Cuarto de dólar colombino

Cuarto de dólar colombino [1][2]
A/: Busto coroado de Isabel I de Castela cara á esquerda.

Lenda: UNITED STATES OF AMERICA / 1893.

R/: Muller axeonllada que sostén un fuso e unha roca, símbolo da industria feminina.

Lenda: BOARD OF LADY MANAGERS / COLUMBIAN QUAR.DOL.

O cuarto de dólar colombino, tamén coñecido como cuarto de dólar isabelino, é unha moeda de prata conmemorativa estadounidense cuñada en 1893 pola Casa da Moeda dos EEUU na Ceca de Filadelfia, con motivo da Exposición Mundial Colombina, celebrada en Chicago en 1893.

O Congreso estadounidense autorizou esta emisión por petición da Xunta de Administradoras (Board of Lady Managers) da Exposición, encabezada pola dama da alta sociedade de Chicago Bertha Palmer. Esta xunta desexaba que fose unha muller quen se encargase do deseño da moeda e con tal fin contratou a escultora Caroline Peddle, máis as disensións cos responsables da Casa da Moeda fixeron que finalmente fose o seu gravador xefe, Charles E. Barber o responsable do deseño.

O seu anverso caracterízase pola figura de Isabel I de Castela, patrocinadora das viaxes de Cristovo Colón ao Novo Mundo, o que lle deu o nome de "cuarto de dólar isabelino" (Isabella quarter). O reverso amosa unha muller axeonllada fiando liño, cunha roca na man esquerda e un fuso na dereita, como símbolo da industria das mulleres, e baseouse nun esbozo previo do gravador axudante George T Morgan.

O deseño do cuarto de dólar colombino non gozou dun bo acollemento na prensa numismática e a súa venda durante a exposición non foi satisfactoria, en parte porque o seu prezo era dun dólar, igual que o da moeda de medio dólar colombino, o que facía que esta última resultase máis atractiva para o público. Isto motivou que case a metade da tiraxe autorizada acabase sendo devolta á US Mint para ser fundida novamente, en tanto que varios milleiros delas foron adquiridas pola Xunta de Administradoras ao seu valor facial e postas no mercado nos inicios do século XX.

Contexto e marco lexislativo

[editar | editar a fonte]

En agosto de 1892, o Congreso aprobou unha lei que autorizaba a creación da primeira moeda conmemorativa dos EEUU, o coñecido como "medio dólar colombino", emitido para ser vendido cunha prima polos organizadores da Exposición Universal de Chicago, co fin de recadar fondos para o seu financiamento.[3] No marco da organización dese evento creáranse paralelamente unha Xunta de Administradoras e unha Xunta de Administradores; a feminina estaba dirixida por Bertha Palmer, esposa do propietario de Palmer House, o hotel principal de Chicago. As decisións das administradoras eran revogadas adoito polos seus homólogos masculinos en asuntos controvertidos: por exemplo, Palmer tratou de pechar o espectáculo de baile das "Mozas exipcias" da feira, por consideralo obsceno, aínda que continuou en cartel por decisión dos administradores varóns, ademais de ser un dos poucos que achegaban beneficios.[4][5]

Bertha Palmer encabezou a Xunta de Administradoras da Exposición, promotora do cuarto de dólar colombino.

O recoñecemento formal da Xunta de Administradoras na organización da Exposición Mundial Colombina de Chicago incluírase nunha lei de 1890, ante a insistencia da defensora das mulleres Susan B. Anthony, decidida a demostrar a utilidade da participación feminina na organización. Neste contexto, a Xunta de Administradoras ideou a creación dunha moeda conmemorativa para a súa comercialización en competencia co medio dólar colombino, aprobado polo Congreso en 1892, que elas consideraban pouco artístico. A aprobación deste medio dólar non fora doada, e as mulleres decidiron agardar ata a seguinte sesión do Congreso para realizar a súa solicitude formal. Palmer quería que as mulleres da Xunta de Administradoras "tivesen o mérito de seren as autoras da primeira moeda realmente fermosa e artística emitida polo Goberno dos Estados Unidos".[6]

