Nový Jičín

	Nový Jičín
	germane Neu Titschein
	urbo
	Nový Jičín - placo kun fontano kaj Malnova poŝto
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Nový Jičín
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Moraviasilezia regiono
Distrikto	Distrikto Nový Jičín
Administra municipo	Nový Jičín
Historia regiono	Moravio
Montaro	Subbeskida montetaro
Rivero	Jičínka
Situo	Nový Jičín
- alteco	285 m s. m.
- koordinatoj	49° 35′ 42″ N 18° 00′ 46″ O / 49.59500 °N, 18.01278 °O (mapo)
Areo	44,71 km² (4 471 ha)
Loĝantaro	22 993 (2024)
Denseco	514,27 loĝ./km²
Unua skribmencio	1313
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	741 01
NUTS 3	CZ080
NUTS 4	CZ0804
NUTS 5	CZ0804 599191
Katastraj teritorioj	8
Partoj de urbo	6
Bazaj setlejunuoj	24
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Situo enkadre de Moraviasilezia regiono Situo enkadre de Moraviasilezia regiono
	Vikimedia Komunejo: Nový Jičín
	Retpaĝo: www.novy-jicin.cz
	Portalo pri Ĉeĥio

Estas ankaŭ Jičín.

Koordinatoj: 49° 35′ 42″ N 18° 00′ 46″ O / 49.59500 °N, 18.01278 °O (mapo)

Nový Jičín estas urbo en Ĉeĥio. Ĝi situas en norda Moravio, 30 km sudokcidente de la urbo Ostrava. En 2024 ĝi havis 22 993 loĝantojn.

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Starý Jičín, Hodslavice, Životice u Nového Jičína, Hostašovice, Bernartice nad Odrou, Šenov u Nového Jičína, Rybí kaj Lešná.

La historia urbokerno estas ekde 1967 proklamita kiel urba monumentrezervejo. En 2001 Nový Jičín akiris prestiĝan titolon "Historia urbo de la jaro". Sidejo de la mondkonata ĉapelfabriko Tonak kun pli ol 200jara tradicio. Mortis ĉi tie fama generalo Ernst Gideon von Laudon.

Historio

Blazono de urbo

Mano eliranta el nubo, kiu tenas duonon de envolvita pafaĵo en ruĝa kampo, blazono de senjoroj el Kravaře.

Situo

Vilaĝo, la antaŭulo de la hodiaŭa Starý Jičín (Malnova Jičín), situis ĉe pado kuniganta urbojn Hranice na Moravě, Český Těšín kaj Opava jam en la 12-a jarcento. Ĉi tiea gardburgo estis en la 2-a duono de la 13-a jarcento alikonstruita je masonita, ŝtona sidejo. Sed pro nekonvenaj lokaj kondiĉoj estis sur la rivero Jičínka fondita nova sidejo Nový Jičín. La unuaj informoj pri ekzistado de la urbo devenas el komenco de la 14-a jarcento. La urbo rapide pliriĉiĝis, tial oni alpaŝis al konstruado de remparoj, paroĥeja gotika trinava preĝejo kaj urba burgo, aliĝanta al la remparoj. Husanaj militoj subtenis en la urbo bohemian elementon kaj per alveno de familio Žerotínidoj fine de la 15-a jarcento okazas periodo de kulmina prospero de la urbo. En la jaro 1558 la riĉa urbo elaĉetis sin el servuteca administrado de Žerotínidoj kaj ĝi eĉ aĉetis kelkajn proksimajn vilaĝojn kaj urbeton Štramberk. En la jaroj 1533–1558 estis la malnova burgo detruita, por ke ĝi faru lokon por novkonstruaĵo de kastelo de Žerotínidoj. La urbo staris dum nobelara ribelo je kontraŭhabsburka flanko, ĉar ĝi estis plene nekatolika. La batalo sur Blanka Monto tial signifis finon de evoluo de la urbo. Dum la tridekjara milito estis la urbo tute prirabita. La militeventoj kaj ekonomia stagnado kaŭzis ankaŭ stagnon en konstrua evoluo de la urbo, kies reviviĝo okazis nur en la 18-a jarcento. Vico da domoj ricevis barokan kaj klasicisman fasadojn. Pestkolono plenigis la placon en la jaro 1710. Fine de la 18-a jarcento venis en la urbon imperiestra landvojo kuniganta urbojn Brno, Olomouc kaj Český Těšín. El la situo en la frekventata komunikaĵo la urbo denove gajnis per komerco kun drapo. Al longa tradicio de drapproduktado ligis unuaj teksfabrikoj en la 19-a jarcento, sed ekde la 2-a duono de la 19-a jarcento ombrigas ĝin evoluanta ĉapelindustrio (uzino por ĉapeloj – Tonak).

