ლევან თედიაშვილი

ლევან თედიაშვილი

პირადი ინფორმაცია
სრული სახელი	ლევან ქიტესას ძე თედიაშვილი
მეტსახელ(ებ)ი	დიდი ტედი[1][2]
ეროვნება	ქართველი
დაბ. თარიღი	15 მარტი, 1948
დაბ. ადგილი	საგარეჯო, საქართველოს სსრ, სსრ კავშირი
გარდ. თარიღი	17 თებერვალი, 2024 (75 წლის)
სიმაღლე	182 სმ
წონა	82–100 კგ
სპორტი
ქვეყანა	სსრ კავშირი  საქართველო
სახეობა	თავისუფალი ჭიდაობა
კლუბი	„განთიადი“ (თბილისი) „ლოკომოტივი“ (თბილისი) „დინამო“ (თბილისი)
მწვრთნელი	ივანე მეკოკიშვილი ვახტანგ ბალავაძე
ჯილდოები
მედლები საბჭოთა კავშირი თავისუფალი ჭიდაობა ოლიმპიური თამაშები ოქრო მიუნხენი 1972 -82 კგ ოქრო მონრეალი 1976 -90 კგ მსოფლიო ჩემპიონატი ოქრო სოფია 1971 -82 კგ ოქრო თეირანი 1973 -90 კგ ოქრო სტამბოლი 1974 -90 კგ ოქრო მინსკი 1975 -90 კგ ვერცხლი მეხიკო 1978 -100 კგ ევროპის ჩემპიონატი ოქრო მადრიდი 1974 -90 კგ ოქრო ლენინგრადი 1976 -90 კგ ოქრო სოფია 1978 -100 კგ სამბო მსოფლიო ჩემპიონატი ოქრო თეირანი 1973 -90 კგ

ლევან თედიაშვილი (დ. 15 მარტი, 1948, საგარეჯო — გ. 17 თებერვალი, 2024) — ქართველი და საბჭოთა სპორტსმენი, თავისუფალი სტილის მოჭიდავე. საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1971). ვახტანგ გორგასლის II ხარისხის ორდენის, საერთაშორისო ოლიმპიური კომიტეტის, ფილას, ღირსების ორდენების კავალერი. 1973 წელს დასახელებული იყო საბჭოთა კავშირის საუკეთესო სპორტსმენად.^[3]

ბიოგრაფია

ოლიმპიური თამაშების 2-გზის ჩემპიონი (1972, 1976) ჭიდაობაში, მსოფლიოს 4-გზის (1971, 1973, 1974, 1975) და ევროპის 3-გზის ჩემპიონი (1974, 1976, 1978). მსოფლიო თასის მფლობელი (1973). ასევე მსოფლიო ჩემპიონი სამბოში (1973).

1971, 1973 და 1974 წლებში დასახელდა საქართველოს წლის საუკეთესო სპორტსმენად.^[4]

1987 წელს გამოვიდა რეჟისორ გიორგი შენგელაიას ფილმი „ხარება და გოგია“, რომელშიც მთავარ როლებს ლევან თედიაშვილი და ველოსიპედისტი ომარ ფხაკაძე ასრულებდნენ.

საქართველოს სპორტულ ჟურნალისტთა ასოციაციის მიერ 1999 წელს ორგანიზებულ გამოკითხვაში XX საუკუნის მესამე საუკეთესო სპორტსმენად დასახელდა (მძლეოსან ვიქტორ სანეევის და ბერძნულ-რომაული სტილით მოჭიდავე გივი კარტოზიას შემდეგ) და ბრინჯაოს პრიზი გადაეცა.

ლევან თედიაშვილი ერთადერთი მოჭიდავეა, რომელმაც ჩემპიონის ტიტული სამ სხვადასხვა წონით კატეგორიაში მოიპოვა: 82 და 90 კგ წონებში ოლიმპიადა და მსოფლიო პირველობები მოიგო, 100 კგ წონით კატეგორიაში კი ევროპის ჩემპიონის ტიტული.

1993–1995 წლებში იყო სახელმწიფოს მეთაურის რწმუნებული კახეთის რეგიონში.

