Arch Oboler
| Arch Oboler | ||||
|---|---|---|---|---|
| Volledige naam | Archibald Oboler | |||
| Geboren | 7 december 1909 | |||
| Overleden | 19 maart 1987 | |||
| Geboorteland | Verenigde Staten | |||
| Jaren actief | 1930s - 1970s | |||
| Beroep | regisseur filmproducent scenarioschrijver hoorspelschrijver en -regisseur | |||
| (en) IMDb-profiel | ||||
| (nl) Moviemeter-profiel | ||||
| (mul) TMDB-profiel | ||||
| ||||
Arch Oboler (Chicago, 7 december 1909 - Westlake Village, 19 maart 1987) was een Amerikaans schrijver van hoorspel- en filmscenario's. Hij was tevens filmregisseur en -producent. Hij is een van de bekendste en innovatiefste hoorspelauteurs en is vooral bekendgeraakt door zijn werk in de horror- en sciencefictiongenres.
Carrière
[bewerken | brontekst bewerken]In de jaren 1930 begon hij scenario's te maken voor hoorspelen op de Amerikaanse radio. Hij schreef een aantal afleveringen van de horrorserie Lights Out, waarmee hij bekendheid verwierf. Hij werd naar Hollywood ontboden om sketches te schrijven voor het programma Your Hollywood Parade, gesponsord door Lucky Strike. Na een aanvaring met Gary Cooper vond Oboler evenwel dat het nodig was om zijn hoorspelen zelf te regisseren.
Die kans kreeg hij in 1939. NBC gaf Oboler een eigen serie, Arch Oboler's Plays, aanvankelijk zonder sponsor. De serie werd op zondagavond uitgezonden en er traden bekende acteurs in op, waaronder Bette Davis en James Cagney. De serie kende succes en Procter & Gamble diende zich aan als sponsor. De naam van het programma veranderde in Everyman's Theatre, dat in 1940 en begin 1941 werd uitgezonden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, na de aanval op Pearl Harbor, zond de Amerikaanse radio Oboler's Plays For Americans uit, antifascistische hoorspelen die hij schreef als oorlogspropaganda. Hij vroeg er geen honorarium voor. Hieraan werkten opnieuw grote sterren mee zoals James Stewart en Bette Davis. In 1942-43 volgde een nieuwe gesponsorde serie van Lights Out, waarin hij ook anti-Naziboodschappen verwerkte, en een reeks nieuwe propagandahoorspelen getiteld To the President. Daarna produceerde en regisseerde hij een negentiendelige serie Free World Theater, waarvoor hijzelf twee afleveringen schreef. In 1945 volgde een tweede reeks van Arch Oboler's Plays, uitgezonden door de Mutual Broadcasting Company.
Na de oorlog richtte Oboler zijn aandacht vooral naar de film. Hij regisseerde in 1946 de film Strange Holiday, een bewerking van een van zijn radiospelen. Hij schreef en regisseerde verder onder meer:
- Bwana Devil (1952), de eerste kleurenlangspeelfilm met 3D-effecten die in gewone filmzalen vertoond werd
- de sciencefictionfilms:
- Five (1951, die zich grotendeels afspeelt in Obolers eigen huis in Malibu, ontworpen door Frank Lloyd Wright);
- The Twonky (1953, naar een kortverhaal van Henry Kuttner en Lewis Padgett (pseudoniem van C.L. Moore)) en
- The Bubble (1966), ook met 3D-effecten in zogenaamde "Spacevision".
In 1969 schreef en regisseerde hij onder het pseudoniem "Alf Silliman jr." The Stewardesses, een softcore sexfilm met 3D-effecten in "Stereovision". De film is in 2009 op DVD uitgebracht in een "Deluxe 40th Anniversary Edition".[1]
In 1971 en 1972 werden een aantal van Oboler's oude "Lights Out"-verhalen in een nieuwe bewerking uitgezonden op de radio onder de titel "The Devil and Mr. O", met de "O" van Oboler. Oboler trad erin op als verteller.