V)330'
Αξιοπρόσεκτα
χαρακτηριστικά		το κοντίνοτερο στον Ήλιο ανοικτό σμήνος
Άλλοι προσδιορισμοίMel 25, Cr 50, C 41
Δείτε επίσης: Ανοικτό σμήνος, Κατάλογος ανοικτών σμηνών

Οι Υάδες (Hyades) στην αστρονομία είναι ένα ανοικτό αστρικό σμήνος στον αστερισμό Ταύρο. Είναι γνωστό και με τα ονόματά του από καταλόγους σμηνών, Melotte 25 (Mel 25) και Collinder 50 (Col 50). Οι φωτεινότεροι αστέρες του σχηματίζουν ένα σχήμα «Λ» στον ουρανό, μαζί με τον ερυθρό γίγαντα Αλντεμπαράν, τον φωτεινότερο αστέρα σε όλο τον αστερισμό, που όμως στην πραγματικότητα δεν ανήκει στο σμήνος. Οι Υάδες θεωρούνται το πλησιέστερο αστρικό σμήνος στη Γη, σε απόσταση 153 έτη φωτός ή 47 παρσέκ (pc)[1][2][3].

Για τον λόγο αυτό, η απόσταση των Υάδων ήταν ένας πολύ σημαντικός αριθμός για τους ερευνητές αστρονόμους, αφού ξεκινώντας από αυτή την απόσταση μπορούσαν να προσδιορίσουν τη γενικότερη κλίμακα αποστάσεων στον Γαλαξία, και από εκεί σε ολόκληρο το Σύμπαν. Τελικώς, ο αστρομετρικός δορυφόρος HIPPARCOS επιβεβαίωσε την παραπάνω τιμή.

Οι ουρανογραφικές συντεταγμένες του κέντρου του σμήνους είναι περίπου ορθή αναφορά 04h 27m και απόκλιση +15° 52′ (εποχή 2000,0). Το συνολικό φαινόμενο μέγεθος του σμήνους είναι +0,5. Η πραγματική μέση διάμετρος του σμήνους είναι περίπου 75 έτη φωτός (γωνιακή 330 λεπτά της μοίρας), αλλά η κυρίαρχη κεντρική του ομάδα είναι μόλις 10 έτη φωτός σε διάμετρο. Το Διάγραμμα Hertzsprung-Russell των Υάδων υποδεικνύει ότι η ηλικία των Υάδων είναι 625 ± 50 εκατομμύρια έτη. Πιθανότατα σχηματίσθηκαν από το ίδιο μοριακό νέφος με το σμήνος Φάτνη.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επειδή φαίνονται εύκολα με γυμνό μάτι τις νύκτες, οι Υάδες ήταν γνωστές από την προϊστορική εποχή[4]. Η αρχαιότερη αναφορά σε αυτές γίνεται στην Ιλιάδα[5]. Ο πρώτος που σκέφθηκε να εντάξει αυτό το σμήνος σε κάποιο κατάλογο φαίνεται ότι υπήρξε ο Giovanni Batista Hodierna το έτος 1654[4]. Ο Λιούις Μπος (Lewis Boss) απέδειξε πρώτος, το 1908, ότι αυτή η διάταξη των αστέρων ήταν αστρικό σμήνος[6]. Ο Σαρλ Μεσιέ χρησιμοποιούσε αστρικούς χάρτες που περιείχαν και ονομάτιζαν τις Υάδες, αλλά δεν τις συμπεριέλαβε στον περίφημο κατάλογό του.

Για τη μυθική ιστορία του σμήνους και τη σχέση του με τις βροχές δείτε το άρθρο Υάδες (μυθολογία).

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ van Leeuwen, F. (2009-04-01). «Parallaxes and proper motions for 20 open clusters as based on the new Hipparcos catalogue». Astronomy and Astrophysics 497: 209–242. doi:10.1051/0004-6361/200811382. ISSN 0004-6361. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2009A&A...497..209V/abstract. 
  2. ↑ Majaess, D. J.; Turner, D. G.; Lane, D. J.; Krajci, T. (2011-09-01). «Deep Infrared ZAMS Fits to Benchmark Open Clusters Hosting Delta Scuti Stars». Journal of the American Association of Variable Star Observers (JAAVSO) 39: 219. doi:10.48550/arXiv.1102.1705. ISSN 0271-9053. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2011JAVSO..39..219M/abstract. 
  3. ↑ McArthur, Barbara E.; Benedict, G. Fritz; Harrison, Thomas E.; van Altena, William (2011-05-01). «Astrometry with the Hubble Space Telescope: Trigonometric Parallaxes of Selected Hyads». The Astronomical Journal 141: 172. doi:10.1088/0004-6256/141/5/172. ISSN 0004-6256. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2011AJ....141..172M/abstract. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «The Hyades, Mel 25». www.messier.seds.org. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2025. 
  5. ↑ Ομήρου Ιλιάδα, ραψωδία Σ
  6. ↑ Boss, Lewis J. (1908-09-01). «Convergent of a moving cluster in Taurus». The Astronomical Journal 26: 31–36. doi:10.1086/103802. ISSN 0004-6256. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1908AJ.....26...31B/abstract. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]