1993 წლის 22 სექტემბერს, აფხაზეთის ომის დროს, ბაბუშერას აეროპორტში აფეთქებულ თვითმფრინავს შეეწირა ლევან თედიაშვილის 19 წლის ვაჟი ვახტანგი.^[5]

1995–1999 წლებში იყო საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის წევრი (საგარეჯოს მაჟორიტარი), საარჩევნო ბლოკი „საქართველოს მოქალაქეთა კავშირი“. 1999–2004 წლებში იყო საქართველოს მე-5 მოწვევის პარლამენტის წევრი პარტიული სიით, საარჩევნო ბლოკი „საქართველოს მოქალაქეთა კავშირი“.

გარდაიცვალა 2024 წლის 17 თებერვალს, ხანგრძლივი ავადმყოფობის შემდეგ.^[6] დაკრძალულია საგარეჯოში.^[7]

ჯილდოები

საქართველოს პრეზიდენტის, ედუარდ შევარდნაძის ბრძანებით, ვახტანგ თედიაშვილი 1998 წელს ვახტანგ გორგასლის სახელობის III ხარისხის ორდენით დაჯილდოვდა.

2003 წელს ლევან თედიაშვილის თბილისის საპატიო მოქალაქის წოდება მიენიჭა. 2005 წლიდან ჭიდაობის საერთაშორისო ფედერაციის (FILA) დიდების დარბაზის წევრია.

2011 წელს, სერიაში „ქართველი ოლიმპიური ჩემპიონები“ (პროექტის ავტორი და მთავარი რედაქტორი ელგუჯა ბერიშვილი) გამოიცა ნუგზარ შატაიძის წიგნი „ლევან თედიაშვილი“.

მიღწევები

ოლიმპიური ჩემპიონი

• 01  1972 (82 კგ; მიუნხენი)
• 01  1976 (90 კგ; მონრეალი)

მსოფლიოს ჩემპიონი

• 01  1971 (82 კგ; სოფია, ბულგარეთი)
• 01  1973 (90 კგ; თეირანი, ირანი)
• 01  1974 (90 კგ; სტამბოლი, თურქეთი)
• 01  1975 (90 კგ; მინსკი)

მსოფლიოს ვიცე-ჩემპიონი

• 02  1978 (100 კგ; მეხიკო, მექსიკა)

ევროპის ჩემპიონი

• 01  1974 (90 კგ; მადრიდი, ესპანეთი)
• 01  1976 (90 კგ; ლენინგრადი)
• 01  1978 (100 კგ; სოფია, ბულგარეთი)

მსოფლიო თასი

• 01  1973 (90 კგ)

საბჭოთა კავშირის ხალხთა V სპარტაკიადის ჩემპიონი

• 01  1971 (82 კგ; მოსკოვი)

საბჭოთა კავშირის ხალხთა VI სპარტაკიადის ვიცე-ჩემპიონი

• 02  1975 (100 კგ; კიევი)

საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი

• 01  1971 (82 კგ; მოსკოვი)
• 01  1973 (90 კგ; კრასნოიარსკი)
• 01  1974 (90 კგ; უფა)

საბჭოთა კავშირის ვიცე-ჩემპიონი

• 02  1969 (82 კგ; ლუგანსკი)
• 02  1975 (100 კგ; კიევი)
• 02  1977 (100 კგ; კრასნოიარსკი)
• 02  1980 (100 კგ; მოსკოვი)

თბილისის საერთაშორისო ტურნირის ჩემპიონი

• 01  1970, 1971, 1972, 1975, 1978

სამბოში მსოფლიოს ჩემპიონი

• 01  1973 (90 კგ; თეირანი, ირანი)

ფაქტები

საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოსთან არსებული ფიზიკური კულტურისა და სპორტის კომიტეტის კოლეგიამ თავის სხდომაზე დაამტკიცა რესპუბლიკის საუკეთესო სპორტსმენთა ათეული 1976 წლის შედეგების მიხედვით, სადაც ლევან თედიაშვილი 1976 წლის საქართველოს მეორე საუკეთესო სპორტსმენად დასახელდა.^[8]

ლიტერატურა

• ბერიშვილი, ელგუჯა, ქართული სპორტის ოქროს წიგნი, თბ.: პალიტრა L, 2013. — გვ. 108. 371 გვ.
• შატაიძე, ნუგზარ, ლევან თედიაშვილი, თბ.: საქართველოს სპორტულ ჟურნალისტთა ასოციაცია, 2011.

