Soledad Bravo
| Soledad Bravo | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Logroño, 1943ko azaroaren 13a (81 urte) |
| Herrialdea |  Espainia  Venezuela |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Venezuelako Unibertsitate Zentrala |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | abeslaria |
| Musika instrumentua | ahotsa |
     | |
Soledad Bravo (Logroño, Espainia, 1943ko azaroaren 13a)[1] Venezuelan bizi den kantaria da. Ahots indartsua du ezaugarri, eta Hispanoamerikako musika-errepertorio zabala ezagutzen du. Era askotako musika-generoak landu ditu. Haren hastapenak kanta folklorikoari eta protesta-abestiari lotuta daude. Kantu horrekin ospe handia lortu zuen, eta «Nueva Trova Cubana» eta «Nueva canción latinoamericana» direlakoen konpositore adierazgarrienak ezagutarazteko bidea izan zuen, Mercedes Sosarekin batera.
1980ko hamarkadan, bere ibilbide artistikoa aldatu zuen, saltsaren generoan sartuz eta Willie Colónekin eta generoaren beste adierazle handi batzuekin New Yorken hiru album grabatuta. Bere errepertorio diskografikoaren barruan, 30 album gainditzen ditu eta 40 urte baino gehiagoko karrera artistikoa du. Bertan, gaztelaniaz hitz egiten duten konpositore emankorrenak eta era askotako generoak daude: protesta kanta, folklorea, saltsa, jazza, boleroa, arrantxera eta hiriko kanta garaikidea.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hastapenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Logroñon jaio zen, Espainian, eta haren familiak Venezuelara emigratu zuen 1950eko hamarkadaren hasieran. Soledad Bravok oinarrizko ikasketak Caracas hirian, ikasle-emanaldietan kantatzen zuen hirian, egin zituen. 1967an Venezuelako Unibertsitate Zentralean sartu zen, eta bertan Arkitektura Fakultateak antolatzen zituen arte jardueretan abestuz eta antzerki lanetan parte hartu zuen. Unibertsitatea berritzeko prozesuetan parte hartu zuen, garai hartan oso modan zeuden ideal «sozialistekin» bat eginez. Venezuelako Sofía Imber kazetariak ezagutu zuen han, eta egunero eta urtebetez Buenos Días izeneko goizeko telebista-programan parte hartzera gonbidatu zuen. Saio horri esker, Venezuelako ikus-entzule guztiek Soledad ezagutzeko aukera izan zuten.
Lehen disko-lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bere karrera diskografikoa 1968an hasi zen, Soledad Bravo albuma Espainiako kantutegi herrikoiko 14 abesti birsortu eta grabatu zituenean Lehen lan horretan, Soledadek ahots pribilegiatua erakutsi zuen, eta, horri esker, arrakasta lortu zuen salmentetan, eta bere estiloa markatzen hasi zen, geroko grabazioetarako ateak ireki zizkion estiloa. Urtebete geroago, Promus diskoetxearekin bigarren diskoa, Soledad 1969, kaleratu zuen. Album horretan Latinoamerikako zenbait autoreren lanak jorratu zituen, besteak beste, Atahualpa Yupanqui, Alfredo Zitarrosa, Daniel Viglietti eta Violeta Parra. Bere hirugarren albuma 1970ean argitaratu zen, eta katalanetik zuzenean itzuli zuen Joan Manuel Serraten «Palabras de amor» gaiak zabaldu zuen.
«Soledad Bravo Vol. 4», 1972. urtean argitaratua, Violeta Parraren bi kanta,«Que dice el santo padre» eta «Volver a los decisiete», eta Juan Carlos Nuñezek musikalizatutako Aníbal Nazoa poeta venezuelarraren hiru abesti biltzen dituen albuma da. Horien artean, honako hauek nabarmentzen dira: «Punto y raya» eta «Canción de Toribio García».