En xaneiro de 1893, Palmer dirixiuse á Comisión de Asignacións da Cámara de Representantes para solicitar que o pagamento de 10.000 dólares dos fondos xa designados para seren aboados á Xunta de Administradoras polo Goberno federal se realizase en forma de moedas de 25 centavos conmemorativos, que poderían venderse cunha prima como medio de recadación de fondos. O 3 de marzo de 1893, o Congreso aprobou unha lei que autorizaba a cuñaxe desta moeda, que debería axustarse ás especificacións técnicas e métricas da moeda de 25 centavos —ou un cuarto de dólar— cuñada para a circulación ordinaria, e cuxo deseño quedaba á consideración do secretario do Tesouro. A tiraxe máxima autorizada para esta moeda era de 40.000 exemplares.[6]

Proceso de creación

[editar | editar a fonte]

Na procura dunha moeda atractiva para a súa venda, Palmer pediulle inicialmente ao artista Kenyon Cox a realización duns esbozos, aínda que ela estaba decidida a que fose unha muller a que se encargase dos deseños. Tamén contactou con Sara Hallowell, que era a secretaria do director de Belas Artes da Exposición e estaba a colaborar co matrimonio Palmer na creación dunha importante colección de arte. Hallowell púxose entón en contacto co escultor Augustus Saint-Gaudens, quen lle recomendou a súa antiga alumna Caroline Peddle, a cal xa estaba a traballar en exposicións, entre elas unha para Tiffany's. Palmer aceptou que fose Peddle quen se encargase dos deseños.[7]

Logo da aprobación do cuarto de dólar conmemorativo por parte do Congreso, o director da Casa da Moeda dos EEUU, Edward O. Leech, escribiulle unha carta a Palmer o 14 de marzo de 1893 na que, malia expresarlle o desexo de que fose a Xunta de Administradoras a que elixise o deseño, lle comunicaba que o gravador xefe da Casa da Moeda, Charles E. Barber, e o superintendente da Ceca de Filadelfia, Oliver Bosbyshell, eran partidarios de manter o procedemento habitual de elección e elaboración dos deseños. Palmer contestoulle que as mulleres decidiran que o cuarto de dólar debería amosar no seu anverso un retrato da raíña de Castela Isabel I, cuxa axuda contribuíra decisivamente a financiar a expedición de Cristovo Colón. Palmer indicoulle tamén que estaban a consultar con diferentes artistas e suxeriu que a US Mint presentase tamén un deseño, para a súa consideración.[8]

Por outra banda, Palmer reuniuse co congresista por Illinois Allen Durborow, presidente da Comisión de Feiras da Cámara de Representantes e antigo colega do secretario do Tesouro, John G. Carlisle, o superior do director Leech. Palmer solicitoulle ao congresista que avogase pola Xunta de Administradoras ante Carlisle e Leech.[8]

Palmer contratou a Caroline Peddle a finais de marzo para que realizase o traballo de deseño e indicoulle que o seu anverso debía basearse na figura de Isabel I e que o reverso debía amosar a inscrición "Moeda conmemorativa emitida para a Xunta de Administradoras da Exposición Universal pola Lei do Congreso, 1492-1892", así como o valor facial e o nome do país. A presidenta non lle pediu a Peddle que lle presentase á Xunta de Administradoras o deseño antes de envialo á Casa da Moeda, e informou desta encarga ao seu director e ao secretario do Tesouro. Este último contestoulle a Palmer que a longa inscrición proposta para o reverso faría que a moeda semellase máis ben unha ficha publicitaria e pediulle que se revisase, aínda que non puxo obxeccións a que unha muller se encargase do deseño nin a que se representase a raíña de Castela no anverso. Pola súa banda, o director da US Mint, Leech, envioulle unha nota ao superintendente da Ceca de Filadelfia na que informaba de que a Xunta de Gobernadoras encargaría a un gravador externo a creación do anverso e pedía que o gravador xefe, Barber, crease algúns deseños para o reverso, por se cumprisen.[9]

Esbozo inicial de Caroline Peddle para o anverso e o reverso do cuarto de dólar colombino.

