Արբաթ

Գյուղ
Արբաթ
Երկիր	Հայաստան
Համայնք	Արարատի մարզ
Գյուղապետ	Արայիկ Պետրոսյան
Հիմնադրված է	1830[1] թ.
Այլ անվանումներ	Արբադ, Արպատ
Մակերես	3,04 կմ²
ԲԾՄ	850 մետր
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	2058[2] մարդ (2011)
Ազգային կազմ	Հայեր, եզդիներ
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	արբաթցի
Ժամային գոտի	UTC+3
Հեռախոսային կոդ	+374 (232)
Արբաթ (Հայաստան)
Արբաթ Վիքիպահեստում

Արբաթ, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Արարատի մարզի Մասիսի տարածաշրջանում, Մասիս քաղաքից մոտ 7 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Մարզկենտրոնից գտնվում է 27 կմ հեռավորության վրա։

Ընդհանուր տեղեկություն

Գյուղի մակերեսը՝ 304 կմ² է, բնակչությունը՝ 1801։ Նախկինում ունեցել է նաև Արբադ, Արպատ անվանումները։ Գյուղն ունի դպրոց, հիվանդանոց, գրադարան։

Կլիմա

Գյուղը գտնվում է ծովի մակարդակից 850 մ բարձրության վրա։ Կլիման չոր, խիստ ցամաքային է։ Ձմեռները սկսվում են դեկտեմբերի կեսերին, հունվարյան միջին ջերմաստիճանը տատանվում է -9-ից -10 °C։ Ամառը տևական է՝ մայիսից մինչև հոկտեմբեր, օդի միջին ամսական ջերմությունը հասնում է 24-ից 26 °C, իսկ առավելագույնը՝ 46 °C։ Հաճախ լինում են խորշակներ, որոնք զգալի վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը։ Մթնոլորտային տարեկան տեղումների քանակը 250-300 մմ է։ Բնական լանդշաֆտները կիսաանապատներ են, որոնք ոռոգման ընթացքում վեր են ածվել կուլտուր-ոռոգելի լանդշաֆտի։ Ագրոկլիմայական տեսակետից համայնքն ընկած է բացարձակ ոռոգման գոտում։

Բնակչություն

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Արբաթի մշտական բնակչությունը կազմել է 2058, առկա բնակչությունը՝ 1946 մարդ^[2]։ Նախկինում եղել է ադրբեջանաբնակ^[3]։ Ներկայիս հայ բնակիչների նախնիների մի մասը 1828-1829 թթ. գաղթել է Պարսկահայաստանի Մակու և Սալմաստ գավառներից։

Արբաթի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև^[4].

Տարի	1831	1897	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2001	2011
Բնակիչ	391	671	555	726	911	1274	1329	1611[5]	1993	2058[2]

Ըստ 2005 թ.-ի ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների համայնքի բնակչությունը կազմում է 1538 մարդ, որից 48% տղամարդիկ են, իսկ կանայք՝ 52%։ Մինչաշխատունակ տարիքի բնակչությունը կազմում է 30%, աշխատունակ տարիքի ներկայացուցիչները՝ 56%, հետաշխատունակները՝ 14%։ Գյուղն ունի 493 տնտեսություն։ Ազգային կազմը միատարր չէ, այստեղ ապրում են նաև եզդիներ։

Տնտեսություն

Համայնքի տնտեսության մասնագիտացման ճյուղը գյուղատնտեսությունն է, համախառն բերքի մեծ մասը տալիս է բուսաբուծությունը։ Գյուղատնտեսական նշանակության հողերը կազմում են շուրջ 250 հա։ Վարելահողերը զբաղեցնում են վերջիններիս մոտ 90%։ Կան նաև խաղողի և պտղատու այգիներ՝ 1,5 հա։ Զբաղվում են այգեգործությամբ, խաղողագործությամբ, դաշտավարությամբ, բանջարաբուծությամբ։ Մշակում են ջերմասեր բանջարաբոստանային կուլտուրաներ՝ լոլիկ, տաքդեղ, սմբուկ, ձմերուկ, սեխ, ինչպես նաև հացահատիկ։ Զբաղվում են նաև կաթնամսատու անասնապահությամբ, մեղվաբուծությամբ։

Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածների

Տես նաև

• Արբաթի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ

Ծանոթագրություններ

1. https://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_8945925618_pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf
2. 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
3. Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
4. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 6» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 Մայիսի 18-ին.
5. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 569

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արբաթ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 407)։