შენქოი (არჰავის რაიონი)

სოფელი
შენქოი
ქვეყანა თურქეთის დროშა თურქეთი
პროვინცია ართვინის პროვინცია
რაიონი არჰავი
კოორდინატები 41°19′06″ ჩ. გ. 41°20′38″ ა. გ. / 41.31833° ჩ. გ. 41.34389° ა. გ. / 41.31833; 41.34389
ადრეული სახელები ქვემო ქუთუნეთი
მოსახლეობა 25 (31 დეკემბერი, 2021)[1] [2]
სასაათო სარტყელი UTC+3 და თურქეთის დრო
საფოსტო ინდექსი 08290
შენქოი (არჰავის რაიონი) — თურქეთი
შენქოი (არჰავის რაიონი)

შენქოი (თურქ. Şenköy) — სოფელი არჰავის რაიონში, ართვინის პროვინცია, თურქეთი. მდებარეობს რაიონის ცენტრ არჰავიდან 8 კილომეტრში[3]. 2020 წლის მონაცემებით სოფელში 23 ადამიანი ცხოვრობს[4].

სოფლის ძველი ისტორიული, ქართული სახელწოდებაა ქვემო ქუთუნეთი.[5]

ისტორია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფლების შენქოის და თეფეიურთის საერთო ძველი სახელია კუტუნითი. ლაზური ტოპონიმი კუტუნითი ნიშნავს „დაბალ ადგილს“.[6]ეს ტოპონიმი თურქულ ენაში შევიდა როგორც კუტუნეტი. მართლაც, 1876 წლის ტრაბზონის პროვინციის წლიურში და 1928 წლის ოსმალურ სოფლების სიაში შენქოი მოხსენიებულია როგორც კუტუნით-ი სუფლა (قوطونت سفلا), ხოლო სოფელი თეფეიურთი როგორც კუტუნით-ი ულია (قوطونت علیا).[7][8] კუტუნით-ი სუფლა (ქვედა კუტუნითი) ლაზურად იწერება როგორც „წალენ კუტუნითი“ (წალენ კუტუნითი).[9]

სოფელი კუტუნითი, რომელიც მდებარეობს ლაზეთის რეგიონში, ანტიკურ ხანაში შედიოდა კოლხეთის სამეფოს საზღვრებში. ოსმალებმა, ტრაბზონის იმპერიის გაუქმების შემდეგ, 1547 წელს მთლიანად დაიპყრეს ეს რეგიონიც.[10] 1876 წლის ტრაბზონის პროვინციის წლიურის მიხედვით, სოფელი კუტუნით-ი სუფლა (ქვედა კუტუნითი) ექვემდებარებოდა ტრაბზონის პროვინციის ლაზისტანის სანჯაყის არჰავის ოლქს. მისი მოსახლეობა შედგებოდა 31 ოჯახში მცხოვრები 64 ადამიანისგან. თუმცა, შესაძლებელია ეს რიცხვი მოიცავდეს მხოლოდ მამაკაცების რაოდენობას. სოფელში საგადასახადო ცხოველების რაოდენობა დაფიქსირებულია როგორც 180 თხა/ცხვარი, 93 ძროხა, 3 ხარი და 3 ცხენი-ხარი.[7]

სოფელი ქვედა კუტუნითი პირველი მსოფლიო ომის დროს რუსეთის ადმინისტრაციის საზღვრებში იმყოფებოდა. ქართველმა ენათმეცნიერმა იოსებ ყიფშიძემ, 1917 წელს ლაზისტანის რეგიონში კვლევითი მოგზაურობისას სოფლის სახელი ჩაინიშნა როგორც „კუტუნითი სუფლა“.[11]

სოფელი ქვედა კუტუნითი, 1928 წლის ოსმალური სოფლების სიის მიხედვით, ექვემდებარებოდა რიზეს პროვინციის ხოფის ოლქის არჰავის რაიონს.[8] 1935 წლის საყოველთაო მოსახლეობის აღწერაში დასახლება, რომელიც ჩაწერილია როგორც „კუტუნისუფლა“, იყო ართვინისა და რიზეს პროვინციების ნაცვლად შექმნილი ჩორუჰის პროვინციის ხოფის ოლქის არჰავის რაიონის სოფელი და მისი მოსახლეობა შედგებოდა 160 ადამიანისგან.[12] ვინაიდან კუტუნითი ან კუტუნითი არ არის თურქული, სოფელი ქვედა კუტუნითის სახელი 1959 წელს შეიცვალა შენქოიდ.[13] 1965 წლის საყოველთაო მოსახლეობის აღწერის მიხედვით, შენქოის მოსახლეობა შედგებოდა 121 ადამიანისგან და ამ მოსახლეობიდან 62 ადამიანმა იცოდა წერა-კითხვა.[14]

2014 წელს შენქოიში არსებობდა 8 ლაზური სახლი, რომლებიც ინარჩუნებდნენ თავიანთ არქიტექტურულ სტილს, 10 სერენდერი და 7 წყლის წისქვილი.[15]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500
  2. ↑ https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx
  3. ↑ Şenköy Köyü (თურქული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 Mart 2015. ციტირების თარიღი: 4 Haziran 2014.
  4. ↑ Şenköy Köyü (თურქული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 Ağustos 2019. ციტირების თარიღი: 5 Şubat 2020.
  5. ↑ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 214, ISBN 978-605-5708-85-6.
  6. ↑ Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi – Artvin İli Arhavi İlçesi Örneği. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 25 Mart 2022. ციტირების თარიღი: 24 Mart 2022.
  7. ↑ 7.0 7.1 Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 367, ISBN 9789157871117.
  8. ↑ 8.0 8.1 „Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
  9. ↑ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, „Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 189, ISBN 978-605-89094-0-3
  10. ↑ „კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. დაარქივებული 2024-06-19 საიტზე Wayback Machine. ISBN 99940-61-43-7
  11. ↑ İoseb Kipşidze, „Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), „მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 155.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 Mayıs 2024. ციტირების თარიღი: 24 Haziran 2024.
  12. ↑ „1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 261.
  13. ↑ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 493.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 Şubat 2020. ციტირების თარიღი: 17 Temmuz 2021.
  14. ↑ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 87.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 Şubat 2020. ციტირების თარიღი: 24 Haziran 2024.
  15. ↑ Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi – Artvin İli Arhavi İlçesi Örneği. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 22 Ocak 2022. ციტირების თარიღი: 4 Nisan 2024.
ხ • გ • რ
ქალაქი
სოფლები