Atendendo as indicacións de Palmer, Caroline Peddle enviou ao director Leech un esbozo de Isabel sedente para o anverso, xunto coa longa inscrición do reverso, coa esperanza de que o director da Casa da Moeda lle permitise acurtala. Mais este non estaba nada satisfeito co reverso e decidiu que fose Barber quen se ocupase do deseño desta face da moeda. Barber e o superintendente Bosbyshell escribíronlle ao director Leech para lle dicir que as pernas da raíña Isabel aparecerían distorsionadas se esta se representase sentada e suxeriron substituíla por unha cabeza de perfil. O secretario do Tesouro, Carlisle, apoiou tamén esta idea. Así as cousas, a deseñadora Peddle foi informada de que sería Barber quen se ocuparía do deseño do reverso —aínda que a proposta se lle enviaría a ela para a súa aprobación— e de que tería que modificar o seu anverso.[10]

Mentres tanto, Palmer estaba cada vez máis preocupada, xa que cun prazo de só dous meses desde a aprobación do deseño ata a dispoñibilidade das pezas, temía que estas non estivesen dispostas para a súa venda ata ben entrada a celebración da Exposición, programada de maio a outubro. E ademais, sentindo presión por todas as partes, Caroline Peddle ameazou con abandonar o proxecto[10] e escribiu que ela "non podía consentir encargarse só de medio traballo".[11]

O que finalmente acabou coa paciencia de Peddle foron dúas cartas datadas ambas o 7 de abril. Unha, de Leech, afirmaba o seu dereito, en tanto que director da US Mint, de decidir os deseños das moedas, e indicáballe a Peddle que o anverso sería unha cabeza de Isabel I, en tanto que o reverso se basearía en esbozos dun gravador da propia ceca, que ela podería modelar despois libremente. A segunda carta, do superintendente Bosbyshell, impuña o requisito adicional de que Isabel non levase coroa, por consideralo pouco axeitado para unha moeda estadounidense. Como consecuencia da situación creada, o 8 de abril de 1893 Caroline Peddle retirouse do proxecto.[12]

Logo da dimisión de Peddle, o director Leech escribiulle unha carta conciliadora a Bertha Palmer, quen lle respondeu lamentando que os tres non puideran ter trabado xuntos, en lugar de defender propostas opostas. A partir de aquí, Palmer suxeriu unha alternativa para a longa inscrición do reverso, consistente na inclusión dunha imaxe do edificio das mulleres na Exposición. Barber preparou uns esbozos e rexeitou tal proposta, afirmando que o edificio aparecería como unha simple raia na moeda, polo relevo baixo requirido. No canto diso, inclinouse por un esbozo preparado polo seu gravador axudante, George T. Morgan, que amosaba unha muller axeonllada fiando liño, cunha roca nas súas mans. O director Leech non ficou totalmente satisfeito con esta idea e afirmou que a combinación de Isabel I no anverso e o reverso de Morgan resultaba "demasiado feminina".[13] Antes de aceptar o deseño de Morgan, Leech quería que Barber producise el mesmo algúns reversos; así o fixo o gravador xefe, con diferentes tratamentos da aguia heráldica característica da moeda estadounidense, e estes reversos chegaron a Leech o 11 e o 12 de abril, quen, logo de tomalos en consideración, decantouse pola proposta de Morgan.[14] Despois diso, o director escribiu a Palmer e comentoulle: "a roca utilízase na arte para simbolizar a industria paciente, especialmente a industria das mulleres".[15] En resposta, a Xunta de Administradoras suxeriu o uso do pórtico do edificio e preguntou se sería posible colocar a representación dunha moeda viva na moeda. Leech contestou que o secretario do Tesouro xa seleccionara o reverso da muller coa roca e que a súa decisión era vinculante.[16]

O superintendente Bosbyshell informou a Leech por carta de que Stewart Cullin, conservador da Universidade de Pensilvania, posuía varias medallas que representaban a Isabel de Castela, e de que o ex-xeneral Oliver O. Howard estaba a escribir unha biografía da raíña e posuía varios retratos dela. Leech aceptou que se consultase con estes homes. O secretario do Tesouro Carlisle amosábase reticente a admitir que na moeda aparecese unha inscrición que fixese distincións por sexos —Board of Lady Managers ("Xunta de Administradoras")—, aínda que finalmente accedeu a esa redacción. O 24 de abril, o director da US Mint fixo chegar a Palmer un estoxo que contiña dous modelos en xeso do anverso, un coa raíña en idade xuvenil e outro máis madura. Tamén lle confirmou que se utilizaría o reverso da muller coa roca, coa redacción acordada por Carlisle.[17]