1973an bere diskorik ezagunenetako bat argitaratu zuen, Canciones de la nueva Trova Cubana izenekoa. Soledad Bravok artean ezezagunak ziren bi kantautore ezagutarazi zituen, Pablo Milanés eta Silvio Rodríguez. Album horren moldaketak Arnoldo Nali Venezuelako orkestra-zuzendari konnotatuak egin zituen. Album hori Latinoamerikako, Espainiako eta Frantziako hainbat herrialdetan kaleratu zen, eta, era berean, garrantzi handia izan zuen Kuban, «Hasta siempre comandante» abestiarekin, Latinoamerika osoan ezaguna izatea lortu baitzuen.
Cantos de Venezuela 1974 da abeslari honen seigarren albuma. Venezuelako folklorearen gaiak jorratzen ditu, eta Otilio Galindezen «Mi tripón» eta «Caramba» dira nabarmenak. 1975ean, herri-borrokekin konprometitutako gaietara itzuli zen, eta Canto a la poesía de mis compañeros diskoa grabatu zuen; Mario Benedettiren bi poema eta Nicolás Guillénen beste bat musikalizatu zituen, eta «Coplas de la amapola» gaia konposatu zuen. Disko horretako Martín Micharvegas argentinarraren hiru abesti eta Silvio Rodríguezen «Santiago de Chile» kanta nabarmentzen dira.
Lan horrekin, Soledad Bravok mezu iraultzaile eta eduki sozialeko abesti-ziklo bat itxi zuen eta Promus eta Polydor diskoetxeekin zuen kontratua amaitu zuen. Zortzi urteko aldi batean (1968-1975), abeslariak zazpi estudio-album eta zuzeneko bat grabatu zituen; eta Venezuelako folkloreari eskainitako diskoa izan ezik, denak grabatu ziren artistak berak eta haren ahotsak egindako gitarraren akonpainamendu bakarrarekin.
Espainiako egotaldia hirurogeita hamarreko hamarkadaren bigarren erdian
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Franco hil ondoren, Soledad Bravo urte batzuetan bizi izan zen Espainian, eta trantsizio garaiko kantari garrantzitsuenetako bat bihurtu zen. 1976an, Espainiako La Rábidako Herri Musikaren Jaialdian parte hartzera gonbidatu zuten, baita Manolo Sanlúcar gitarrista flamenkoaren telebista-saio batera ere. Arrakasta handia izan zuen, eta Espainian lau urte geratu zen. Espainiako agertokietan aurkeztu zen kantu hispanoko pertsonaia handiekin batera, hala nola Lluís Llach, Maria del Mar Bonet eta Manolo Sanlúcar.
Esklusibotasun-kontratua sinatu zuen Espainiako CBSrekin, eta, horretarako, 1976an Trova Cubanari eskainitako bigarren elepea grabatu zuen: Soledad Bravo 1976, Pablo Milanés eta Silvio Rodríguezen abestiekin; Ricard Mirallesen moldaketa eta zuzendaritzapean. 1977an, Erroman eta Madrilen, Rafael Albertirekin batera, erbesteko poemak zituen album bat grabatu zuen, haietako batzuk argitaratu gabeak. Bilduma horrek, Soledad Br–Rafael Alberti 1978, Parisko Charles Cros Diskoaren Akademia Frantses ospetsuak emandako Diskoaren Sari Nagusia lortu zuen.
1979an, Cantos de Venezuela 2 izeneko Venezuelako folklorearen kantuekin grabatu zuen bigarren albuma, baina Espainian Flor del cacero izenburua jarri zioten. Albuma Madrilen grabatu zuten Lilia Vera, Saúl Vera eta Cristobal Soto musikari venezuelarrek. Ondoren, Espainiako folklore juduari buruzko Cantos sefardíes 1980 albuma kaleratu zuen. Album horretan, Ricardo Mirallesen esku daude moldaketak, eta uneko senar zuen Antonio Sánchez García agertu zen produktore txiletar gisa. Azken hori bere gainerako diskoetan aritu da. OEAko La División Interamericana de Música delakoak Cantares de Venezuela argitaratu zuen, venezuelar kantuen antologia. Gerra zibilak suntsitutako Nikaragua berreraikitzeko utzi zituen artistak edizio berezi horren eskubide guztiak.
