ალექსანდრე ქართველი

ალექსანდრე ქართველი
დაბ. თარიღი	9 სექტემბერი, 1896(1896-09-09)[1]
დაბ. ადგილი	თბილისი, ტფილისის გუბერნია, რუსეთის იმპერია
გარდ. თარიღი	20 ივლისი, 1974(1974-07-20) (77 წლის)
გარდ. ადგილი	ნიუ-იორკი
მოქალაქეობა	რუსეთის იმპერია  საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა  აშშ
საქმიანობა	military flight engineer, გამომგონებელი და მფრინავ-გამომცდელი
ალმა-მატერი	ავიაციისა და კოსმოსის ეროვნული უმაღლესი სკოლა
ალექსანდრე ქართველი ვიკისაწყობში

ალექსანდრე ქართველი (ნამდვილი გვარი ქართველიშვილი; დ. 9 სექტემბერი, 1896, თბილისი — გ. 20 ივლისი, 1974, ნიუ-იორკი) — ქართველი ავიაკონსტრუქტორი, აშშ-ის ავიამშენებლობის ერთ-ერთი პიონერი. აშშ-ის საავიაციო ისტორიაში ალექსანდრე ქართველი მიჩნეულია ერთ-ერთ ყველაზე თვალსაჩინო და მოწინავე ავიაკონსტრუქტორად.^[2]

ბიოგრაფია

ქართველიშვილი დაიბადა თბილისში, ცნობილი მოღვაწის მიხეილ ქართველიშვილის ოჯახში. სწავლობდა თბილისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში, რომელიც დაამთავრა 1914 წელს. 1922 წელს დაამთვარა პარიზის ავიაციის უმაღლესი სკოლა. 1922-1927 წლებში მუშაობდა გამოჩენილი ფრანგი ავიატორის ლუი ბლერიოს კომპანიაში, სადაც მონაწილეობა მიიღო თვითმფრინავების „Bernard“ და „Ferbois“ შექმნაში. 1924 წელს მისმა ერთ-ერთმა თვითმფრინავმა დაამყარა სიჩქარის მსოფლიო რეკორდი.

1927 წელს ცნობილმა ამერიკელმა მულტიმილიონერმა ჩარლზ ლევინმა ქართველიშვილი სამუშაოდ მიიწვია ნიუ-იორკში. 1928 წელს მან მოღვაწეობა დაიწყო ცნობილ კომპანიაში „Fokker American Company“. 1931 წელს იგი შეხვდა საავიაციო საქმის მეორე ცნობილ ინჟინერს ალექსანდრე სევერსკის, რომელიც წარმოშობით ქართველი იყო და იყო იმხანად უკვე ფართოდ ცნობილი კორპორაციის „Seversky Aircraft Corporation“ პრეზიდენტი და მთავარი ინჟინერი. 1939 წელს მას შეეცვალა სახელი და ეწოდა „Republic Aviation Company“. ქართველიშვილი იყო ამ კომპანიის ვიცე-პრეზიდენტი.

ქართველიშვილმა და სევერსკიმ ერთად შექმნეს რამდენიმე თვითმფრინავი, ხოლო მეორე მსოფლიო ომის დროს თვითმფრინავი Republic P-47, რომელიც ომის ბოლო წლებში შეერთებული შტატების საჰაერო ძალების ერთ-ერთ მთავარ თვითმფრინავს წარმოადგენდა. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ქართველიშვილმა შექმნა ისეთი ცნობილი თვითმფრინავები როგორიც არის F-84 Thunderjet, Republic F-105 და Republic F-84.

ავიამშენებლობის და აერონავტიკის დარგში დიდი დამსახურებისთვის ქართველ ინჟინერს მიღებული ჰქონდა აშშ-ის მეცნიერების ეროვნული მედალი. იგი არჩეული იყო აშშ-ის საინჟინრო აკადემიის საპატიო წევრად.

ალექსანდე ქართველიშვილი გარდაიცვალა 1974 წელს ნიუ-იორკში.

რესურსები ინტერნეტში

• ალექსანდრე ქართველი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• ოფიციალური საიტი
• ავიაციის პიონერები — ალექსანდრე ქართველი დაარქივებული 2004-02-24 საიტზე Wayback Machine.
• ალექსანდრე ქართველის ბიოგრაფიული ცნობები დაარქივებული 2004-03-14 საიტზე Wayback Machine. (ინგლისური)

სქოლიო

1. SNAC — 2010.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
2. Air Warfare: an International ... – Google Bόcher. Books.google.de (June 30, 2002). Retrieved on October 17, 2011.