ბიბლიოგრაფია

• დიმოვი, იან, საქართველოს ფალავნები, თბ.: საბჭ. საქართველო, 1987. — გვ. 99–111. 268 გვ.

პერიოდიკა

• სპორტული წლის ლაურეატები // „ლელო“, 29 დეკემბერი, 1973, № 259 (5029), გვ. 1.
• ახალი მწვერვალებისაკენ! // „ლელო“, 31 დეკემბერი, 1978, № 256 (6311), გვ. 1.

რესურსები ინტერნეტში

• ლევან თედიაშვილი — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი (მოძველებული / არქივი / ახალი არქივი)
• ლევან თედიაშვილი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• ლევან თედიაშვილი — ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• ლევან თედიაშვილი — ციფრული ფოტომატიანე „ივერიელი“
• ლევან თედიაშვილი — საქართველოს ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტი
• ლევან თედიაშვილი — ქართული სპორტი
• ლევან თედიაშვილი — მემატიანე

სქოლიო

1. ჩიქვანაია, თამაზ (15 მარტი, 2020). „საგარეჯოელი „დიდი ტედი“ — იუბილარ ლევან თედიაშვილის თავგადასავლები“. Sputnik-georgia.com. Sputnik საქართველო. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-01-30. ციტირების თარიღი: 30 იანვარი, 2022. ციტატა: „თხრობას კი ერთი კანადელი ჟურნალისტის ნათქვამით დავასრულებ, რომელმაც ხუმრობით დიდი ტედი შეარქვა: „ლევან თედიაშვილი ყველაზე დიდია მსოფლიოში, ყველაზე დიდი და ყველაზე სრულყოფილი“. მგონი, ასე ზუსტად ვერავინ დაახასიათებდა...“
2. ბალახაძე, ვასილ (27 დეკემბერი, 2020). „...ჩავედი, ამოვიტანე ბოცები, ღვინო აბაზანაში ჩავუსხი და ვუთხარი: ადე, ვერან, „პახმელიაზე“ უნდა გამოგიყვანო მეთქი! — ლევან თედიაშვილი და ძმები პეტერსონები...“. lelo.ge. „ლელო“. ციტირების თარიღი: 30 იანვარი, 2022. ციტატა: „ლევანი ჩვენთვის მუდამ დიდი მოტივაცია იყო. ამიტომ თედიაშვილის სახელი ამერიკაში, ჩემს სახლში, სადაც სავარჯიშო დარბაზიც მაქვს მოწყობილი — კედელზე მიწერია. კერძოდ: „დაამარცხე დიდი ტედი“. ჩვენ, მე და ჩემი ძმა როცა ვვარჯიშობდით სწორედ ასე მოვუწოდებდით ერთმანეთს!“
3. დანელია, ვაჟა (25 იანვარი, 2018). „როგორ ჩაუშვა ლევან თედიაშვილმა ამერიკელი პეტერსონი ღვინით სავსე აბაზანაში“. lelo.ge. „ლელო“. ციტირების თარიღი: 30 იანვარი, 2022.
4. საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-07-15. ციტირების თარიღი: 2020-07-15.
5. ღვინიაშვილი, გიორგი (3 იანვარი, 2022). „ლევან თედიაშვილი: „მამა, სად მოდიხარო? შენთვის ნასროლ ერთ ტყვიას მაინც გადავეფარები-მეთქი; ასეც მქონდა ჩაფიქრებული, მაგრამ...“ — დიადი ფალავანი და „ჯარისკაცის მამა““. Sportall.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-01-31. ციტირების თარიღი: 31 იანვარი, 2022.
6. „ლევან თედიაშვილი გარდაიცვალა“. რადიო თავისუფლება. 17 თებერვალი, 2024. ციტირების თარიღი: 17 თებერვალი, 2024.
7. „ლეგენდარულ ფალავანს, ლევან თედიაშვილს 20 თებერვალს საგარეჯოში დაკრძალავენ“. პირველი არხი. 19 თებერვალი, 2024. ციტირების თარიღი: 20 თებერვალი, 2024.
8. საუკეთესონი // „ლელო“, 31 დეკემბერი, 1976, № 259 (5809), გვ. 1.