80ko hamarkada
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1981ean amaitu zuen kontratua CBS Españarekin, eta Venezuelan jarri zen berriz ere. 1981ean, Boleros kaleratu zuen, genero horretako konpositore handien antologia, hala nola Álvaro Carrillo, María Grever, César Portillo de la Luz eta Agustín Lara, Madrilen grabatuak, Ricardo Mirallesekin batera.
Soledad Bravok leku nabarmena zuen jada Latinoamerikako kantari ezagunenen artean, gaztelaniazko musikan. Hala ere, 1982an izan zen benetan ospetsu, Musical lana Willie Colón ekoizlearekin eta New Yorkeko musikari-talde osoarekin, saltsa-musika latinoaren diskorik enblematikoenetako bat grabatu zuenean. Karibe izeneko albumak, Soledadek hautatutako errepertorioa eta garaiko moldaketa eta soinu berriena bildu zituen. Soledad Bravok landutako gaien artean, Silvio Rodríguezen «Son desangrado» eta Chico Buarqueren bost gai nabarmentzen dira. Album hori salmenta handiak izan zituen, saldutako 300.000 kopia izatera iritsi baitzen.
Urtebete geroago, New Yorken kokatutako musikari-talde batekin, Héctor Garrido, Jorge Dalto, Carlos Franzetti eta Paquito D’Rivera buru zirela, Mambembe saltsa latindarraren bigarren albuma grabatu zuen; aurreko albumaren oinordeko duina izan ziren metalen eta soken moldaketekin. Chico Buarqueren lau abesti, horien artean «Almanaque» eta «Mambembe» nabarmentzen direla, errepertorio baten buru dira. Errepertorio horretan «Santuen festa» eta «Lo que tenía que ser» ere aipatu behar dira, azken hori Brasilgo De Moraes/Jobim taldeek osatzen baitzuten. Urtebete geroago, New Yorken grabatutako albumen trilogia osatu zuen bere hamabosgarren estudio-albumarekin, Soledad Bravo 1985 izenekoa. Album horren estiloa ez zen aurreko biena bezalakoa; izan ere, tronboien, tronpeten eta soken soinutik aldentzen zen, latin-jazzean lerratzeko, non gitarrak, saxoa eta txirula instrumentu bakarlariak ziren. Ikuspuntu artistikotik, abeslariaren etapa arrakastatsuenaren amaiera zen, bere karrerako punturik gorena izan baitzen.
Trilogia arrakastatsuaren ondoren, Caracasen soinu-estudioetara itzuli zen. Venezuelako musikaririk onenak bildu zituen, Corazón de madera 1986 izeneko hurrengo albuma grabatzeko. Album horretan aurrekoaren oso antzekoa zen hiri-soinu garaikidea zuen, eta errepertorioaren hautaketak nazioarteko konpositore konnotarioengana jotzeko joera mantentdu zuen. Gai aipagarrienak hauexek dira: Chico Buarque-ren «Como mata la pena», Mandukaren «Para mi amado», Alejandro Lernerren «Todo a pulmón», eta Donato Poveda musikari kubatarraren bi gai: «San Francisco» eta «Corazón de madera».
Soledad Bravok estudioko hamasei album grabatu zituen hemezortzi urteko tarte batean, eta kanta-sorta zabala, bere ahotsaren zigiluak markatua. Lau urteko geldialdia egin zuen, tartean 1989an zuzeneko albuma kaleratu zuela.
90eko hamarkada
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1990ean, estudioetara itzuli zen, eta boleroen eta arrantxeren albuma grabatu zuen Mexikon: Arrastrando la cobija 1990, Tecalitlaneko Mariachi Vargas lagun zuela. Bi urte geroago boleroen beste disko bat grabatu zuen: Con amor… Boleros 1992.
1994an, Soledad Bravok Karibeko musika latinora itzuli zen, erritmo-nahasketa batekin, eta, gainera, boleroak eta folklorea sartu zituen. Lan horretatik, «Ojos malignos» izan zen Venezuelako nobela baten hasiera abestia; album horrek urrezko eta platinozko diskoa lortu zuen, eta Venezuelako kritika aldeko izan zuen.
