Ellen Clark Sargent

Ellen Clark Sargent

Bizitza
JaiotzaMassachusetts, 1826
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaSan Frantzisko, 1911ko uztailaren 13a (84/85 urte)
Jarduerak
Jardueraksufragista
KidetzaNational American Woman Suffrage Association (en) Itzuli

Ellen Clark Sargent (Massachusetts, AEB, 1826 – San Frantzisko, Kalifornia, AEB, 1911ko uztailaren 11) emakume estatubatuarren sufragista aktiboa izan zen. Eragina izan zuen AEBko Konstituzioari egindako hemeretzigarren zuzenketaren sustapenean, emakumeei boto eskubidea ematen saiatzen baitzen.

Haurtzaroa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ellen Clark Massachusetts-en jaio zen 1826an. Newburyport-en, Massachusetts-en, nerabe zela, Aaron Augustus Sargent-ekin maitemindu zen, bera baino urtebete gazteagoa, kazetari eta politikari izateko hautagaia. Biek irakatsi zuten bertako eskola eliza metodistan igandeetan.[1]

1847an, Aaron Sargent-ek Ellen utzi eta mendebaldera jo zuen. 1849rako, Nevada City-ra (Kalifornia) joan zen urre bila. Lau logelako etxe bat eraiki zuen Broad Street-en, eta 1852. urtearen hasieran Newburyport-era itzuli zen, han bera eta Ellen martxoaren 15ean ezkondu ziren. Nevada hirira urri hartan iritsi ziren. Ellen-ek hauxe idatzi zuen haren etorreraz:

"Nire senar onak, ni iritsi baino lehen, etxe bat zeukan, planta bateko etxea lau gelakin, tamaina oneko janaritegi bat barne, non irinezko poltsa bat, kalabaza pare bat eta erabiltzeko prest zeuden beste hainbat jangarri gordeta baitzeuzkan".[1]

Sufragioaren sustapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aaron-ek negozioan, politikan eta legean aurrera egiten zuen bitartean, Ellen-ek hiru ume hazi zituen: Ellen eta Elizabeth alabak eta George semea. Emakumearen eskubideen alde ere egin zuen, eta 1869an Nevadako Konderriko Emakumeen Sufragioaren Erakundea sortu zuen. Handik gutxira, Kaliforniako Emakume Sufragisten Elkarteko presidentea bihurtu zen. 1869an, Susan B. Anthony-k eta Elizabeth Cady Stanton-ek Emakumearen Sufragioaren Elkarte Nazionala sortu zuten, emakumeei bozkatzeko eskubidea emango zien zuzenketa konstituzional baten alde egiteko.[2] Ellen bere diruzaina bihurtu zen.

Susan Anthony-ren adiskidetasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Susan B. Anthony Sargent-en lagun mina zen, eta Sargent-en Kaliforniako eta Washington Hiriko etxeetan gonbidatu ohi zuten. 1872an, Aaron Estatu Batuetako Senaturako hautatu zuten, eta Sargent familia Washington-era joan zen bizitzera. Hain harreman estua izan zuen, ezen Anthony Sargent familiarekin joan baitzen herrialde osoan zehar.

Hemeretzigarren zuzenketa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1878an, Aaron-ek, senatari zela, emakumeei bozkatzeko eskubidea ematen zien zuzenketa konstituzional bat proposatu zuen, baina ez zen onartu. Proiektua 1919an sartu zen berriro, eta 1920an aldarrikatu zen Estatu Batuetako Konstituzioari Hemeretzigarren Zuzenketa gisa.

Aurrerago

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sargent Washington-en bizi izan zen, aldika 12 urtez. Bera Aaron-ekin joan zen Alemaniara, AEBko Ministro izendatu zutenean. Aaron 1887an hil ondoren, San Frantzisko-ra itzuli zen, non Sargent-arrak etxe bat erosi zuen Senaturako hautatua izan baino lehen. Kalifornia-ko Sufragioaren Elkartearekin eta Estatu Batuetako Emakume Sufragisten Elkarte Nazionalarekin jarraitu zuen lanean. Century Club ere sortu zuen, San Frantziscoko emakumeen lehen kluba, oraindik existitzen dena.[3]

74 urterekin, manifestari fiskala bihurtu zen. Sinplea zen haren jarrera: zergatik ordaindu behar zizkion zergak bozkatzen utziko ez zion gobernu bati? Bere kasu judiziala galdu zuen, baina protesta fiskalak aurkezten jarraitu zuen. Haren ekintzek protesta eragin zuten beste emakume dirudun zerga-ordaintzaileen artean ere. Azkenik, 1911n, Kaliforniako erreferendum batek Kaliforniako Konstituzioa zuzendu zuen, emakumeei bozkatzeko eskubidea emateko.

Ellen 1911ko uztailaren 13an hil zen San Frantziskon, kanpainan.[4] San Frantzisko Hiriak lehen monumentu publikoa egin zuen emakume batentzat, eta Estatuaren banderak masta-erdira aireratu zituzten.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b (Ingelesez) Harris, Gloria G.; Cohen, Hannah S.. (2011-11-16). Women Trailblazers of California: Pioneers to the Present. Arcadia Publishing ISBN 978-1-61423-621-4. (Noiz kontsultatua: 2024-11-26).
  2. ↑ The Selected Papers of Elizabeth Cady Stanton and Susan B. Anthony: National protection for national citizens, 1873 to 1880. Rutgers University Press. 2003. p. 30. ISBN 978-0813523194; Mead, Rebecca J. (2004), How the Vote was Won: Woman Suffrage in the Western United States, 1868–1914. NYU Press. p. 38. ISBN 978-0814756768.
  3. ↑ California Women and Politics: From the Gold Rush to the Great Depression. University of Nebraska Press 2011 ISBN 978-0-8032-3503-8. (Noiz kontsultatua: 2024-11-26).
  4. ↑ Enss, Chris. (23 October 2018). «Wild Women Of The West: Ellen Clark Sargent» Cowgirl Magazine.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]