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	8 645
1880	10 274
1890	15 695
1900	12 003
1910	13 859
1921	17 643

Jaro	Loĝantoj
1930	13 997
1950	14 699
1961	16 547
1970	19 573
1980	31 506
1991	28 955

Jaro	Loĝantoj
2001	25 325
2011	23 202
2014	23 676
2016	23 571
2017	23 550
2018	23 567

Jaro	Loĝantoj
2019	23 496
2020	23 260
2021	22 656
2022	22 813
2023	23 015
2024	22 993

Membrigo de urbo

Nový Jičín nuntempe membriĝas en ses partojn sur ok katastraj teritorioj:

Nový Jičín, k. t. Nový Jičín-město, Nový Jičín-Dolní Předměstí kaj Nový Jičín-Horní Předměstí
Bludovice - k. ú. Bludovice u Nového Jičína
Kojetín - k. t. Kojetín u Starého Jičína
Loučka – k. t. Loučka u Nového Jičína
Straník – k. t. Straník
Žilina – k. t. Žilina u Nového Jičína

Vidindaĵoj

regula kvadrata placo kun vico da bele konservitaj renesancaj kaj barokaj burĝaj domoj kaj baroka pestokolono el 1680 - supozeble kiel unusola en la tuta Ĉeĥio ĝi estas ornamita seninterrompe en sia tuta longeco per urboarkadoj, troviĝantaj ankaŭ en la apudaj stratetoj (en 2008-9 la placo trapasis ampleksan rekonstruon)
parte konservitaj originaj remparoj el 1330–1396 kun kanona „paroĥeja bastiono“ el komenco de la 17-a jarcento
kastelo Žerotín - origine fortikigita domo el la 14-a jarcento rekonstruita je palaco en gotika kaj renesanca stiloj, nuntempe sidejo de Distrikta patrujscienca muzeo kun daŭra ekspozicio pri historio de la urbo kaj pri evoluo de ĉapelmodo kaj kun portempaj temekspozicioj
renesancstila malnova poŝtoficejo el 1583, nuntempe sidejo de la Urba kulturcentro
baroka paroĥa preĝejo Ĉielenpreno de Virgulino Maria el 1729-1732
teatro - luksa novrenesanca konstruaĵo el 1885-1886, interne unu el la plej modernaj teatroj en Ĉeĥio

Famaj personoj

En la urbo restadis J. A. Komenio, generalo Suvorov eĉ rusa caro Aleksandro la 1-a (Rusio). En la jaro 1790 ĉi tie mortis generalo Laudon. La urbo estas ankaŭ naskiĝloko de verkistino Božena Benešová. En 6 km fora vilaĝo Hodslavice naskiĝis elstara historiisto František Palacký. Sian junaĝon (inkluzive la sovetian invadon en 1968) pasiĝis en la urbo ankaŭ fama kanzonisto Karel Kryl, kiu ĉi tie verkis sian kanton "Bratříčku, zavírej vrátka" (Frateto, fermu la pordeton).

Ĉirkaŭaĵo

En la ĉirkaŭaĵo eblas viziti ekz. Příbor (naskiĝlokon de Sigmund Freud), pitoreskan urbeton Štramberk, Kopřivnice kun ties fabrika muzeo de aŭtomobiloj de marko TATRA, kaj aliajn lokojn.

Ĝemelurboj

Bildaro

Bastiono
Kastelo de Žerotín
Urbodomo
Malnova poŝtoficejo

Esperanto

En Nový Jičín naskiĝis Miroslav Tůma.

Literaturo

Kol.: Nový Jičín a jeho výtvarní umělci. Nakladatelství Everwin 2006, ISBN 80-239-7644-3
Nový Jičín. Vyd. Městský úrad Nový Jičín - Vydavatelství Repronis 1996, ISBN 80-902142-1-5