1997an, «Cuando hay amor» albuma argitaratu zuen, artista horren hogeigarrena. Yasmil Marrufo buru zuen musikari-talde batekin, Soledadek indarrean segitzen zuen, 13 musikagile konnotaturen abestiekin: Ballenatoak, boleroak, Karibeko erritmoak eta uneko hiri-musika. Ekoizpen horretatik gai hauek nabarmentzen dira: «Hay que ser del Caribe», Andrés Eloy Blanco poeta venezuelarraren «Angelitos negros» eta Violeta Parraren «Gracias a la vida» bonus track-a.
XXI. mendea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mendea hasi eta lau urteren ondoren, bere album berria argitaratu zuen: Paloma Negra 2001. Kantutegi latinoamerikarreko gaiak jorratu zituen, gitarra eta ahotsa lagun zituela, eta bere hastapenak gogoratzen zituen. Silvio Rodríguezen bi abesti kantatu zituen: «Ojalá» eta «La maza», eta portugesez kantatutako bi gai ere jorratu zituen.
2002an album bat argitaratu zuen: Homenaje a Alfredo Zitarrosa eta 2003an: Canta a a Pablo Milanés Trova de amor, non kantautore kubatar horren kanta ezagunenak birsortu zituen, horietako asko bikotean kantatuak.
2007ko urrian, 40 urteko lanbidea ospatu zuen Venezuelako Unibertsitate Zentraleko Areto Nagusian egin zuen kontzertu batean. Areto horrek abeslari gisa sortu zuen, eta, harrezkero, hainbat kontzertu egin ditu Venezuelako hainbat hiritan.
2015. urtean, El Arte de Soledad Bravo izeneko zuzeneko album hirukoitza merkaturatu zuen. Kontzertuan kantatu zituen bere kanta ezagunenak.
2017. urteko martxoan, New Yorkeko Scandinavia Houseko kontzertuan aurkeztu zen lehen aldiz, eta urte bereko irailean beste kontzertu arrakastatsu bat egin zuen Houston hiriko Hobby Center for the Performing Arts-en, Texasen, Ameriketako Kultur Etxeak aurkeztuta.[2][3][4]
2019ko urrian, bi kontzertu egin zituen Floridan, Estatu Batuetan. Orlando eta Miami hirietan, Canciones Del Alma izeneko kontzertu intimoa eman zuen, José Negroni maisuak pianoan lagunduta.[5]
Bizitza pertsonala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Antonio Sánchez txiletarrarekin ezkonduta dago, eta Ana Sol da alaba.
Diskografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1967: Soledad Bravo canta
- 1969: Soledad
- 1970: Soledad Bravo Vol. 3
- 1971: El violín de Becho
- 1971: Soledad Bravo en vivo (2 discos)
- 1973: Cantos de la Nueva Trova Cubana
- 1973: Canto la poesía de mis compañeros
- 1973: Cantos de Venezuela
- 1973: El homenaje de Soledad Bravo
- 1976: Cantos de la Nueva Trova Cubana
- 1977: Soledad Bravo y Rafael Alberti
- 1978: Flor del cacao
- 1979: Cantos sefardíes
- 1980: Boleros
- 1982: Caribe
- 1983: Mambembe
- 1985: Entre amigos
- 1985: Soledad Bravo
- 1986: Corazón de madera
- 1987: Volando voy
- 1989: En vivo
- 1989: Arrastrando la cobija
- 1992: Con amor
- 1994: Raíces
- 1996: Cuando hay amor
- 1997: Cantos revolucionarios de América Latina
- 1998: En concierto
- 2001: Paloma negra
- 2002: Soledad canta a Pablo Milanés
- 2003: Homenaje a Alfredo Zitarrosa
- 2015: El Arte de Soledad Bravo
Kolektiboak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1975: Compañero presidente
- 1997: ¡El Che vive!
Sariak eta aintzatespenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Soledad Br–Rafael Alberti 1978, Parisko Charles Cros Diskoaren Akademia Frantses ospetsuak emandako Diskoaren Sari Nagusia lortu zuen.
