Paiporta

Paiporta
	Brasón
Localización
	39°25′40″N 0°25′06″O / 39.427777777778, -0.41833333333333
Estado	España
Comunidade autónoma	Comunidade Valenciana
Provincia	provincia de Valencia
Comarca da Comunidade Valenciana	Horta Sud
Capital	Paiporta
Poboación
Poboación	27.184 (2023) (6.970,26 hab./km²)
Lingua oficial	lingua catalá (lingua predominante)
Xeografía
Superficie	3,9 km²
Altitude	52 m
Comparte fronteira con	Valencia ; Catarroja ; Massanassa ; Benetússer ; Alfafar ; Picanya
Datos históricos
Día festivo	festa patronal (16 de agosto)
Santo padrón	Roque de Montpellier
Identificador descritivo
Código postal	46200
Fuso horario	UTC+01:00; UTC+02:00
Código INE	46186
Código ARGOS de concellos	46186
Outro
Irmandado con	Soliera (pt)
Páxina web	paiporta.es

Paiporta é un concello do País Valenciano que se atopa na bisbarra da Horta Sud.

Xeografía

Concello da Horta, situado ao sur da cidade de Valencia. O territorio é totalmente chan, e o seu accidente xeográfico máis importante é o barranco de Xiva, que divide en dúas partes a vila e o termo. O núcleo máis antigo atópase á esquerda do cantil, da beira da igrexa de Sant Jordi.

O clima é mediterráneo, con invernos suaves e estíos calorosos. A choiva, escasa, cae no outono e na primavera ao redor dos 450–550 mm/anuais. A proximidade do mar dálle ao aire un certo grao de humidade. A temperatura media anual é de 19 °C, con medias térmicas de 10 °C en xaneiro e 25 °C en agosto.

Pódese acceder a esta localidade a través da liña 1 do Metro de Valencia. A liña 5 tamén posúe unha ruta con paraxe na vila.

Localidades limítrofes

Paiporta limita coas localidades de Alfafar, Benetússer, Catarroja, Massanassa, Picanya e Valencia (a 5,5 km), todas elas da provincia de Valencia.

Historia

Segundo o Llibre de Repartiment (Libro de Repartición), no 1238 o rei Xaime I outorgou a Arnau Lago as aldeas de Cotelles e o Racó, onde posteriormente se asentou o pobo, denominado entón de Sant Jordi.

En 1366 o rei Pere III dá o lugar a Pere Boïl ie Castellar, que posuía o terzo décimo e o dereito de cobrar impostos para o monarca. No ano 1447, o señorío pertencía ó Xustiza de Valencia (Justícia de València), Genís Ferrer, e no 1494 pasou a ser patrimonio de Pere Joaquim Pons. No 1584, Elionor Pons contraeu matrimonio con Pere Ladron Pallàs, quen herdou o título de vizconde de Xelva; no ano 1599, o rei outorgou o título de conde de Sinarcas a Jaume Ladron de Pallàs; ao morrer Gaspar Ladron de Pallàs sen descendencia masculina o señorío separouse do vizcondado de Xelva. No século XVII un roubo de sacras formas no convento de Sant Joaquim e Santa Anna, levantado en 1595 e a estas alturas desaparecido, serviu de escusa ao vicerrei para iniciar unha dura represión do bandoleirismo en todo o país; no 1741, e até a desamortización, era propiedade do marqués de Valdecarzana, quen se titulou Barón de Paiporta. En 1841 vai engadirse o barrio de Casesnoves, tamén denominado Portugalet, que pertencía á xurisdición de Torrent e á parroquia de Picanya.

Demografía

Paiporta conta cunha poboación de 23.245 habitantes.

Evolución demográfica de Paiporta
1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2000	2005	2007	2008
2.296	2.506	2.746	3.074	3.182	3.574	4.054	11.224	14.514	15.627	18.194	21.341	22.374	23.245

Economía

A economía local baséase na agricultura e na industria. O campo paiportí, que é regado pola canle do Faitanar, dá hortalizas, cítricos e flor natural. No tocante á industria, nos seus tres polígonos industriais hai fábricas de mobles, xoguetes, chapas e obradoiros de madeira, téxtiles, pinturas, materiais para construción etc.

A súa economía actualmente é máis industrial que agrícola, a pesar de ter labrada toda a superficie do termo que non foi ocupada por fábricas e zona urbana. A orixe dos regos nesta zona semella ser tan antiga coma no resto da Horta de Valencia.

A laranxeira leva camiño de converterse en monocultivo, a pesar de que inda hoxe se dedica a metade do regadío a hortalizas e millo. A gandaría ten cabezas de gando vacún e con aves repartidas entre varias granxas.

Monumentos

Igrexa de San Xoán (Església de Sant Jordi): erixida en 1754 sobre unha anterior, de 1579. O estilo arquitectónico é de transición entre o barroco e o neoclásico.
Museo da Ladrillaría (Museu de la Rajoleria): a antiga fábrica de ladrillos de Bauset vaise acondicionar para acoller o Museu de la Rajoleria, un espazo cultural e etnolóxico de grande importancia. Hoxe, dá cabida a todo tipo de iniciativas artísticas e acolle o que antes eran os fornos, unha exposición permanente que mostra parte de la historia social e local da fábrica.
Unha boa mostra da arquitectura rural da comarca de L'Horta: Pou de Sant Bernat, Pou de Sant Francesc, Villa Socorro, Villa Amparo e Villa Consuelo, son as máis destacadas.

Festas e celebracións

As Festas Maiores (Festes Majors). Celébranse na segunda semana do mes de agosto, na honra de Sant Roc, patrón de Paiporta, finalizando o día 16 de agosto. Consisten nunha serie de actividades festeiras, culturais e lúdicas, coma bailes, actuacións, concertos de banda de música, día infantil, xantares populares, tir i arrossegament, cabalgata, procesión e lume (ao mediodía: mascletà e pola noite, castell de fogos de artificio).
O Día do Can (Dia del Gos). É unha festa págana que se celebra o día 17 de agosto, en homenaxe ao can de Sant Roc. É unha festa con baile, cabalgata, disfraces, xantar e lume, culminando coa Procesión do Can (Processó del Gos) e a súa queima. A orixe desta festa é descoñecida. Os máis vellos contan que se celebra dende tempos inmemoriais, e que deixou de realizarse hai 25 anos, mais dende o ano 1991, un grupo de 34 paiportís recuperou a tradición.
Día de Sant Vicent. A seguinte segunda feira ao luns de Pascua. Este día festéxase o Comungar dos Impedidos (Combregar dels Impedits).
Fallas (Les Falles). Celébranse tamén do 15 ao 19 de marzo.

Política e administración

Alcaldes de Paiporta:

Bartolomé Bas Tarazona 1979-1983 PSPV
Bartolomé Bas Tarazona 1983-1987 PSPV
Bartolomé Bas Tarazona 1987-1991 PSPV
Bartolomé Bas Tarazona 1991-1995 PSPV
Bartolomé Bas Tarazona 1995-1999 PSPV
Bartolomé Bas Tarazona 1999-2003 PSPV
Bartolomé Bas Tarazona 2003-2007 PSPV
Vicente Ibor Asensi 2007-2011 PP

Cidades irmandadas

Centro Habana
Regla
Soliera