Toon Hermans
- Dit artikel is gesjreve in 't Mofers. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Zittesj, es te dit dialek sjpriks.
Toon Hermans (17 dieëtsember 1916 – 22 april 2000), voloet Antoine Gerard Theodore Hermans, waas 'ne bèkendje Zittertse cabaretier, dichter en zenger in 't Nederlands en 't Limburgs. Wiejer componeerdje, sjiljerdje, regiseerdje en sjreef d'r ouch. Hae waas d'n ieëste in Nederlandj dae inne vorm van 'n onemanshow optrooj.
Hae wuuertj gezeen es eine van de Groeate Drie van 't Nederlands cabaret. Hermans, Wim Sonneveld (1917 – 1974) en Wim Kan (1911 – 1983) waere namelik besjoewdj es de grótste drie cabaretiers van Nederlandj vanne nao-oorlogse generaasje.
Gesjiechte
[bewirk | brón bewèrke]Toon Hermans waerdje gebaore es twieëdje van vief zeuns van de bankier Jean Baptiste Nicolas Hermans (1881 – 1928) en Maria Elisa Josephina Dullens (1890 – 1967). Zie woondjen in 'n hieërenhoes in Zittert. Nao d'n Ieëste Werreldoorlog ging 't slechter mit de bankiersfemielje. Aan 't inj vanne jaore twintjig krege ze te make mitte economische crisis, wodoor de bank feliet góng. Zien vader is jónk gestórve, in 1928. Vanaaf det moment haet 't gezin väöl in mótte levere. In daen lestigen tied begós Toon mit dichte. Neet lang daonao benaderdje d'r vastelaovesvereiniging De Mander en in 1932 sjreef d'r zien ieëste revue. Det waas zón succes gewore, det hae mit de opbrings in 't laevesóngerhaad van zien gezin kós veurzeen.
Nao dit succes zów Toon nag talloeaze revues sjrieve. Hae verwórf plaatselike naamsbekèndjheid inne ómgaeving van Zittert. Ouch haet d'r mitgedaon aan 'n talentejach in Haerle, wo d'r es winnieër oete bös koom.
In 1942 vertróch Toon nao Amsterdam. Dao haet d'r mit de cabaretgroep van Carl Tobi opgetraoje in 't Leidsepleintheater. In 1946 lieërdje d'r Rita (Rietje) Weytboer kinne, 'n sjoeanheidspecialiste. Det jaor nag zeen zie getrouwdj, op 5 dieëtsember. Vanaaf daen tied toet 1952 speeldje d'r bie Theater Plezeer van Floris Meslier. Mit dit gezelsjap waas d'r oppe radio te huuere. Toon leet zich veural inspirere door de clown Johan Buziau, mer ouch door Lou Bandy en Louis Davids.
In 1953 speeldje d'r zienen ieëste eige show. In 1955 begós d'r mit zien onemanshows, womit d'r 'ne Nederlandse primeur haw. Lanjelik brook d'r door mit ziene show van 1958, womit d'r veur 't ieës oppe televisie te zeen waas. In 1963 trooj d'r veur 't ieës op in 't Keuninklik Theater Carré.
Toon en Rietje höbben 'nen tied in Mestreech gewoondj. Later zeen ze trökgegange nao Amsterdam, de gebäörteplaats van Rietje. Ze höbbe drie zeuns gekrege: Michael, Maurice en Gaby. De middelste zoon waas in zien latere shows waal ins te zeen es figurant.
Toon haet väöl leedjes gesjreve veur zien vrouw. Wie Rietje kanker kreeg haet d'r versjillendje tournees aafgezag óm bie häör te kinne zeen. In 1990 is zie gestórve aan de gevolge daovan. Toon waas d'r kapot van meh ging door mit optraeje. Hae haet nag leefdjesleedjes veur häör gesjreve en gezónge, meh haw waal zichbaar meujte daomit.
Hermans is in 2000 gestórve aan 'n hertaanval in 't Antoniusziekenhoes van Nieuwegein. Hae is 83 jaor gewore.
Selectie
[bewirk | brón bewèrke]Veurstèllinge
[bewirk | brón bewèrke]| Jaor | Naam |
|---|---|
| 1958 | De stoel - De stoel waar zijn zuster op gezeten had |
| 1958 | De sprekert |
| 1958 | De voorzitter opent |
| 1958 | De tent |
| 1965 | High Society of Leg neer die bal |
| 1967 | De auditie: Duif is dood! |
| 1973 | De musicus of Strinzelthal |
| 1974 | Snieklaas |
| 1980 | De ornitholoog |
| 1980 | Het tennisracket |
| 1980 | De voorzitter van Ons Genoegen |
| 1980 | De auditie: Wat ruist er door het struikgewas |
Leedjes
[bewirk | brón bewèrke]| Jaor | Naam |
|---|---|
| 1955 | Kiek in 't glaeske (en sjlik medam) |
| 1955 | Oukouk |
| Gaef mich dae lètste dans van dich | |
| 1958 | Méditerranée |
| 1965 | Sien laat eens zien |
| 1967 | 24 rozen |
| 1968 | Mien waar is mijn feestneus |
| Boum | |
| D'n Auwe Zandjwaeg | |
| Gaef mich dae lètste dans van dich | |
| Mien deierbaar zuide | |
| Vraog d'n heer èns | |
| 1996 | In het graas van de wei |
| 2000 | Als de liefde niet bestond |
Weiteswaerdigheid
[bewirk | brón bewèrke]- Toon Hermans is de bedinker van 't euverbekindje melodieke van 't Carnaval Festival in de Efteling, det gearrangeerdj is door Ruud Bos.