Բազում

Գյուղ
Բազում
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԼոռու մարզ
ՀամայնքՓամբակ (համայնք) | Փամբակ համայնք[1]
Այլ անվանումներԲզովդալ
Մակերես35.18 կմ²
ԲԾՄ1615 մ
Կլիմայի տեսակԽիստ փոփոխական
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն1116[2] մարդ (2011)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականունբազումցի
Ժամային գոտիUTC+4
Բազում (Հայաստան)##
Բազում (Հայաստան)
Բազում (Լոռու մարզ)##
Բազում (Լոռու մարզ)

Բազում, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Փամբակ համայնքում[1]։

Մարզկենտրոն Վանաձորից հեռու է 1 կմ հյուսիս-արևմուտք՝ Բազումի լեռների հարավային լանջերին։ Վերանվանվել է Բազում 1978 թվականին[3]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղն ըստ ենթադրությունների ունի 370 տարվա պատմություն, որի վառ վկայությունն է գերեզմանաքարերի դաջվածքը[4]։

Բնակիչները հիմնադրման պահից մինչ օրս հայեր են[5], որոնց նախնիների մի մասը եկել է Եղվարդից և Իջևանից[3]։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Բազումի մշտական բնակչությունը կազմել է 1116, առկա բնակչությունը՝ 988 մարդ[2]։

Բազումի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[6].

Տարի 1873 1897 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2001 2011
Բնակիչ 232 452 636 803 691 638 887 778[7] 1285 1116[2]

Կլիմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեղանքը հիմնականում լեռնային է, սակավահող, կլիման խիստ փոփոխական է և զերծ չի մնում կարկուտներից, սելավներից, հաճախակի են երաշտի տարիները, ինչը մեծ վնաս է հասցնում գյուղմթերքների արտադրությանը։

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պուշկինյան լեռնանցքը

Գյուղի միջով հոսող Չալարի գետը, որը սկիզբ է առնում Պուշկինի լեռնանցքից, ոռոգում է գյուղի ցանքատարածությունների մոտ 40%-ը։ Գյուղը մեծ մասամբ զբաղվում է հողագործությամբ և անասնապահությամբ։ Ոռոգման ջուր չունենալու պատճառով համայնքը դժվարանում է կազմակերպել գյուղական մթերքների արտադրությունը։ Հիմնականում զբաղվում են կարտոֆիլի, կաղամբի և այլ բանջարա-բոստանային մշակաբույսերի արտադրությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Բազումի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)

Գյուղից 1-2 կմ հյուսիս-արևելքում գտնվում է Բերդատեղ վայրը՝ ամրոցի ավերակներով։ Գյուղի հարավային մասում են գտնվում 12-13-րդ դարի եկեղեցին, Կամակատար մատուռը (19-րդ դ.) և 13-19-րդ դարերի մեկ այլ մատուռ[4]։ Գյուղում են գտնվում 4 գերեզմանոց, 2 տապանաքար, ձիթհան և Ք. ա. 2-1-ին հազարամյակների դամբարանադաշտ և բնակատեղի։ Կենտրոնում են գտնվում Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվածներին նվիրված հուշակոթող և հուշաղբյուր։

Գյուղն ունի նորակառույց միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում է 166 աշակերտ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Տեղեկություններ Փամբակ համայնքի մասին Լոռու մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 11․07․2023 թվական)։
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  3. ↑ 3,0 3,1 Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Դ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 548 — 1008 էջ։
  4. ↑ 4,0 4,1 Հակոբյան, Սամվել; Հակոբյան, Արտեմ (2015). Հայաստանի Հանրապետության պատմական հանրագիտարան. Երևան: Հեղինակային հրատարակություն. էջ 529.
  5. ↑ Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  6. ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 41» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 Նոյեմբերի 14-ին.
  7. ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 5 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 579 — 916 էջ։