Dos modelos do anverso debeuse encargar, xa que logo, Barber, sobre a base dun gravado de Isabel de Castela enviado por Peddle á Casa da Moeda por petición de Palmer, aínda que o investigador Michael F. Moran suxire que o período de tan só un día entre a recepción do gravado e a realización dos modelos —durante o cal Barber tamén asistiu ao funeral do neto de Bosbyshell— implica que Barber xa estivera a traballar con eles anteriormente. O 5 de maio, a Xunta de Administradoras seleccionou a proposta da raíña representada na súa xuventude.[16]

Valoracións do deseño

[editar | editar a fonte]
Moeda privada (token) de 1838 con temática antiescravista, que amosa a lenda "Acaso non son muller e irmá?".

O deseño definitivo do anverso consiste nun busto coroado de Isabel I de Castela, con ricas vestiduras. Segundo o historiador da arte Cornelius Vermeule, o anverso de Barber "segue a tradición gótica vitoriana do clasicismo fotográfico de Gilbert Scott, que se resume nos grupos de continentes e nos relevos de persoeiros famosos do Albert Memorial de Londres".[18]

O reverso representa a mencionada muller axeonllada, coa roca e o fuso.[19] Vermeule relaciona esta imaxe coa dunha rapaza serventa esculpida no frontón oriental do Templo de Zeus en Olimpia no século V a. C. No entanto, nunha interpretación máis actual publicada en American Journal of Numismatics comparouse o reverso do cuarto de dólar colombino cunha moeda privada con temática antiescravista na que se representa unha muller de xeonllos rodeada pola lenda AM I NOT A WOMAN & A SISTER ("Acaso non son unha muller e unha irmá?")".[20] Vermeule, no seu traballo de 1971, sinalou que "hoxe en día a moeda semella encantadora polo seu pintoresquismo e o seu sabor vitoriano, unha mestura de helenismo frío e romance renacentista. Talvez unha das maiores alegrías sexa que nela non aparece ningún dos temas e inscricións habituais".[21]

O historiador numismático Don Taxay, no seu estudo sobre as primeiras moedas conmemorativas estadounidenses, desestimou as versións da época da emisión da moeda —como a do libro oficial da Exposición—, de que Kenyon Cox proporcionara un deseño para o cuarto de dólar conmemorativo, e indicou que o fillo deste artista negara rotundamente a participación do seu pai na creación da moeda. Taxay considerou o deseño como "corrente" e "típico do estilo de Barber", e afirmou que "a modelaxe, aínda que algo máis recargada que no medio dólar, non se distingue".[22]

No American Journal of Numismatics publicáronse outros comentarios críticos acerca desta moeda:[21]

“ Do seu mérito artístico, así como da harmonía que, segundo se di, se mantivo nas reunións desas damas administradoras, quizais canto menos se diga, mellor. Non sabemos quen o deseñou pero, neste caso, como no do medio dólar, o contraste entre os exemplares da arte numismática da nación, tal como se amosa nas moedas colombinas, dunha banda, e o animado e admirable traballo dos arquitectos dos edificios da Exposición, pola outra, é doloroso. Se estas dúas moedas representan realmente os máis altos logros dos nosos medallistas e das nosas casas de moeda... Non estamos dispostos a admitir que isto sexa certo. ”

Lanzamento

[editar | editar a fonte]

A cuñaxe do que Barber denominou "cuartos de dólar rechamantes" comezou na Ceca de Filadelfia o 13 de xuño de 1893,[23] seis semanas despois da inauguración da Exposición.[24] O director Leech planificou producir estas pezas utilizando discos particularmente pulidos,[22] e os traballadores da ceca manipularon os exemplares cuñados con coidado; de xeito diferente ao caso do medio dólar colombino, os espécimes que se conservan amosan poucas marcas de contacto con outras moedas. O primeiro exemplar cuñado, así como os números 1.492 e 1.892 —coincidentes coas datas significativas— foron cuñados cun acabamento especial (proof) e enviáronselle á Xunta de Administradoras, xunto con certificados que acreditaban a súa cuñaxe especial.[25] En total, producíronse 40.023 pezas, e as 23 que superan a tiraxe máxima autorizada foron retidas para a súa inspección pola Comisión de Ensaios dos Estados Unidos na súa reunión de 1894.[26]

