ბოღაზლი (პაზარის რაიონი)
| სოფელი | |
|---|---|
|
ბოღაზლი | |
| ქვეყანა |
 თურქეთი |
| პროვინცია | რიზეს პროვინცია |
| რაიონი | პაზარის რაიონი |
| კოორდინატები | 41°08′10″ ჩ. გ. 40°55′23″ ა. გ. / 41.13611° ჩ. გ. 40.92306° ა. გ. |
| ადრეული სახელები | ჯიგეთურე |
| საფოსტო ინდექსი | 53300 |
  | |
ბოღაზლი (თურქ. Boğazlı) — სოფელი პაზარის რაიონში, რიზეს პროვინცია, თურქეთი. მდებარეობს რიზედან 46 კილომეტრში, ხოლო რაიონის ცენტრ პაზარიდან 9 კილომეტრში.[1] 2020 წლის მონაცემებით სოფელში 477 ადამიანი ცხოვრობს.[2]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბოღაზლი სოფლის ძველი სახელია ჯიგეთურე.[3][4] ქართველმა ენათმეცნიერმა იოსებ ყიფშიძემ 1917 წელს სოფლის სახელი დაწერა როგორც ჯიგეთურე.[5] ეს ადგილის სახელი თურქულში მსგავსი ფორმით შევიდა. მართლაც, 1876 წლის ტრაპიზონის პროვინციის წელიწდეულსა და 1928 წლის ოსმალურ სოფლების სიაში იგი მოხსენიებულია როგორც ჯიგეთურე.[6]
ლაზეთის რეგიონი, სადაც სოფელი ჯიგეთურე მდებარეობს, ანტიკურ ხანაში კოლხეთის სამეფოს საზღვრებში შედიოდა. მას შემდეგ, რაც ოსმალებმა 1461 წელს ტრაპიზონის იმპერია გაანადგურეს, 1547 წელს ეს რეგიონიც სრულად დაიპყრეს.[7] 1876 წლის ტრაპიზონის პროვინციის წელიწდეულის მიხედვით, ეს დასახლება ტრაპიზონის პროვინციის ლაზისტანის სანჯაყის ათინის რაიონს ეკუთვნოდა და მისი მოსახლეობა შედგებოდა 43 კომლში მცხოვრები 135 ადამიანისგან. შესაძლოა, ეს რიცხვი მხოლოდ მამაკაცების რაოდენობას გულისხმობდეს. სოფელში დასაბეგრი პირუტყვის რაოდენობა აღრიცხულია შემდეგნაირად: 74 ცხვარი, 22 თხა, 85 ძროხა და 20 ხარი.[8]
ჯიგეთურე პირველი მსოფლიო ომის დროს რუსების ხელში გადავიდა. რუსული მმართველობის პერიოდში, 1917 წელს ლაზეთის რეგიონში კვლევითი ექსპედიციის დროს, ქართველმა ენათმეცნიერმა იოსებ ყიფშიძემ სოფლის სახელი რუსულად დაწერა როგორც ჯიგატორე . ამ დროს სოფელში 50 კომლში 402 ადამიანი ცხოვრობდა.[5] ნიკო მარმა 1910 წელს დაწერა, რომ ათინის რაიონში 69 სოფელი იყო და აქედან 64-ში ლაზურად საუბრობდნენ, ჯიგეთურეც ლაზურენოვან დასახლებებს შორის მოიხსენია.[9]
ჯიგეთურე სოფელი 1928 წლის ოსმალური სოფლების სიის მიხედვით, რიზეს პროვინციის ათინის რაიონის ცენტრალურ თემს ეკუთვნოდა.[6] 1935 წლის საყოველთაო აღწერაში სოფელი „ჯიგეთორო“-დ ჩაიწერა, იგი ართვინისა და რიზეს პროვინციების გაერთიანებით შექმნილ ჩორუჰის პროვინციაში იმავე ადმინისტრაციულ პოზიციას ინარჩუნებდა და მისი მოსახლეობა 490 ადამიანს შეადგენდა.[10] რადგან ჯიგეთურე არ იყო თურქული სახელი, 1959 წელს სოფლის სახელი შეიცვალა ბოღაზლიდ.[11] 1965 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით ბოღაზლის სოფლის მოსახლეობა 970 ადამიანს შეადგენდა, საიდანაც 250 ადამიანმა იცოდა წერა-კითხვა.[12]
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Boğazlı Köyü (თურქული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 Mart 2015. ციტირების თარიღი: 4 Haziran 2014.
- ↑ Rize Pazar Boğazlı Nüfusu (თურქული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 Ağustos 2019. ციტირების თარიღი: 5 Şubat 2020.
- ↑ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 72, ISBN 9786055753634.
- ↑ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 105, ISBN 978-605-89094-0-3
- ↑ 5.0 5.1 İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 170.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 Mayıs 2024. ციტირების თარიღი: 27 Haziran 2024.
- ↑ 6.0 6.1 Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ↑ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. დაარქივებული 2024-06-19 საიტზე Wayback Machine. ISBN 99940-61-43-7
- ↑ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 371, ISBN 9789157871117.
- ↑ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 71, ISBN 9786055753634.
- ↑ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 72.
- ↑ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 629.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 Şubat 2020. ციტირების თარიღი: 31 Ocak 2023.
- ↑ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 Şubat 2020. ციტირების თარიღი: 28 Haziran 2024.