Nemeton

Ilustración de 1815 que representa a un druída no seu nemeton.

Un nemeton ou nemetón era un espazo sagrado da antiga relixión celta, o druidismo. Os nemeta (plural en latín) parecen estar situados principalmente en espazos naturais e, debido a que adoitan intervir árbores, adoitan interpretarse como bosques sagrados.[1] Non obstante, outras evidencias suxiren que a palabra implicaba unha variedade máis ampla de espazos rituais, como santuarios e templos.[2] [3] A evidencia de nemeta consiste principalmente en inscricións e topónimos, que aparecen en todo o mundo celta. Os topónimos relacionados coa palabra nemeton atópanse dende Galiza até Turquía, pasando por Escocia etc.[2] A palabra está relacionada co nome dos nemetes, unha tribo que vivía ao longo do Rin entre o Palatinado e o lago de Constanza -na actual Alemaña- e a súa deusa Nemetona.[1]

Descrición contemporánea

[editar | editar a fonte]

Plinio e Lucano escribiron que os druidas non estaban en templos de pedra ou outras estruturas, senón en soutos e bosques sagrados. Na súa Pharsalia, Lucano describiu un destes bosques preto de Massalia en termos dramáticos, máis destinados a provocar "escalofríos de doce terror" aos seus oíntes romanos máis que como auténtica historia natural:

ningún paxaro aniñaba no nemetón, nin ningún animal percorría as súas costas; as follas están constantemente tremendo, a pesar de non soprar un sopro de aire. Os altares estaban no medio, e as imaxes dos deuses. Todas e todas as árbores estaban manchadas co sangue dos sacrificios. A terra mesma xemeu, os teixos mortos volveron espertar; as árbores sen consumir estaban engolidas en chamas e grandes cobras enrolábanse nos carballos. A xente tiña medo de achegarse ao bosque, e nin sequera o crego ía alí ao mediodía ou á media noite, por medo a atopar alí o seu divino gardián.

Exemplos

[editar | editar a fonte]

Atopáronse descricións deste tipo de sitios en todo o mundo celta. Exemplos específicos inclúen Nemetobriga preto de Ourense en Galiza, Drunemeton en Galacia e Medionemeton preto da muralla de Antonino na actual Escocia.[2] Outros topónimos galegos posibelmente relacionados son Monte Neme, a Nemiña ou Nemeño senón máis ben de raíz indoeuropea *némos "sacrificio, lugar de sacrificio, claro sagrado, culto", de aí o grego antigo νέμος (némos) e o latín nemus "madeira, bosque (arboleda sacra)", sánscrito नमस् (námas) "culto, tributo". Raíz estendida só a nemeto- en celta, como en Nendos (A Coruña, Nemitos século IX) e Nemetobriga.

  • Mars Lucetius ("Marte brillante")[4] e Nemetona aparecen como parella divina nas inscricións da época romana. No asentamento romano-británico de Bath, un peregrino que viña dos tréveres da Galia belga fixo unha dedicatoria a Mars Loucetius e Nemetona en busca de curación.[5] Un Mars Rigonemetis ("Marte, Rei do Bosque Sagrado") aparece, no contexto do culto imperial romano, nunha dedicatoria descuberta en Nettleham, Lincolnshire en 1961. Podería ser un deus pertencente á tribo dos Corieltauvi.[6]
  • Hai un nemetón no topónimo romano Vernemeton (actual Willoughby-on-the-Wolds, Nottinghamshire), no Aquae Arnemetiae romano (actual Buxton, Derbyshire ), e nunha referencia de 1194 a Nametwihc "Cidade-Santuario", (Nantwich, Cheshire).[7] É homónimo co topónimo francés Vernantes[8] (pays de Loire, Vernemeta, moedas merovinxias). O nome atópase nun texto latino: loco nomine Vernemetis...quod quasi fanum ingens Gallica lingua refert (Venance Fortunat, século VI)[9]
  • En Escocia, os topónimos de nemetón son bastante frecuentes,[10] como tamén en Devon, onde aparecen en nomes modernos que conteñen Nymet ou Nympton, e foron identificados co nome Nemetostatio na Cosmografía de Ravenna (anónimo de Rávena)
  • Un xacemento coñecido de nemeton atópase no bosque de Névet preto de Locronan, en Bretaña (cf. o bretón moderno neved 'santuario', galés nyfed). Gournay-sur-Aronde, no departamento francés de Oise, tamén alberga os restos dun nemetón. Os ecos da palabra nemeton perviven en moitos topónimos franceses como Novionemetum (noviios 'novo') que evolucionou a Nonant, Nonant-le-Pin, etc., *Nemeto-pons, do latín pons 'ponte'. : Nampont e Nemetodurum 'porta' ou 'foro do templo' : Nanterre. En París, menciónuse a "Namet" unha liña dos aleluias das bóvedas de 1270, como antigo nome do Quartier du Temple na marxe dereita.[11]
  • En Irlanda, había unha capela Nemed en Armagh e outra en Sliabh Fhuait.[12]
  • Tamén houbo Nemetons ao leste da rexión gala de Galacia en Anatolia, onde Estrabón rexistra o nome do lugar de reunión do Consello dos Gálatas como Drunemeton.[13]
  • Identificouse un nemetón en Matabodes, preto da cidade de Beja, no sur de Portugal.[14]

Notas

  1. ↑ 1,0 1,1 Koch, p. 1350.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Green, p. 448.
  3. ↑ Dowden, p. 134.
  4. ↑ Xavier Delamarre, Dictionnaire de la langue gauloise (Éditions Errance, 2003), 2nd edition, p. 200.
  5. ↑ Helmut Birkham, entry on "Loucetius," in Celtic Culture: A Historical Encyclopedia, editat per John Koch (ABC-Clio, 2006), p. 1192; Bernhard Maier, Dictionary of Celtic Religion i Culture (Boydell Press, 1997, 2000, publica originalment el 1994 en alemany), p. 207.
  6. ↑ Miranda J. Green. "Dictionary of Celtic Myth i Legend" (Thames i Hudson Ltd., 1997), p. 142.
  7. ↑ E.Ekwall, Concise Oxford Dictionary of Place-Names (Oxford) 1936:320 col. a.
  8. ↑ Delamarre, p. 232 - 233
  9. ↑ Delamarre, p. 232 - 233
  10. ↑ W.G. Watson, History of the Celtic Place-Names of Scotland (Edinburgh) 1920.
  11. ↑ Louis H. Gray, "'Et Toz les Bons Sains de Namet'" Speculum 28.2 (April 1953), pp. 76-377
  12. ↑ E. Hogan, Onomasticon Goidelicum (Dublín) 1910, notado por Gray 1953.
  13. ↑ cf. drys, "roure".
  14. ↑ ??

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]