A venda das moedas durante a exposición non respondeu ao esperado polas súas promotoras. Só estaban á venda no edificio dedicado ás mulleres e tamén por correo, en tanto que o medio dólar podía adquirirse en diversos puntos.[25] Vendéronse arredor de 15.000 moedas dun cuarto de dólar colombino, a comerciantes, coleccionistas e persoa visitantes á Exposición, e nesta cantidade inclúense varios milleiros adquiridos pola Scott Stamp and Coin Company. Os asistentes á Exposición consideraron que as moedas dun cuarto de dólar non eran tan boas como as de medio dólar e ademais, á marxe da súa diferenza de valor facial, ambas se podían adquirir polo mesmo prezo de venda dun dólar. Do resto das existencias, aproximadamente 10.000 exemplares foron adquiridos ao seu valor facial por Palmer e por outras mulleres que formaban parte da Xunta de Administradoras da Exposición, e outras 15.809 foron devoltas ao Goberno para seren novamente fundidas. Destas cifras despréndese que quedaron ao dispor da poboación para a súa distribución 24.214 exemplares.[27][28]

Coleccionismo

[editar | editar a fonte]

A gran cantidade de moedas que quedaron en poder da Xunta de Administradoras acabou póndose ao dispor dos coleccionistas a través de diversos comerciantes na década de 1920. A partir de 1930 os seus prezos comezaron a superar os da súa emisión orixinal e en 1955 o prezo dos exemplares sen mostras de circulación ascendía xa a 20 dólares por unidade. Estas moedas gozan de moita popularidade entre os coleccionistas numismáticos, por seren as únicas con valor de 25 centavos emitidas estritamente como conmemorativas e non para a súa posta en circulación.[28]

A edición de luxo de 2018 do catálogo de Richard S. Yeoman A Guide Book of United States Coins indica como prezo de mercado para o cuarto de dólar colombino entre 325 dólares para os exemplares cun bo estado de conservación ata os 3.750 para os espécimes cun estado de conservación e unha presenza máis excelentes.[29]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "¼ Dollar "Isabella Quarter" Columbian Exposition". Numista.com
  2. ↑ "25 Cents / Quarter (Isabella Quarter. Columbian Exposition)". United States Mint.
  3. ↑ Lange, D. W. (2006). Páxina 126.
  4. ↑ Swiatek, A.; Breen, W. (1981). Páxinas 113-114.
  5. ↑ "1893 Isabella Quarter Dollar". En Bowers, Q. D. (1992). Capítulo 8. Parte 8.
  6. ↑ 6,0 6,1 Moran, M. F. (2008). Páxina 87.
  7. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxinas 87-91.
  8. ↑ 8,0 8,1 Moran, M. F. (2008). Páxina 88.
  9. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxina 91.
  10. ↑ 10,0 10,1 Moran, M. F. (2008). Páxinas 92-93.
  11. ↑ Taxay, D. (1967). Páxina 10.
  12. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxina 93.
  13. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxinas 91-94.
  14. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxina 94.
  15. ↑ Taxay, D. (1967). Páxina 11.
  16. ↑ 16,0 16,1 Moran, M. F. (2008). Páxina 97.
  17. ↑ Taxay, D. (1967). Páxinas 11-13.
  18. ↑ Vermeule, C. (1971). Páxina 92.
  19. ↑ Yeoman, R. S. (2018). Páxina 1.047.
  20. ↑ Vermeule, C. (1971). Páxinas 92-93.
  21. ↑ 21,0 21,1 Vermeule, C. (1971). Páxina 93.
  22. ↑ 22,0 22,1 Taxay, D. (1967). Páxina 13.
  23. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxina 98.
  24. ↑ "1892-1893 Columbian Exposition Half Dollars". En Bowers, Q. D. (1992). Capítulo 8. Parte 1.
  25. ↑ 25,0 25,1 Bowers, Q. D. (2008). Páxina 42.
  26. ↑ "1893 Isabella Quarter Dollar: summary of characteristics". En Bowers, Q. D. (1992). Capítulo 8. Parte 10.
  27. ↑ Moran, M. F. (2008). Páxina 113.
  28. ↑ 28,0 28,1 Bowers, Q. D. (2008). Páxinas 41-42.
  29. ↑ Yeoman, R. S. (2018). Páxina 1.048.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]