Jose Maria Usanditzaga

Jose Maria Usanditzaga

Bizitza
JaiotzaDonostia, 1887ko martxoaren 31
Herrialdea Gipuzkoa, Euskal Herria
HeriotzaDonostia, 1915eko urriaren 5a (28 urte)
Hobiratze lekuaPolloeko hilerria
Heriotza moduaberezko heriotza: tuberkulosia
Familia
Haurrideak
Hezkuntza
HeziketaParisko Schola Cantorum
Hizkuntzakeuskara
gaztelania
Irakaslea(k)Vincent d'Indy
Beltran Pagola
Jarduerak
Jarduerakmusikagilea eta piano-jotzailea
MugimenduaEuskal Pizkundea
Genero artistikoaopera
zarzuela
Musika instrumentuapianoa
IMDB: nm0882259 Musicbrainz: 83763369-2500-4eb1-aba6-fb426b1c59ce Discogs: 2951294 IMSLP: Category:Usandizaga,_José_María Find a Grave: 173391473 Edit the value on Wikidata

Jose Maria Usanditzaga Soraluze[1] (Donostia, Gipuzkoa, 1887ko martxoaren 31 - ib., 1915eko urriaren 5a) musikagile, konpositorea eta piano-jotzailea izan zen. Zarzuela eta opera generoak ere landu zituen.[2]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jaioterrian egin zituen ikasketak Cendoya eta B. Pagolarekin.[3] Parisa joan zen bizitzera eta lan egitera, 14 urterekin. Bertoko Schola Cantorumen konposizio ikasketak egin zituen V. D’Indyrekin eta piano ikasketak Gabriel Grovlezekin.[4] 1906. urtean Donostiara itzuli zen eta bandarako lanak idatzi eta aurkeztu zituen. 1911. urtean euskaraz idatzitako "Mendi-Mendiyan" opera aurkeztu zuen berebiziko arrakastaz. 1914. urtean Las Golondrinas aurkeztu zuen, arrakasta handiz, Madrilen; hasieran zarzuela gisa aurkeztu bazen ere, Ramón, bere anaiak, opera bihurtu zuen geroago.[5] Frantses eskolaren eta Pucciniren antzerkiaren eraginak antzematen zaizkio, baina aldi berean euskal sena ere nabari zaio; hala, Guridirekin batera, euskal musika eskolaren sortzaile izan zen.[6]

Erromantizismo garaikoa, Jesus Guridirekin batera euskal operaren aitatzat hartzen dute aditu askok. Izan ere, genero honen euskarazko lehenengo lana berak idatzi zuen, "Mendi-Mendiyan", 1911ko maiatzaren 21ean Bilbon arrakastaz estreinatutakoa, Campos Eliseos antzokian.

1915ean tuberkulosik jota hil zen.

Jose Maria Usandizagaren ahukua.
Jose Maria Usanditzagari eskainitako monumentua Donostiako Gipuzkoa plazan.

Lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Orkestrarako

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Suite en La (1904).
  • Dans la mer (1904).
  • Obertura sinfónica sobre un tema de canto llano (1905).
  • Irurak Bat (1906).
  • Bidasoa (1906).
  • Euskal festara (1906).

Ganbera-musika

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Cuarteto en Sol (1905).
  • Fantasía para violoncello y piano (1908).

Pianorako

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Hassan y Melihah, fantasia.

Abesteko

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
  2. ↑ Sopeña, Federico. (1957). Historia de la música contemporánea española. Madril: Rialp ISBN 84-321-1873-7..
  3. ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
  4. ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
  5. ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
  6. ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jose Maria Usanditzaga Aldatu lotura Wikidatan